Inventaris

Kasteeldreef 52, 55 (Zoersel)
Engels getint neogotisch kasteel van 1902 naar ontwerp van Jaak Alfons Van der Gucht. In uitgestrekt landschapspark met vijvers aan noord- en oostzijden.

Berten Pilstraat 5A, 5C, Ieperstraat 5 (Zonnebeke)
Het kasteeldomein van Zonnebeke bestaat uit een wederopbouwkasteel uit 1924, samen met een conciërgewoning, hengelhuisje, park met kasteelvijver en een omheiningsmuur met ingangspoort. Daarnaast omvat het domein het landhuis Bloemendaele, dat in 1933 in opdracht van kasteelheer Emmanuel Iweins voor zijn dochter werd opgetrokken. Dit leidde tot een feitelijke tweedeling van het kasteeldomein. De hereniging van beide parken gebeurde na de aankoop van beide helften door de gemeente (in 1982 en 2011) en een ingrijpende heraanleg in 2013.

Zoutleeuw (Zoutleeuw)
Het Vinne is een natuurlijke depressie, nagenoeg volledig omsloten door hellingen. Slechts op één plaats in het westen is de helling doorbroken en staat de Vinnedepressie via een smalle uitlaat in verbinding met de Getevallei. Op het breedste punt is het Vinne 1600m, op het smalste punt 900m. Een combinatie van de landbouwcrisis van de jaren 1840 en een negatieve perceptie ten aanzien van stilstaand water (mogelijke verzamelplaats van ziekteoverbrengende organismen) heeft ertoe geleid dat men in 1841 begon met de drooglegging van het enige natuurlijke meer van Vlaanderen. Er werd een pompgemaal aangelegd om het meer droog te leggen. In 2000 werd echter besloten het meer weer zijn “natuurlijke” aanzien terug te geven waardoor er nu terug een moerassig natuurgebied is.

Biezenstraat 3 (Zuienkerke)
De Grote Molen van de Meetkerkse Moeren dateert in zijn huidige vorm van 1811. De poldermolen maalt met een houten scheprad water op in een deels overwelfde watergang die in verbinding staat met de hoger gelegen Blankenbergse Vaart. Het is de enige bewaarde molen van dit type in Vlaanderen. Een gewelfde bakstenen boogbrug over het Moerzwin biedt toegang tot de site met poldermolen en molenaarshoeve, molenaarshuis met aansluitende vroegere stallen en vrijstaand nutsgebouw.

Biezenstraat 5 (Zuienkerke)
De site van de verdwenen Kleine Molen van de Meetkerkse Moeren ligt 200 meter ten zuiden van de bewaarde Grote Molen. Het pompgemaal en het vroegere molenaarshuis zijn gelegen langs het Moerzwin dat beide sites verbindt. In 1868 werd de Kleine Molen, een poldermolen met buitenscheprad, afgebroken en vervangen door een pompinstallatie, aangedreven door een stoommachine met schoorsteen. Vanaf 1928 werd het gemaal aangedreven met een dieselmotor, vanaf 1942 door een elektrische motor.

Watermolenweg 5 (Zutendaal)
De Suetendaelmolen, ook wel Broekmolen of Daalmolen genoemd is een bovenslag watermolen met metalen rad en werd rond 1860-1870 gebouwd. De landelijke omgeving van de Suetendaelmolen bevat een opvallend grote en hoger gelegen spaarvijver en gaat terug tot een watermolensite die al in de 16de eeuw vermeld wordt.

Galerijpad 3 (Zwalm)
Café, begin 20ste eeuw gebouwd, gelegen aan spaarvijver van IJzerkotmolen met sluiswerk, achteraan in U-vormige opstelling kleine losstaande bijgebouwen.

Deerlijkstraat (Zwevegem)
Sluis nummer 8 op het kanaal Bossuit-Kortrijk, gebouwd in 1919-1920. Het kanaal Bossuit-Kortrijk verbond vanaf 1 januari 1861 de Schelde (Bossuit) met de Leie (Kortrijk). De bruggen en sluizen van het kanaal werden in 1918 door de terugtrekkende Duitse troepen vernield. Tussen 1919 en 1920 werd de schade aan het kanaal hersteld. Omstreeks 1970 werd beslist om het kanaal toegankelijk te maken voor schepen tot 1350 ton. Zeven van de elf originele sluizen werden afgebroken en vervangen door vier nieuwe sluizen. Op ongeveer 300 m ten noordwesten van de nieuwe sluis van Zwevegem bleef ook de oude sluis nummer 8 bewaard. De sluis wordt niet meer gebruikt voor het schutten van schepen. De rechte kolkmuren werden in baksteenmetselwerk en een hardstenen legsteen gebouwd. De sluishoofden werden in baksteen gebouwd met hardstenen borduur. De houten puntdeuren klapten in gesloten positie in de rechte sluishoofden. De deuren werden voorzien van een loopovergang met gesmede relingen.