Inventaris

Bornem, Hingene (Bornem), Puurs (Puurs-Sint-Amands)
Het Moer, gelegen tussen de dorpskernen van Bornem, Hingene, Wintham, Eikevliet en Puurs, betreft een centraal gelegen vochtig bos- en moerasgebied, omgeven door kleinschalig cultuurland. De noordelijk gelegen open kouter van Hingene, eertijds een landbouwgebied, is nog mooi gerelateerd aan het lager gelegen moer met een opvallende steilrand als overgang. Het landschap is afwisselend gesloten (hoogstammige bossen, broekbossen, e.d.) en open (weilanden, moerassen, vijvers, e.d.) gebieden, doorweven met lineaire en puntvormige landschapselementen. De ruimtelijke structuur, het centrale afwateringsnetwerk, het wegenpatroon en de perceelsstructuur is de afgelopen 300 jaar vrijwel identiek en gaaf gebleven.

Bornem, Weert (Bornem)
Dit gebied omvat een zo goed als ongeschonden, 13de-eeuws, grotendeels gesloten, Scheldelandschap dat doorkruist wordt door oude dijken en wegstructuren. Centraal loopt van noord naar zuid de Oude Schelde, met nog goed bewaarde mechanische sluis, als dominant structurerend element. Langs de zuidgrens van deze oude Scheldearm ligt het neogotische kasteel van Marnix van St.-Aldegonde met bijhorend gaaf, hoofdzakelijk bebost, domein met eendenkooi en gekenmerkt wordt door een rastervormig dreven- en afwateringspatroon. Ten noorden van de Oude Schelde is het landschap meer open en heeft men een afwisseling van weilanden en populieraanplanten, gekenmerkt door talrijke vijvers. Typisch in het gebied is de verspreide kleinschalige bebouwing uit tweede helft 19de en begin 20ste eeuw.

Bornem, Hingene (Bornem)
Het gebied is een gaaf bewaard polderlandschap langs de Schelde dat langs de zuidrand wordt geflankeerd door een waardevol kasteeldomein. Het domein d’Ursel werd reeds in 1120 vermeld als omwalde hoeve, het huidige kasteel gaat terug tot de periode 1756-1769 toen een adelijke zommerresidentie werd gebouwd als vervanging van een 16de-17de eeuws gebouw. Het kasteelpark evolueerde van een economisch-agrarisch domein in de 16de eeuw naar een reainaissancetuin in de 17de eeuw, tot een landschappelijke tuin die in 1883 werd aangelegd naar ontwerp van Keilig. Binnen het gebied ligt verder het landelijke gehucht Buitenland bekend om de teelt van wijmen en is verder een complex van bossen en polders. Plaatselijke komt een hoge dichtheid aan perceelsbeplantingen voor. De perceelsstructuur en het dijken- en wegenpatroon van dit landschap is historisch stabiel.

Mariekerke (Bornem), Baasrode, Grembergen (Dendermonde), Moerzeke (Hamme), Sint-Amands (Puurs-Sint-Amands)
De polders van Vlassenbroek en Kastel bestaan uit alluviale gronden in een bochtig traject van de Schelde. De Roggeman is een historische Scheldegeul opgevuld met zandig en lemig materiaal. Het gebied ligt op de rand van een oostelijke uitloper van de Vlaamse Vallei met ten westen de stuifzandrug van Grembergen. Vanaf de 13de eeuw werden de broeken ingedijkt en omgezet in vruchtbaar weiland. Op de hoogste delen werden polders ingericht met smalle en langwerpige percelen en een slotennetwerk. Door gebrek aan onderhoud evolueerden de grienden op de schorren naar wilgenhakhoutbosjes. De hooilanden werden in veel gevallen opnieuw rietvelden. In Vlassenbroek en Sint-Amands is het oorspronkelijk karakter van de bebouwing nog vrij gaaf bewaard gebleven met de parochiekerken aan de Schelde, de kaaien en de vissershuisjes. Op de Schelde zijn nog enkele historische overzetten actief.

Nattenhaasdonk 13 (Bornem)
Hoeve, naar verluidt opklimmend tot de 18de eeuw, doch fel aangepast in de loop van 19de en 20ste eeuw, die in 1979 werd ingericht als museum voor oud landbouwalaam en volkshuisraad van Klein-Brabant.

Sas (Bornem)
De in ons land oudst bewaarde mechanische sluis van 1589-1592, met drievoudige functie: het versluizen van schepen, de waterscheiding en de afwatering.

Sas (Bornem)
De oudst bewaarde mechanische sluis van België van 1589-1592, verbond de Oude Schelde met de Schelde en werd aangelegd om de Oude Schelde toegankelijk te maken voor de scheepvaart vanuit de Schelde. Het geheel omvat de vroegere saskil, de kronkelende verbindingsloop naar de Oude Schelde, de Steendamdijk afgeboord met een rij notelaars. Er is een gevarieerde begroeiing met streekeigen vegetaties, weilanden, oude boomgaarden, aanplanten van Canadapopulieren en een bakenboom.

Kwabeekstraat 4-6, Neervelpsestraat 1, 11 (Boutersem)
Kasteel in de kern opklimmend tot 1718, verschillende malen aangepast in de loop van de 19de eeuw en eclectisch verbouwd na 1922; kasteel met aanhorigheden omgeven door park van 16,5 hectare, in oorsprong hooghof-neerhof met watermolen en molenvijver; klassieke 18de-eeuwse dalbodemsite, heraangelegd in vroeg-landschappelijke stijl rond 1830-1835; heraanleg rond 1900 in laat-landschappelijke stijl; sinds 1980 gemeentelijk eigendom.

Bredene (Bredene), Klemskerke, Vlissegem, Wenduine (De Haan), Oostende (Oostende)
Dit gebied omvat de smalle kustduinen tussen Oostende en Wenduine, deels ingenomen door struweel en bos. De begroeiing van de duinen vertoont een gradueel verschil van west naar oost. Bij De Haan liggen waarschijnlijk restanten van duinakkerlanden die later ook als weiland werden gebruikt. In de 19de eeuw werd een deel van het duinengebied in concessie gegeven aan de NV Le Coq-sur-mer om er een badplaats uit te bouwen met een uniforme stijl en met inbegrip van een verplichte groenaanleg. Dit leidde tot kleinschalige villabouw met een speels dakenspel. Het Fort Napoleon werd tussen 1810 en 1812 gebouwd in opdracht van keizer Napoleon Bonaparte én is één van de weinige die bewaard gebleven zijn.

Prinses Elisabethlaan (Bredene)
Daterend uit 1754-1758, speelde tot 1902-1903 een belangrijke rol in de scheepvaart op Oostende en in het afwateringssysteem van het hinterland; tijdens het interbellum voor de scheepvaart afgesloten, ontmanteld en voorzien van nieuwe ophaalwerken.