Gelegen langs de Zuidkapelweg, op ongeveer één kilometer ten zuiden van het historisch centrum. In de Zuidkapel hangen verschillende gedenkplaten.

Historische achtergrond

De Zuidkapel werd midden 17de eeuw gebouwd op een plaats waar reeds een sterke devotie bestond, door een Norbertijn van de Sint-Niklaasabdij, in opdracht van een weduwe, ter nagedachtenis van haar twee gesneuvelde zonen. De kapel lag toen midden in de velden, aan een veldweg.

In 1915 werd hier de mis opgedragen, omdat het in de stad zelf te onveilig was geworden door de bombardementen en beschietingen. De mis werd ook bijgewoond door talrijke militairen. Het vormsel en de plechtige communie vonden er plaats. Toen het Zuidkapelleke te klein was geworden om de mis op te dragen, werd het versterkt als schuilplaats en werd de mis opgedragen in een houten noodkapel.

Rond de kapel stonden barakken die als noodschool dienden, voor de kleuters, meisjes en jongens. De Zusters Annuntiaten en twee meesters gaven er les. Er was ook een keuken en een eetzaal voor het middagmaal. Het was een groot succes. De school werd door verschillende hoogwaardigheidsbekleders bezocht, waaronder koning Albert. Vanaf mei 1915 stuurde men de kinderen van Veurne naar een Franse schoolkolonie en vanaf augustus naar de zogenaamde ‘School van de Koningin’ in Wulveringem.

In 1917 werden de barakken gebruikt door vluchtelingen. Zij kregen onder meer het bezoek van koningin Elisabeth.

In 1919 werd de kapel voorlopig hersteld, in 1923 volledig.

In 1987 werd de Zuidkapel bij Ministerieel Besluit als monument beschermd.

Vandaag is de kapel eigendom van de kerkfabriek van Sint-Niklaas. In 2006 voorziet men een restauratie.

Kenmerken

Witgeschilderde, éénbeukige kapel.

Binnen:

Rechthoekige, wit beschilderde plaat met houten omlijsting bovenaan afgewerkt met een segmentboog (pendant van gelijkaardige plaat met daarop ontstaansgeschiedenis en tijdstippen van diensten).

'Het Zuidkapelleke tijdens den Oorlog 1914-1918', 'In het begin van 1915 daar de Stad, om wille der bommen, onveilig was, werd het Zuid-kapelleke geopend tot den parochialen dienst van St Niklaas - Het werd omringd met barakken dienende tot scholen - Daar 't Kapelleke te klein was, werden naderhand de goddelijke diensten in een houten Noodkapelle verricht terwijl het Zuidkapelleke versterkt werd tot schuilplaats tegen de bommen... 's Zondags werd langen tijd de H. Mis bij gewoond door verschillige der legeroversten, veel officieren en een 100tal soldaten. De H. Sacramenten werden er bediend: de plechtige Communie gedaan alsook, in 1916, het Vormsel toegediend door Mgr. De Brouwer, apostoliek Afgeveerdigde.', 'De Ministers bezochten de scholen; ook kwam Z.M. de Koning er voorbij en werd door de kinderen toegejuicht.', 'In 1917 werden de barakken tijdelijk bewoond door vluchtelingen en Hare Majesteit Koningin Elisabeth heeft ze bezocht.', 'In 1919 werd het Zuidkapelleke voorloopig hersteld.', 'In 1923, dank aan de milde jonsten van godvruchtige Veurnaars, werd de herstelling en versiering voltrokken.', 'O.L.V. van 't Zuidkapelleke bescherm Veurne !'.

H. 133,5 cm x Br. 100 cm

Op een andere, kleinere, langgerekte gedenkplaat luidt het: 'Maria Lieve Vrouw van Veurne's Zuidkapelle die onze stad, ons volk, binst d'oorlog hebt gered het dankbaar nageslacht der Veurnaars hier vertelle uw goedheid en uw macht, in lof- en dankgebed!'

Zuidkapel Onlangs nog gelegen aan veldweg zogenaamd "Zandwegel" ten zuiden van de stad, thans ingesloten door nieuwe woonwijk. Opgericht in 1656-1657 ter ere van Onze-Lieve-Vrouw door E.H. Norbertus Coolaert, norbertijn van de Sint-Niklaasabdij, in opdracht van de schenkster Johanna de Hamer, weduwe van de Heer van Reningelst, ter nagedachtenis van haar twee in 1648 gesneuvelde zonen (Beleg van Veurne, slag te Lens). Gebouwd op plaats waar reeds voorheen een sterke devotie bestond voor een Onze-Lieve-Vrouwebeeldje bevestigd aan een boom.

Eenbeukige kapel van één travee met smaller koor van één travee; vlakke sluiting. Afdekking door middel van zadeldaken (leien). Witgekalkte verankerde baksteenbouw op gepikte plint; bouwnaden links en rechts van ingang. Oostelijke tuitgevel met vlechtingen, aandak en klokkentorentje met getrapt bovenstuk. Tudorboogvormige ingang met geprofileerd beloop; bekronende getraliede rondboognis waarin Mariabeeld, ingeschreven in rechthoekige omlijsting van vlakke pilasters met driehoekige frontonbekroning. Gevelsteen met onduidelijk jaartal in de geveltop. Zijgevels afgelijnd met muizentand. Getoogde vensters met afzaat en lekdrempel. Westbeukgevel met vlechtingen, aandak, en steunberen links en rechts van kooraanzet. Koorsluiting: tuitgevel met vlechtingen, aandak en gesmeed ijzeren kruis op het topstuk.

Binnenin: afdekking van koor door middel van bakstenen kruisgewelf; tongewelf voor beuk.

Mobilair: Houten portiekaltaar (18de eeuw?).