Inventaris

Merksplas (Merksplas)
‘Zwart Goor - Rondpunt’ is een bebost voormalig landgoed binnen een open landelijke omgeving. De kern van het domein gaat terug tot de tweede helft van de 19de eeuw, toen de eigenaar begon met de ontginning van de Zwartgoorheide, een uitgestrekt heide- en vennengebied. De basisstructuur van het gebied wordt gevormd door dreven in driehoeksvorm, geïnspireerd door de vrijmetselarij. De open omgeving van de beboste kern is hoofzakelijk het gevolg van ontginningen uit het begin van de 20ste eeuw, met grote, rechthoekige kavels. Door talrijke functiewijzigingen van het domein is het gebouwenbestand van het gebied Zwart Goor – Rondpunt herhaaldelijk verbouwd. De Franse tuin dateert van 1926. Het esthetisch aantrekkelijke gebied heeft ook een belangrijke dendrologische waarde, door de dreven en oude bosbestanden.

Merksplas (Merksplas), Turnhout (Turnhout)
Het Turnhouts vennengebied vertegenwoordigt een mooi voorbeeld van een voor de Noorderkempen typisch compartimentenlandschap met een afwisseling van bos en weiland. Opvallend in het geheel zijn de vencomplexen die als het ware ‘gaten’ in het landschap vormen en op deze manier zorgen voor extra openheid en mooie zichten. De landschappelijk gevarieerde structuur, die wordt versterkt door een paar lichte verhevenheden in het verder vlakke landschap, zorgt voor een esthetisch waardevol geheel. Verspreid voorkomend bouwkundig erfgoed, waaronder de garenblekerij ‘Boones Blijk’ en bijhorende kapel, de overblijfselen van blekerij Borghs en de Engelandhoeve dragen bij tot de historische waarde.

Beersedreef 2, Beukendreef 1-2, Dammekensstraat 1-6, Eikendreef 1-2, Gasthuisdreef 1, Gentse Wijk 1-10, Kapelstraat 1-10, 11, Kweekstraat 1-12, 4A-B, 13-15, Nijverheidsstraat 1-6, 2A, Ossenweg 1A-B, 3, Rode Dreef 1-2, Steenweg op Rijkevorsel 1-28, 29-65, Steenweg op Wortel 1-2, 1A, 3-5, 6, 6bis, Zoete Inval 1-8 (Merksplas)
Tegelijk met de stichting van een vrije landbouwkolonie in Wortel, werd te Merksplas een bedelaarshuis -onvrije kolonie- opgericht. Gedeeltelijk omgracht domein gekenmerkt door een compartimentenlandschap, een rastervormig drevenpatroon en een uitgestrekt karakteristiek gebouwenpatrimonium.

Beersedreef 2, Eikendreef 1-2, Gasthuisdreef 1, Ossenweg 1A-B, Steenweg op Rijkevorsel 1-4, 6-8, 18-20, 31-33, 47-53, Steenweg op Wortel 2, 5 (Merksplas)
Verschillende types van woningen.

Bergsken 10 (Merksplas)
Bewaarde romp van de Moermolen, een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (bergmolen), opgericht in 1847.

Bergsken 2-4 (Merksplas)
Oude, reeds in 1584 vermelde hoevesite, aangepast in de eerste helft van de 20ste eeuw.

Beukendreef 1-2, Dammekensstraat 1-6, Gentse Wijk 1-10, Kapelstraat 1-8, Kweekstraat 1-12, 13-15, Nijverheidsstraat 1-4, Rode Dreef 1-2, Steenweg op Rijkevorsel 5-9, 10-17, 19-21, 22-27, 28, 35-45, 55-65, Zoete Inval 1-8 (Merksplas)
Typologisch zijn grosso modo vier groepen te onderscheiden bij de bewakerswoningen.

Boensberg 1-2 (Merksplas)
Oude hoevesite met huidig woonstalhuis van 1886, vrijstaande langsschuur vernieuwd in 1938 en recente stal en -schob.

Diepte 2, 6 (Merksplas)
U-vormige complex, de boerderij van circa 1888 werd in 1892-1893 voorzien van het huidige woonhuis.

Geheul 2 (Merksplas)
Hoeve met losse bestanddelen, woonstalhuis gedateerd 1914 en versteende driebeukige langsschuur van circa 1870.