De Société Anonyme des Ateliers Mahy Frères ging terug op Ghislain Mahy die zich in 1869 als werktuigkundige-ketelmaker in Gent vestigde. In 1889 werden de activiteiten ondergebracht in de vennootschap Mahy Frères, die later werd omgevormd tot de naamloze vennootschap Ateliers Mahy Frères (AMF). Een jaar eerder had Louis Mahy zich van deze firma afgescheiden om een eigen ketelmakerij op te starten. In de loop der jaren specialiseerde het bedrijf Mahy Frères zich in de bouw van hogedruk stoomgeneratoren, die in de belangrijkste Belgische industrieën werden geplaatst. Tussen 1869 en 1983 vervaardigde Mahy niet minder dan 2.444 stoomketels met rookbuizen of waterpijpketels, op mazout of op steenkool, voor klanten in onder meer Frankrijk, Nederland, Spanje, Duitsland, Italië, Griekenland, Zaïre, Colombië en Venezuela. Tot op vandaag is de NV Ateliers Mahy Frères, intussen gelieerd met de firma Stoomketels R. Moortgat-Mahy, nog altijd vanuit de oude vestiging in de Sloepstraat te Gent actief.
Maalderijen die met een Mahy-stoomketel, veelal van het systeem Cornwall, werden voorzien, waren onder meer de maalderijen Colens (1898) in Sint-Andries, Vanderheeren (1902) in Ledegem, Terryn (1904) in Sint-Eloois-Vijve, Van Wanzeele (1910) in Ruddervoorde, Gheeraert (1913) in Poelkapelle, Daenens & De Bosschere (1924) in Emelgem, Vanhaelemeesch (1925) in Ruddervoorde, De Schepper (1937) in Oudenburg, Bostyn (1926) in Moorslede en Fitaro (1938) in Roeselare. Stoommachines van Mahy zorgden voor de aandrijving in bijvoorbeeld de maalderij Vandenberghe-Deblauwe (1901) in Harelbeke en de watermolen Van Hauwermeirs (1909) in Massemen. De Banmolens van Harelbeke werden in 1910 voorzien van een nieuwe stoomketel van de Gebroeders Mahy uit Wondelgem.
Ook tal van brouwerijen-mouterijen werden door de Ateliers Mahy met een stoomketel en/of -machine uitgerust. Zo werd in 1906 door Mahy voor de brouwerij-mouterij Carpentier in Izegem een Cornwall-stoomketel gefabriceerd, die nog altijd bewaard is. In hetzelfde jaar werd een nog bewaarde Mahy-stoomketel geplaatst in de brouwerij St. Huybrecht in Sinaai. Ook de brouwerij-mouterij van de Sint-Sixtusabdij in Westvleteren werd toen van een Mahy-stoomketel voorzien. Omstreeks 1908 plaatsten de Ateliers Mahy Frères in de brouwerij-maalderij Matthys (voorheen: Blancquaert) in Schoonaarde een Cornwall-stoomketel. Een vergelijkbare stoomketel werd in 1910 door Mahy geïnstalleerd in de brouwerij-mouterij De Burgersvrienden in Sint-Niklaas. In de brouwerij-mouterij Van Den Bossche (Buffalo) in Sint-Lievens-Esse en de brouwerij-mouterij Rubbens in Zonnegem zijn de Cornwall-stoomketel van Mahy uit respectievelijk 1913 en 1931 eveneens nog aanwezig. Dit geldt ook voor de Cornwall-stoomketel die Mahy in 1912 in de brouwerij-mouterij De Baer in Sint-Niklaas plaatste. Door Mahy werd ook de stoomketel geleverd voor de J. Bonaventure-stoommachine die in het interbellum de mouterijmachines in de brouwerij-mouterij De Schepper in Oudenburg aandreef. Verder plaatste Mahy in het interbellum ook stoomketels in de brouwerijen-mouterijen Van Hencxthoven (1935) in Gistel, Cailliau (1939) in Beveren-aan-de-IJzer en Desplenter (1939) in Dentergem. Na de Tweede Wereldoorlog werd in de mouterij Huys in Sint-Kruis een Mahy-stoomketel geïnstalleerd. In 1967 werd de brouwerij-mouterij Vandenbroucke in Gijverinkhove uitgerust met een Moortgat-Mahy-stoomketel.
Auteurs: Becuwe, Frank
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Brugstraat 60 (Wichelen)
Voormalige blekerij van de mechanische wasserij van J. Verdonck. Oprichting van een blekerijgebouw en schouw, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1925 door J. Verdonck, rechts achteraan in zijn tuin.
Gentsestraat 28_1, Papestraat 1 (Izegem)
Voormalige mouterij met ast van Brouwerij Carpentier, enige restant van het oorspronkelijke brouwerijcomplex dat bestond uit verschillende vleugels waaronder een een brouwerswoning, paardenstallen, graanmagazijnen, kuiperij,... De mouterij dateert van 1890 en heeft een langgestrekte, beelbepalende en kenmerkende gevel van drie bouwlagen, aan de straatzijde geritmeerd door elf blinde venstertraveeën.
Vijfstraten 91 (Sint-Niklaas)
Aan de straat gelegen gebouwengroep van de deels gesloopte brouwerij De Baer, opgericht in 1839.
Antwerpse Steenweg 193 (Sint-Niklaas)
Empire-getint hoekhuis met zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak uit de eerste helft van de 19de eeuw. Bepleisterde en geschilderde lijstgevel met verhoogde begane grond met eertijds beluikte rechthoekige vensters met arduinen lekdrempels.
Steenbergstraat 17, 17/5 (Sint-Lievens-Houtem)
Brouwerij Rubbens, een brouwerij met bijbehorende brouwerswoning en aanhorigheden, werd opgericht in de tweede helft van de 19de eeuw en werd gedurende ongeveer een eeuw door dezelfde brouwersfamilie werd uitgebaat. De opmerkelijke vleugel met paardenstallen en duiventoren kwam tot stand bij de latere uitbreiding en aanpassing van de brouwerij in het begin van de 20ste eeuw.
Sint-Lievensplein 15-16 (Herzele)
De dorpsbrouwerij werd opgetrokken door Arthur Van Den Bossche in 1898, samen met de brouwerswoning, een eclectisch pand met art-nouveau-inslag. De typische configuratie van een zichzelf bedruipende dorpsbrouwerij uit de eerste helft van de vorige eeuw bleef intact bewaard. In de tuin staat een markante treurbeuk.
Tolpoortstraat 85 (Deinze)
19de-eeuws burgerhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met bepleisterd en geschilderd parement met imitatievoegen onder de geprofileerde puilijst.
Dries 34 (Sint-Niklaas)
Voormalige brouwerij met aan de straat gelegen woonhuis en achterin gelegen dienstgebouwen. Herenhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met driehoekig fronton boven de drie middelste traveeën, uit de tweede helft van de 18de eeuw. Hoofdgebouw van brouwerij en eest, volgens muurankers van 1904. Hoge cilindrische bakstenen schoorsteen.
Geraardsbergse steenweg 31 (Oosterzele)
Landelijk bakstenen gebouwencomplex met losse bestanddelen omsloten door een bakstenen muur met verscheidene, onderling verbonden gekasseide binnenplaatsen. Ter breedte van de ondiepe voortuin van het woonhuis is de omheiningsmuur onderbroken door een ijzeren hek tussen ijzeren pijlers. Woonhuis van twee verdiepingen, in kern mogelijk uit de 17de eeuw. Oorspronkelijke hoeve- en stokerijgebouwen minstens uit de tweede helft van de 18de eeuw, wijzigingen uit de loop van de 19de eeuw. Het agrarisch karakter van de omgeving van de hoeve bleef nagenoeg ongewijzigd sinds de 18de eeuw. De Platteweewegel is nog steeds in gebruik als onverharde voetweg.
Zuidmoerstraat 61 (Eeklo)
Voormalige katoenfabriek Textiles d’Eecloo met Mahy-ketel en fabrieksschoorsteen, gebouwd in 1912 op een binnenterrein tussen de Zuidmoerstraat en de Euerardstraat in Eeklo.
Halvemaanstraat 137 (Gent)
Vrijstaande woning met bijhorende bedrijfsgebouwen, achterin gelegen tussen de huizenrij van de Halvemaanstraat en de Antwerpsesteenweg. Dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder schilddak. Eigenlijke maalderij ondergebracht in een voormalig koetshuis achter en parallel met het woonhuis, opgetrokken midden 19de eeuw. Bakstenen rechthoekig gebouw van één verdieping met vierkante bakstenen schoorsteen. Gekasseid erf en monumentale linde.
Drongensesteenweg, Nadine Crappéstraat 12-14 (Gent)
Het Textielveredelingsbedrijf Alsberge-Van Oost ligt op de Assels aan de oude Leiearm op de grens van Drongen met Gent en is omgracht door een beek. Het bedrijf werd in 1879 als blekerij opgericht door August Van Oost en Joseph Alsberge en groeide uit tot een textielveredelingsbedrijf waar allerlei ruwe weefsels werden afgewerkt. Van de site resteren enkel het machine- en ketelhuis. Het machinehuis dat de stoommachine herbergt, is gedateerd 1913-14 en is opgevat als een rechthoekig gebouw met topgevel waarachter zich een lichtkap bevindt. De driecylinderstoommachine van 1913 is geconstrueerd door Vanden Kerchove en is een combinatie van monocylinder en tandem. Het nog deels bewaarde ketelhuis werd in 1921 opgetrokken ten zuidoosten van de machinekamer en steekt onder drie raekemdaken.
Rollegembosstraat 1A, 7 (Ledegem)
Hoeve met links ervan vlasroterij en -fabriek. Semigesloten hoeve met losse, lage bestanddelen, aangeduid op de Atlas der Buurtwegen van 1844. Resterende hekpijler naast de erftoegang en na de Tweede Wereldoorlog op oude fundamenten herbouwde dwarsschuur in baksteen en betonsteen. Vlasroterij van circa 1923 en vlasfabriek van circa 1940 met fabrieksschoorsteen.
Donkerstraat 11-12 (Vleteren)
Trappistenklooster gesticht in 1831 door enkele paters, afkomstig uit een gelijkaardige orde op de Katsberg, op de plaats van het in 1783 afgeschafte Birgittijnenklooster. De priorij van Westvleteren was afhankelijk van de abdij van Westmalle en werd 1871 tot abdij verheven.
Wontergemstraat 42-44, 65-67 (Dentergem)
Brouwerij RIVA op de hoek met de Gottemstraat. Complex van brouwerij en administratieve gebouwen gesitueerd aan beide kanten van de straat en fasegewijs tot stand gekomen. De oorsprong van de brouwerij gaat terug tot circa 1896 wanneer de familie Desplenter aan de zuidkant van de straat een brouwerij opricht. Volgens kadastergegevens worden circa 1898 het café op de hoek, de stoombrouwerij met rechts daarvan de directeurswoning en links ervan een feestzaal opgericht. De stoombrouwerij wordt wellicht tijdens het interbellum vervangen, zie huidig. Circa 1965 wordt de directeurswoning in de brouwerij geïntegreerd. Vanaf 1960 worden percelen aan de overkant ingenomen om er moderne installaties met de bottelarij te plaatsen. De naam van de brouwerij verandert, zie huidig. De brouwerijgebouwen worden aan de Gottemstraat uitgebreid circa 1965 en 1994. Tegenwoordig produceert de brouwerij naast het gekende Dentergemse witbier tal van andere bieren.
Watermolenstraat 64 (Wetteren)
Watermolen met molengebouw uit 1798, sluis en voormalige oliemolen en waterraderen, de kollergang en fabrieksschoorsteen van voormalige industriële olieslagerij, opgericht in 1909. Bij de molen ligt een hooiland, een graasweide, een veedrinkpoel en een hoogstamboomgaard.
Watermolenstraat 26, 40 (Harelbeke)
De watermolens van Harelbeke of de grafelijke banmolens zijn gelegen op het Leie-eiland bij de grens met de gemeente Kuurne. Bij de westmolen is de molenvijver nog bewaard.
Watermolenstraat 2 (Oostkamp)
Site van de voormalige watermolen, bestaande uit de watermolen langs de Grote Beek, een vrijstaande schoorsteen en een dieper in gelegen molenaarswoonst met achterliggende schuren. Het molengebouw is gebouwd in de loop van de 19de eeuw in zeker twee fases. Onder het met platte pannen bedekte zadeldak bevinden zich de stallingen, de voormalige melkerijruimte, de maalderij en de voormalige stook- en stoommachineruimte. Het turbinehuisje dateert van 1925. De molenaarswoning is opgebouwd uit twee parallel gelegen diephuizen. Beek met sterk meanderend verloop en bomenrij. Onverharde voetweg ten oosten van de beekvallei.
Waregemstraat 476 (Deerlijk)
Molenerf bepaald door de bakstenen stellingmolen van 1888, de maalderij met stoommachine en schoorsteen van 1898 en de kleine dwarsschuur met wagenhuis. De stenen molen vervangt een in 1888 afgebrande staakmolen. De naam Ter Geest en Te Zande voor de olie- en graanwindmolen is de samenstelling van "Molen Te Zande" – een rond 1888 verdwenen staakmolen, verder naar het westen - en de heerlijkheid "Ter Geest", waaronder de voorganger van de huidige molen ressorteerde. Deze toponiemen verwijzen naar de zandige heuvelrug waarop beide molens gebouwd werden. De volkse benaming Klerksken molen verwijst naar de molenaarsfamilie Declercq die nog steeds eigenaar is. Ter Geest en Te Zande is de laatste van zeven windmolens die rond 1850 in Deerlijk draaiden. De molen en de hoge schoorsteen van de maalderij vormen een baken in het intussen grotendeels verstedelijkt landschap aan de dorpsrand.