Inventaris

Graaf de Theuxlaan 61 (Heusden-Zolder)
Park in land­schap­pelijke stijl uit midden 19de eeuw, deel van een domein­ van circa 23 hectare met kasteel en aanhorigheden, vij­ver, moes­tuin, boomgaard, wei­lan­den, bos­sen­ en een water­mol­en; oudere site in het valleiland­schap van de Man­delbeek en sedert 1958 gemeentelijk domein.

Hoeselt (Hoeselt), 's Herenelderen, Berg, Henis, Tongeren (Tongeren)
De vruchtbare leemgronden vertalen zich in openfields met weinig visuele perceelsgrenzen op de plateaus. De hooilanden in de beekvalleien verruigden naar rietland en moerasbos. Het omringende landschap telt diepe holle wegen, hoge taluds begroeid met houtig gewas en hoogstamboomgaarden. Het kasteel van 's Herenelderen is ingeplant op de oever van Demer zodat de slotgracht continu van water werd voorzien. In het beekdal getuigen visvijvers van de viskweek en rabatten van de aanplant van populieren. Het gelijknamige dorp ontwikkelde zich als kasteeldorp in de riviervallei rondom de historische cluster van kasteel en kerk. De Sint-Stefanuskerk is gegroeid uit de private huiskapel van de kasteelbewoners. Het kasteel is omgeven door een park in landschappelijke stijl met twee vijvers. In noord- en zuidoostelijke richting sluit het park aan op de valleibossen langs de bovenlopen van de Demer.

Herbroekstraat (Kortessem)
Bandijzeren barrier uit het interbellum, als toegang tot een appelboomgaard. Gelegen op de hoek Herbroekstraat-Winkelstraat.

Luimertingenstraat 2 (Kortessem)
De voormalige watermolen met molenhuis, molenaarswoning en bijgebouwen in vakwerk, deels versteend, werd reeds vermeld in de 13de eeuw maar het huidige uitzicht is voornamelijk 18de-eeuws.

Tongersesteenweg 196 (Kortessem)
Al in 1841 genoteerde lusttuin van circa 1 hectare, nu een parkje in landschappelijke stijl uit het einde van de 19de eeuw, gelegen achter en naast het uit de jaren 1830 daterend, goed bewaarde herenhuis met erekoer, dienstgebouwen en hekken uit dezelfde periode.

Briegdenstraat (Lanaken)
De hoogstamboomgaard is gelegen in de Briegdenstraat te Veldwezelt (Lanaken). De noordelijke en westelijke zijde zijn begrensd door een afsluitingshaag van meidoorn.

Genoelselderen, Herderen, Membruggen, Millen (Riemst)
Genoelselderen is een straatdorpje in het brongebied van de Demer. De kasteelsite is onderdeel van een gaaf landschappelijk dorpsbeeld met onder meer ook de Sint-Martinuskerk met omliggende begraafplaats. Verder bevat de dorpskern nog enkele waardevolle boerderijen. Rond het kasteel ligt het park met oa. een geometrische tuin. Ten noorden van het kasteel staat de kasteelhoeve, één van de fraaiste vierkantshoeven van de regio. Tegenover het kasteel loopt een dreef naar een tumulus. Op de plateaugronden rondom de landelijke dorpskom primeert de openheid van de traditionele akkerbouw, afgewisseld met het Grootbos en enkele boomgaarden en houtkanten.

Vlijtingen (Riemst)
Het betreft een zacht glooiend open-field landschap met weidse vergezichten dat deel uitmaakt van het Maasterrassenlandschap. De vruchtbare leemgronden van droog Haspengouw zorgden voor een van oudsher groot aaneengesloten en samenhangend akkerbouwgebied. De Sieberg en Keiberg domineren als bakens het landschap. Het Iers Kruis op de Keiberg herinnert aan de beruchte Slag van Lafelt in 1747 als deel van de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748). Tijdens de gevechten boden holle wegen en graften in het open landschap beschutting tegen vijandelijk geschut.

Tolstraat, Tongersesteenweg, de la Brassinnestraat (Riemst)
De Gentombe is een cirkelvormige grafheuvel uit de Midden-Romeinse tijd en ligt in een kleinschalig open landschap met weiland en hoogstamboomgaarden. Het uitzicht rondom wordt gedomineerd door de aanwezigheid van een aantal monumentale hoeves die het straatbeeld bepalen. Van op de onverharde holle weg is er een open zicht op de boomgaarden en de tumulus. 

de Meanstraat 22 (Riemst)
Het huis "Lemme" te Zichen-Zussen-Bolder is, met inbegrip van de onmiddellijke omgeving met zes waardevolle bomen en de meidoornhaag beschermd als monument.