Inventaris

Tienen (Tienen)
Deze zone omvat de historische stadskern van Tienen.

Beauduinstraat, Hennemarkt, Minderbroedersstraat, Trapstraat, Veemarkt, Vrijthofstraat, Wolmarkt (Tienen)
De bescherming als stadsgezicht betreft de historische stadskern van Tienen, bestaande uit de Wolmarkt, de Veemarkt en de Sint-Germanuskerk met aangrenzend de Trapstraat en Vrijthofstraat.

Bosveldstraat, Dertienmaalweg, Hakendoverstraat, Hollestraat, Meierstraat, Processieweg, Putstraat, Schoolpad (Tienen)
De dorpskern van Hakendover wordt gedomineerd door de kerk met kerkhof, ingeplant op een heuvel, dat een sterk contrast vormt met de bescheiden bebouwing in de omgeving.

Bommershoven, Jesseren, Overrepen, Piringen, Tongeren (Tongeren-Borgloon)
Het gebied ligt op de overgang tussen vochtig en droog Haspengouw. Plaatselijk zijn er door versnijding van de beken relatief grote hoogteverschillen en verschillen in landschapstypen aanwezig. De valleien zelf hebben een asymetrische vorm en kenmerken zich in landgebruik door de aanwezigheid van wei- en hooilanden, tegenwoordig vaak in natuurgebruik. In de valleien komt kalktuf voor. De burcht van Kolmont gaat terug tot de 11de eeuw als burcht van de graven van Loon. Tegenwoordig is het een ruine waarvan de donjon nog vrij gaaf bewaard is, omgeven door een historisch boscomplex. Het voormalige fruitspoor tussen Drieslinter en Tongeren doorsnijdt het gebied en werkt sterk structurerend.

Borgloon, Kerniel (Tongeren-Borgloon)
De abdij van Kolen, vroeger het Kruisherenklooster van Colen of abdij Mariënlof genoemd, is gelegen aan de rand van Droog Haspengouw. De abdij ligt op een hoge uitloper van het plateau en is beeldbepalend voor de omgeving. De vallei van de Kleine Herk is diep ingesneden, via een historisch voetpad is er via de vallei een verbinding met de dorpskern van Kerniel. De spoorlijn Tongeren-Borgloon doorsnijdt het landschap ten zuiden van de abdij. Het is voornamelijk een agrarisch landschap.

Borgloon, Gotem, Hoepertingen, Kuttekoven (Tongeren-Borgloon), Berlingen (Wellen)
Dit gebied is gelegen aan de noordwestrand van het massief van Borgloon. Het is heuvelachtig en sterk ingesneden door erosie. Het is een uitgesproken agrarisch landschap met centraal het gehucht Kuttekoven met enkele belangrijke hoeves en de Sint-Jan-de-Doperkerk. Het gehucht wordt doorsneden door de markante spoorwegbrug en spoorwegbedding van de voormalige spoorweg Sint-Truiden-Tongeren. Ten noorden van het gehucht liggen de gesloten hoeve De Klee en kasteel De Klee. Halverwege tussen Kuttekoven en Berlingen (Wellen), aan de oostelijke rand van de riviervlakte van de Herk, ligt het gehucht Rullingen met het gelijknamige kasteel met omliggend park en hoogstamboomgaarden. De Herk stroomt diep ingesneden door het landschap. Het dorp Berlingen sluit hierop aan, de Sint-Agathakerk kijkt van een hoogte uit op de waterloop.

Borgloon (Tongeren-Borgloon)
Deze zone omvat de historische stadskern van Borgloon.

Tongeren (Tongeren-Borgloon)
De Romeinse en historische stadskern van Tongeren, binnen de 2de-eeuwse stadsomwalling.

Alfonsstraat, Guldenstraat, Oude Kassei (Tongeren-Borgloon)
Bommershoven is een imposant kasteeldorp, met een oude feodale kern, bestaande uit typische componenten als een kasteel met park, de door een taxushaag omgeven neoclassicistische parochiekerk Sint-Alfonsus met 19de-eeuwse pastorie en een aantal belangrijke grote hoeven, waaronder de Rode Hoeve.

Burchtstraat (Tongeren-Borgloon)
De ruïne van de burcht van Kolmont bevindt zich in het gelijknamige gehucht van de Tongerse deelgemeente Overrepen. De burcht werd gebouwd op een westelijke uitloper van het plateau tussen Overrepen en Tongeren. Door de ligging op een prominente verhevenheid is de ruïne een opvallende baken in dit deel van de vallei van de Fonteinbeek. De motteheuvel met de ruïne ligt 100 meter ten oosten van de Burchtstraat, de weg die via Kolmont van Overrepen naar Piringen loopt. Het bochtige verloop van de Burchtstraat bij de afdaling van de zuidelijke heuvelflank is een modern tracé. Het oorspronkelijke verloop van de weg is bewaard als de Oude Kolmontstraat, een holle weg op de vermelde zuidelijke heuvelflank