Even buiten de dorpskom ten oosten van de parochiekerk bevindt zich een voormalig hoevecomplex (eerste helft van de 18de eeuw), bestaande uit een woonhuis met lagere aanbouw, aan de straatzijde voorafgegaan door een ommuring met dubbele poorttoegang en achteraan een - deels gekasseid - erf en een weide met fruitbomen.

Historiek

Het gebouw staat bekend als het huis van de Vroegmis, omdat het naar verluidt in de 14de eeuw werd bewoond door de aan de Zielenkapelanij of kapelanij van Onze-Lieve-Vrouw verbonden kapelaan die instond voor de zondagse vroegmis of Zielenmis. Nog in 1545 werd het pand aangeduid als "der vroemisse huis" alhoewel de kapelaan toen reeds het Kapelanenhuis op de hoek van de Dalemstraat met de Twee Leeuwenstraat betrok. Vanaf de 16de eeuw zijn de opeenvolgende eigenaars bekend van het inmiddels tot pachthof omgevormde complex. De meest bekende bewoners waren landbouwer en dorpssmid Gelaude van Bever (1677), Jan-Frans Vanderhaegen meier van 1810-1840 en burgemeester Daniël Cappuyns (1826-1907).

Van het oorspronkelijk U-vormig, naar de straat toe geopend complex met rechts de schuur en links de stallen bleef enkel het woonhuis met lagere aanbouw en de ommuring bewaard. Het in de 19de eeuw nog ruim één hectare 32 are groot goed is inmiddels gereduceerd tot het achterliggende tuinperceel. De omliggende gronden werden verkaveld en zijn met uitzondering van het aangrenzende perceel rechts inmiddels bebouwd.

Beschrijving

Het woonhuis is van het enkelhuistype en telt twee bouwlagen van vier traveeën afgedekt met een zadeldak. Het gelijkvloers (voorgevel) is opgetrokken in lokale natuursteen (breuksteenverband), de verdieping in baksteen, het geheel afgedekt met een zadeldak met aandak, muurvlechtingen en schouderstukken. De voorgevel is gelijkvloers opengewerkt met drie, oorspronkelijk beluikte kruisvensters (middenstijl en tussendorpel verwijderd) met diefijzers en door een recentere, rechthoekige deur in een hardstenen omlijsting. De verdieping toont drie muuropeningen met houten kozijnen waarvan één beluikt, de twee andere kruisvensters (middenstijl en tussendorpel verwijderd) met buitenluiken. De meer gesloten achtergevel is op het gelijkvloers voorzien van twee houten kloosterkozijnen met diefijzers en slag voor een buitenluik en van recente rechthoekige deuropeningen; op de verdieping twee houten luiken, waarvan het rechtse vermoedelijk origineel met smeedijzeren grendel en scharnieren. Twee getraliede rechthoekige keldervensters wijzen op de aanwezigheid van een kelder onder de zuidelijke woonhelft. De zuidwestelijke zijgevel is op zolderniveau voorzien van twee kleine beluikte vensteropeningen. De corresponderende noordoostelijke zijgevel is blind.

De indeling met dwarsgang, twee grote kamers vooraan en twee ondiepe achteraan is vermoedelijk origineel (17de eeuw). De dragende structuur bestaat uit een roostering van twee moerbalken en kinderbalken en traditionele spanten. De overwelfde kelder met rood-zwarte tegelvloer en een witte natuurstenen trap. Vermeldenswaard voor de binnenafwerking zijn de rood-zwarte tegelvloeren in gebakken aarde in de twee linkse kamers respectievelijk met ruit- en zigzagpatroon, de raveelconstructies en haardvloeren in gesinterde baksteen verwijzend naar de haarden in de voorkamers, enkele opgeklampte deuren en de steektrap naar de zolder.

Tegen de noordoostelijke zijgevel bevindt zich een éénlaags, deels in baksteen deels in betonblokken opgetrokken bijgebouw (nu onder meer garage) onder een golfplaten zadeldak. Baksteenmetselwerk, sporen van muuropeningen met negblokomlijstingen, een vroegere buitenmuur met afgeschuinde natuursteenplint wijzen op een oudere kern van een kleiner en mogelijk hogere constructie(aftekening op de zijgevel van het woonhuis).

De deels gekasseide voortuin is langs de straat- en zuidwestzijde afgesloten met een witgekalkte bakstenen omheiningsmuur met afgeschuinde witte natuurstenen plint en respectievelijk afgedekt met een bakstenen ezelsrug en rode handvormpannen. De toegang wordt verzekerd door een rondboogdeur met negblokomlijsting en een grote poort met gedrukte bakstenen rondboog en een houten poort met sluitbalk. Op het deels gekasseide erf achteraan bevinden zich enkele bijgebouwen waaronder een varkenshok en een overdekte berging terwijl het achterliggende perceel bestaat uit weide met fruitbomen.

Langshuis met twee verdiepingen en zadeldak uit de 18de eeuw. Zandsteen in breuksteenverband en baksteenbouw; rechthoekige vensters met zandstenen omlijstingen voorheen voorzien van kruiskozijnen; verbouwde voordeur; linkerzijgeveltop voorzien van vlechtingen en schouderstukken; uitstekende kroonlijst op houten modillons. Voorhof met armpompje.

Bakstenen omheiningsmuur op zandstenen sokkel afgezet met een geprofileerde lijst; brede, geprofileerde rondboogdeur. Later bijgevoegde inrijpoort met zandstenen omlijsting. Verbouwde rechterzijgevel.