Inventaris

Haagdam (Temse)
De schans Lauwershoek is één van de 12 betonnen pantserschansen van de buitenste fortengordel rond Antwerpen. Hij werd gebouwd in de periode 1906-1914. Schansgebouw in (ongewapend) beton met aarden dek langs de aanvalszijde.

Kapelstraat (Temse)
Het fort van Steendorp is een fort van de vesting Antwerpen, in de buitenste fortengordel, gebouwd in de periode 1878-1892. Het diende als bruggenhoofd op de linkerscheldeoever, stroomopwaarts van de Rupelmonding.

Elvenschans 1 (Voeren)
De thans sterk verbouwde hoeve dateert voornamelijk uit de tweede helft van de 19de eeuw, met schaarse resten die verwijzen naar een oudere kern uit de tweede helft van de 18de eeuw.

Nieuwstraat 49 (Vorselaar)
Vrij uitgestrekte, omgrachte site toegankelijk via een korte dreef; hoeve met losstaande bestanddelen waarvan de oudste delen mogelijk opklimmen tot de 17de eeuw.

Brandstraat 57 (Willebroek)
Betonnen pantserfort uit de periode 1906-1914 als onderdeel van de vesting Antwerpen, een militair bolwerk en centrale schakel in de verdediging van België. Het fort van Breendonk ontleent zijn betekenis vooral aan zijn rol als nazi-gevangenis en doorvoerkamp tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1944). Nu dient het als herinneringsplek en museum.

Fort II straat 41 (Wommelgem)
Bakstenen fort uit de binnenste fortengordel van de vesting Antwerpen, gebouwd in de periode 1859-1865 samen met de andere forten I-VIII, die ook Brialmontforten worden genoemd. Gemoderniseerd in 1912.

Kolverenschansweg (Zonhoven)
De Kolverenschans in Zonhoven werd omstreeks 1604 door de lokale boerenbevolking opgericht om zich te beschermen tegen rondtrekkende bendes en legers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De schans bleef in gebruik tot na 1713 en is een goed bewaarde archeologische site die nog steeds waarneembaar is in het landschap.

Vrankenschansweg 16 (Zonhoven)
De Vranckeschans of Donckseschans is één van de vier schansen die op het grondgebied van Zonhoven gelegen waren, met name de Vranckeschans, de Engstegen schans, de Colverenschans en de Molenschans, waarvan alleen de eerste nog tamelijk goed bewaard is.

Bethaniastraat, Koepoortstraat, Stationsstraat (Zoutleeuw)
De site van de Spaanse Citadel bevat zowel boven- als ondergronds nog archeologische restanten van de 14de-eeuwse stadsomwalling en 17de-eeuwse vesting met de citadel van Zoutleeuw.

Schansstraat (Zutendaal)
Een rechthoekige, met brede gracht omgeven stuk grond in de vallei van de Bezoensbeek, op de zuidwestelijke rand van het Kempisch plateau. Deze vluchtschans of ook boerenschans genoemd is aangelegd door gezinnen uit de omliggende gehuchten als toevluchtsoord tegen militaire strooptochten van militaire troepen op doortocht. De verdedigingsgracht van de Stalkerschans wordt met uittredend kwelwater gevoed, terwijl het overtollige water via een overloop naar de Bezoensbeek afloopt. De structuur bestaande uit een schanslichaam en de omgevende verdedigingsgracht is zeer goed bewaard.