Inventaris

Nieuwelaan (Meise), J.Van Gijsellaan, Kruidtuinlaan 2 (Wemmel)
Park in landschappelijke stijl van 143 hectare, ontstaan uit de samen­voeging van tot de 12de eeuw opklimmende domeinen: Meise en Bouchout, in 1879-1881 aangekocht door koning Leopold II voor zijn zuster Charlotte en omgewerkt tot één landschappelijk park met twee kastelen; circa 1700 een barok lustslot (Meise) en een feodale burcht (Bouchout), beide rond 1810 omringd door 'Engelse' tuinen met diverse 'fabriekjes' en 'follies', die wellicht een maçonnieke betekenis hadden, onder meer een rustieke rotsbrug annex grot (Bouchout) en een neoclassicistische 'Vriendschapstempel' (Meise), met ook nog een monumentale oranjerie (Meise) en een 'hermitage' in neogotische 'troubadourstijl' (Bouchout); in 1938 aangekocht door de Belgische Staat, vestiging van de Nationale Plantentuin; het kasteel van Meise werd in 1944 zwaar beschadigd en gesloopt; bouw van een imposant serrencomplex ('Plantenpaleis') in 1947-1958 en van een elegant, laatmodernistisch herbarium- en bibliotheekgebouw in 1959-1962.

Nieuwelaan (Meise)
De oranjerie en bijhorende ommuurde moestuin liggen in het noordoostelijke deel van het domein en zijn perfect naar het zuiden georiënteerd met zicht op de vijver. De neoclassicistische oranjerie werd gebouwd omstreeks 1818 toen baron Vanderlinden d’Hoogvorst verder naar het westen een nieuw kasteel liet bouwen ter vervanging van het oude Hof van Meise.

Brusselsesteenweg 165 (Melle)
Het kasteeldomein Coppens is sinds 1937 het Hoger Rijksinstituut voor Tuinbouw. Het domein van 14 hectare aan de rechter Scheldeoever omvat het vroegere park met oude afgesneden Scheldemeander, nu vijver, het landhuis en de oranjerie van 1833 naar ontwerp van Louis Minard. Binnen deze oude rivierbocht werden bij toevallige en systematische opgravingen resten van een 13de-eeuws klooster aangetroffen.

Caritasstraat 43-45, Heidestraat 1 (Melle)
L-vormige buitenplaats vergroot tot een rechthoekig buitenhuis naar ontwerp van architect Louis Minard, 1842 met omgevend park. Dubbelhuis van acht traveeën en twee en een halve bouwlaag, onder schilddak. Kasteelhoeve met hoog rechthoekig gebouw van twee verdiepingen en zeven traveeën onder schilddak, vermoedelijk uit begin 19de eeuw. Koetshuis met paardenstallen van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag, onder schilddak, aanpassing van circa 1875 van een bestaand huis. Ommuurde moestuin met ijzeren toegangshek tussen vierkante bakstenen hekpijlers, beglaasde houten serre op een bakstenen voeting en ijskelder van circa 1860 onder heuvel achter de noordoostelijke kasteelgracht.

Heusdenbaan 67 (Melle)
Park waarvan de omvang, afgezien van een strook villakavels aan de Heusdenbaan, nog grosso modo overeenstemt met de begrenzing die het buitengoed in de tweede helft van de 18de eeuw bezat. Van de voormalige gebouwen rest nog de als kapel omgebouwde oranjerie.

Varingstraat 23 (Melle)
Het kasteeldomein de Varens omvat het kasteel, grotendeels omgeven door een waterpartij, in een landschappelijk park met typische afhangende bijgebouwen. Het kasteel verkreeg zijn huidig uitzicht voornamelijk in 1901-1902 bij de vergroting ervan door de toenmalige eigenaar, baron de Saint-Génois des Mottes. Het koetshuis met paardenstallen en het speelhuis werden in diezelfde jaren gebouwd. IJskelder naast de toegangsweg vooraan in het park, gebouwd circa 1816.

Watermolenstraat 35-37 (Melle)
Geïsoleerde site aan de Gondebeek op circa 500 meter ten zuidoosten van de dorpskern, bereikbaar via een private populierendreef. Eén van de oudste nederzettingen van Gontrode, leengoed opklimmend tot de feodale tijd. Oud boerenhuis in 1904 vervangen door een groot boerenburgerhuis van twee bouwlagen en zes traveeën onder schilddak. Aansluitend molenhuis gebouwd boven de Gonde. Aanvankelijke molen met waterrad reeds bestaand in de 16de eeuw. Voormalig stampkot of olieslagerij, nadien zagerij. Rechthoekig bakstenen gebouw onder een hoog zadeldak, gedateerd 1762.

Priester Coulonstraat 88 (Menen)
Aan de straat gelegen 19de-eeuwse hoeve . Aaneengesloten bestanddelen gegroepeerd rondom bekiezeld erf. Erftoegang gemarkeerd door ijzeren hek. Moestuin en huisweide. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken; geknikt bij het woonhuis. Ten noorden boerenhuis, ten oosten stalvleugel en ten westen dwarsschuur met uilengat.

Nieuwelaan 128-130 (Merchtem)
In 1892 door architect Joseph Schadde verbouwd 'huis van plaisantie' van 1765 tot een imposant eclectisch landhuis, omgeven door een uitstekend onderhouden park in landschappelijke stijl, eveneens aangelegd in de jaren 1890 onder baron Léon de Viron. Het domein bewaart sporen van een 'verlandschappelijkte' omgeving, een boogbrug en rotswerk rond de overlopen van de vijver, een ommuurde moes- en bloementuin.

Poverstraat 11 (Merchtem)
In 1705 tot 'huis van plaisantie' verbouwde hoeve omgeven door landgoed van circa 14 hectare, omvattende een gedeeltelijk ommuurde moes- en fruittuin en een een park in landschappelijke stijl met een als 'rivier' opgevatte waterpartij, aangelegd in verschillende fasen tussen 1851 en 1889; bijgebouwen uit 1867 naar ontwerp van architect Joseph Schadde.