Tijdens de late 19de eeuw werd in Ramskapelle, langs de uit 1868 daterende spoorlijn Nieuwpoort-Diksmuide, een eenvoudig stationnetje opgetrokken. Het behoorde tot een typegebouw dat de Belgische spoorwegen omstreeks 1890 invoerden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de stations op de strategisch belangrijke spoorlijn ingericht als observatieposten. In de bakstenen gebouwen werd een stevige torenachtige constructie van betonnen balken opgetrokken. De stations zelf werden vaak grotendeels vernield maar de observatietorens doorstonden het oorlogsgeweld. Het station van Ramskapelle werd na de Slag aan de Ijzer (18-31 oktober 1914) tot observatiepost omgebouwd en is het enige voorbeeld dat tot op vandaag bewaard bleef. Het bakstenen gebouw werd aan de binnenzijde versterkt met betonnen wanden, waarin kijk- en schietgaten werden aangebracht. Vanuit het voormalige station had het Belgisch leger een uitstekend zicht op de overstroomde vlakte.

Het voormalig stationsgebouw van Ramskapelle is gelegen langs de voormalige spoorwegbedding Diksmuide – Nieuwpoort, ter hoogte van de kruising met de Hemmestraat, achter huisnummer 30. Tegen de voormalige bakstenen gevel is een gedenkplaat voor het 14de Linieregiment geplaatst.

Historische achtergrond

Het stationsgebouw van Ramskapelle werd tijdens de Eerste Wereldoorlog versterkt en uitgebouwd tot een mitrailleur- en observatiepost. Vanaf de opening op de tweede verdieping hadden verkenners een uitstekend vergezicht over de onderwater gezette IJzervlakte. Langs de voormalige spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide liep lijn 74, de spoorverbinding tussen Diksmuide (waar ze aftakte van de lijn Adinkerke – Gent) en Nieuwpoort. Ze werd in gebruik genomen in 1868 en in 1974 buiten dienst gesteld.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde de spoorlijn een belangrijke strategische rol als verdedigingslinie tegen het Duitse leger. Door de onderwaterzetting van de IJzervlakte in 1914, waarbij de spoorwegdijk als waterkering fungeerde, kon de opmars van de Duitsers gestopt worden. Het gebied tussen de IJzer en de spoorwegbedding werd herschapen in een zompig gebied, met een aantal daarboven uitstekende eilandjes, die door de Belgen en de Duitsers ingericht worden als voorposten in het niemandsland.

Achter en in de spoorwegberm werd de Belgische eerste linie aangelegd. Onder meer dankzij de nabijgelegen steenbakkerij van Wulpen konden schuilplaatsen uit baksteen opgetrokken worden, die beschermd werden met zandzakjes. Afhankelijk van de toestand van de grond konden de loopgraven ondergronds of half bovengronds aangelegd worden. Vanaf de spoorwegbedding liepen houten loopbruggen (passerellen) naar de voorposten in het onderwater gezette gebied.

De meeste bakstenen constructies, waarvan vandaag de dag de structuren en/of (delen van) de muren nog te zien zijn, fungeerden als schuilplaatsen voor de manschappen die hier de wacht hielden. Twee vierkante bakstenen constructies fungeerden waarschijnlijk als schietpostje. Eén bakstenen gebouwtje was een keuken, getuige hiervan de ovens en schoorstenen die nog deels aanwezig zijn. Eén betonnen constructie verraadt haar functie dankzij een medaillon: het gaat om een medische post. Er zijn minimum twee mitrailleurposten (zogenaamde Tobruks) uit de Tweede Wereldoorlog, namelijk een Tobruk in Ramskapelle en Tobruk in Nieuwpoort.

Beschrijving

Bestaand bakstenen gebouw, versterkt met gewapend beton en geprefabriceerde betonnen panelen en betonnen balken. Het resterende bevat meerdere ruimtes en verdiepingen en meet nu circa H. 645 x L. 515 x Br. 820cm.

Aan de zuidwestkant, waar de bakstenen gevel van het voormalige stationsgebouw nog aanwezig is, is een deuropening. Het plafond van de eerste ruimte is versterkt met spoorwegstaven. De tweede ruimte bevat een naar buiten toe verbredende opening naar het zuidoosten gericht (schietgat). Het plafond van deze ruimte bestaat uit geprefabriceerde betonnen balken.

De eerste verdieping bevat een opening naar het zuidwesten gericht. De tweede verdieping bevat eveneens een opening naar het zuidwesten gericht (bovenaan met een ijzeren staaf verstevigd), evenals een opening naar het noordoosten gericht. Deze opening vernauwt aan de buitenkant tot een smalle spleet en kon zowel als schiet- als kijkopening fungeren.