Evenals Vliermaal op een heuvel gesitueerd, bestaat dit kleine gehucht maar uit een beperkt aantal straten: de Leeuwberg-, de Sint-Amandus-, de Bissem- en de Zammelenstraat.
Het wordt aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) als Samel, in de Atlas van de Buurtwegen (1846) als Hameau Zamelen. Zammelen was een leen van de graven van Loon.
De kerk van Sint-Amandus was waarschijnlijk een filiaal van die van Gorsleeuw. Oorspronkelijk bezat het kapittel van Tongeren een kwart van het patronaatsrecht over de kerk. In 1246 ging dit over naar het kapittel van Borgloon. Eén derde van de tienden gingen naar de pastoor van Zammelen, twee derden naar de deken van het kapittel van Tongeren. De parochie Zammelen werd zelfstandig in 1835.
De bebouwing bestond in 1771-77, confer Ferrariskaart, uit een tiental hoeven, gegroepeerd rondom de kerk, een aantal dat tot een twintigtal opliep in de eerste helft van de 19de eeuw, confer Atlas van de Buurtwegen. Tijdens de laatste decennia vooral aan de Zammelenstraat met nieuwbouw uitgebreid.
Nabij Zammelen werd in het begin van de 20ste eeuw nog turf gestoken in de vallei van de Mombeek.
DARIS J., Notices historiques sur les églises du diocèse de Liège, 1, Luik, 1867, p. 237.
PAQUAY J., Les paroisses de l'ancien concile de Tongres, y compris les conciles de Hasselt et Villers-l'Evêque démembrés du même concile. (Bulletin de la Société d'Art et d'Histoire du Diocèse de Liège, 18, 1909, p. 180-181).
Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout. Auteurs: Schlusmans, Frieda; Pauwels, Dirk Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
