Beschrijving

Het onderzoek

Vlaanderen telt meerdere erfgoedobjecten die bijna of zelfs helemaal verdwenen zijn, maar toch nog een wettelijke bescherming als monument, stads- en dorpsgezicht of cultuurhistorisch landschap genieten.

Onze leefomgeving is in constante verandering. Soms is dat in het voordeel van het erfgoed, bijvoorbeeld bij renovaties, restauraties en herbestemmingen die een beschermd gebouw een tweede leven geven. Maar evengoed kan het voortbestaan van het erfgoed bedreigd worden wanneer bijvoorbeeld ingrepen en verwaarlozing leiden tot schade of zelfs de verdwijning van het beschermde erfgoed. De bescherming gebeurde toen deze erfgoedsites nog bestonden, maar door diverse oorzaken (verval, blikseminslag, stormschade, rampspoed, vergunde en onvergunde sloop, verkaveling...) blijft er vandaag niet veel meer van over – of toch niets dat het erfgoedhart sneller doet kloppen.

Dit ‘verdwenen erfgoed’ brachten we in 2020-2021 in kaart. De lijst omvatte 204 erfgoedobjecten met een onduidelijke materiële toestand. Het onderzoek had een drieledige bedoeling:

• Nagaan wat de huidige materiële toestand van het beschermde erfgoedobject is en in hoeverre het nog beantwoordt aan de toestand waarin het werd beschermd
• Achterhalen wat de oorzaken zijn van eventuele veranderingen
• Een beslissing nemen over de bescherming van het erfgoedobject

Voor meer info, lees ook het onderzoeksrapport 'Beschermd, beschadigd, verdwenen. Onderzoek en evaluatie van ernstig aangetast en verdwenen beschermd erfgoed'.

De resultaten

Het onderzoek van dit aangetast en verdwenen onroerend erfgoed leverde 41 voorstellen voor opheffingen van beschermingen op. Het gaat om gebouwen, waardevolle bomen en landschappen waarvan de bescherming niet meer kan worden gemotiveerd én waar herstel van de erfgoedwaarde niet meer mogelijk is.

Uit het onderzoek bleek ook dat zeven beschermde erfgoedobjecten zich niet meer op de oorspronkelijke plaats bevinden waar ze ooit werden beschermd. Het beschermde statuut van deze erfgoedobjecten staat niet ter discussie, maar een regularisatie van de verplaatsing is omwille van rechtszekerheid van de zakelijkrechthouders wel aangewezen.

Over een aantal erfgoedobjecten gaan we in overleg met de zakelijkrechthouders om de erfgoedwaarden alsnog te herstellen.

Bij de andere erfgoedobjecten op de lijst is de veranderde toestand het resultaat van vergunde werken zonder of met geringe aantasting van de erfgoedwaarden.