Gedenkteken langs de Poperingestraat, tegenover huisnummer 27, op ongeveer 2300 meter ten noordoosten van de kerk van Poelkapelle.

Historische beschrijving

Gedenkteken ter herinnering aan adjudant Charles Dresse, die op deze plek sneuvelde op 28 september 1918, de eerste dag van het Geallieerde Bevrijdingsoffensief. Het veroveren van de heuvelrug bij Westrozebeke vormde voor de Belgische eenheden één van de zwaarste episodes van de Eerste Wereldoorlog. Twee stille getuigen hiervan zijn de private gedenktekens voor Charles Dresse en Juul De Winde, die beiden omkwamen te midden de aanvalsgolf in de richting van respectievelijk de Tiendenberg en de Zeugeberg. Het gedenkteken voor Charles Dresse is gelegen langs de Poperingestraat, nog net op grondgebied Poelkapelle, dat van Luitenant De Winde is 2500 meter zuidoostwaarts gelegen op grondgebied Westrozebeke, meer bepaald op het kruispunt van de Poelkapellestraat met de Hyndrickxbosstraat.

Charles Dresse werd geboren te Luik op 23 januari 1897 als zoon van een industrieel uit Verviers. Hij was leerling aan het Jezuïtencollege Saint-Servais in Luik toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. ‘Carli’ zoals hij genoemd werd, wou zich meteen aanmelden als oorlogsvrijwilliger, maar zijn vader meende dat hij te jong was (hij was toen 17 jaar oud). Uiteindelijk verkreeg hij toch de toestemming. Op Kerstmis 1914 verliet hij het ouderlijke huis. Via Nederland bereikte hij op 5 januari 1915 het ‘Centre d’Instruction’ in Fécamp (Frankrijk), waar hij ingedeeld werd bij het 14^de Linieregiment. In februari-april 1916 verbleef hij in het kamp van Isigny-sur-Mer. In mei werd hij tot korporaal benoemd, in juni tot sergeant. Hij bleef in een instructiekamp en werd in januari 1916 tot adjudant benoemd, na één jaar dienst. In maart 1916 volgde hij een instructiekamp voor mitrailleurs in Criel-sur-Mer en ging hij over naar het 9^de Linieregiment. Op 21 mei 1916 kwam hij in frontdienst bij Diksmuide (sector Ramskapelle). In augustus 1917 behaalde hij in Merkem een vermelding op het Regimentsorder van het 9^de Linie, omdat hij er samen met soldaat Warnier in slaagde om onder hevig vijandelijk mitrailleurvuur twee gewonde kameraden terug te brengen binnen de eigen linies.

Dresse stierf op 28 september 1918, de eerste dag van het Geallieerde Bevrijdingsoffensief. Die dag vorderde het 9^de Linieregiment zo snel, dat het om 9u30 zijn objectief reeds voorbij was. Het regiment kwam terecht in de moerassige vallei van de Watervlietbeek en had te kampen met ernstige tegenstand uit de betonnen bunkers en prikkeldraadversperringen van de ‘Flandern II-Stellung’. Het bataljon brak door de stelling en was meteen voorop tegenover de posities van de buureenheden. Het 9^de Linieregiment had de weg Vijfwegen-Westrozebeke reeds overschreden, toen het ondervond dat links en rechts niemand gelijke tred had gehouden. Hierdoor was de eenheid in een gevaarlijk speerpunt verzeild. Duitse troepen uit Beieren en Saksen gingen om 10u over tot gecoördineerde flankaanvallen vanuit de Vijfwegen en ‘hoogte 25’ (hoek Bultekotstraat en Fillettestraat). De verliezen bij het 9^de Linieregiment waren enorm. De 5^de compagnie verloor alle officieren, de commandant van de 6^de compagnie was gewond. De bevelvoering moest nu door lagere rangen overgenomen worden. Een voorzichtig en langzaam achteruit manoeuvreren was aangewezen.

Tijdens die bloedige aftocht naar ‘Ferme Davout’ (hoek Kattestraat en Poperingestraat) merkte de 21-jarige adjudant Dresse dat er geen bevelen meer doorkwamen. Aangezien hij de hoogste in rang was, nam hij nabij het ‘Bultekot’ (de hoeve naast het huidige gedenkteken) de leiding op zich en stormde aan het hoofd van een groep manschappen vooruit om een Duits mitrailleursnest dat de weg naar de ‘Ferme Davout’ versperde, aan te vallen en uit te schakelen. De aanval lukte, maar Dresse raakte bij het begin van de aanval dodelijk getroffen door een kogel in de borst.

Onderluitenant en vriend Auguste Aerts zorgde in oktober 1918 voor een voorlopig graf voor Charles Dresse. Pas op 11 november 1918, de dag van de wapenstilstand, vernamen de ouders dat ze hun zoon verloren hadden. Op 10 september 1919 ontving de moeder van Charles een brief van Auguste Aerts met aanduiding van het graf van haar zoon, vergezeld met een plannetje en een aantal foto’s (die volgens hem nodig waren om de plek te kunnen herkennen in deze totaal verwoeste streek). Pas later werd het stoffelijk overschot overgebracht naar de Belgische militaire begraafplaats van Westvleteren (graf 674).

Enkele jaren later kocht Edmond Dresse, vader van Charles, het perceel van substituut Soenen uit Brugge, de eigenaar van het aanpalende stuk land. Hij betaalde hiervoor een symbolische som, maar stortte wat geld voor de weeskinderen van Poelkapelle. Het gedenkteken, dat qua opbouw kenmerken vertoont van een typisch Belgisch grafmonument, maar bekroond wordt met een Bretoens calvariekruis, werd gerealiseerd door architect E. Deshayes en steenhouwer E. Libois, beiden afkomstig uit Luik. Deshayes was de architect van de decanale kerk Sint-Hubertus in Aubel (1907-1909). Hij verbouwde eveneens de kapel St-Nicolas in Hallembaye (1925).

Het gedenkteken voor Dresse werd op 18 september 1922 officieel ingehuldigd, op de plaats waar Dresse vier jaar voordien sneuvelde. Lange tijd kwamen jaarlijks leden van de familie Dresse vanuit Wallonië om hulde te brengen aan hun ‘Carli’.

Beschrijving

Binnen een gecementeerde bakstenen omheiningsmuur bedekt met hardstenen platen die de vierkante afsluiting vormt, staat een Bretoens calvariekruis op een voetstuk. Op de vier hoeken evenals op de hardstenen paaltjes naast het tweeledige smeedijzeren versierde hekken staan hardstenen bollen. Op een voetstuk met drievoudige geleding staat een zuil, waarop een kruis geplaatst is met het beeld van Christus, met links en rechts ervan beelden van Maria en Johannes op consoles.

Op het kruis: bovenaan "I.N.R.I." en onderaan een doodshoofd met twee gekruiste beenderen.

Op de zuil: twee gekruiste palmtakken met een doek, "In mémoriam Charles Dresse né à Liège le 23.1.1897 tombé à l'ennemi le 28 Sept. 1918. Volontaire de 1914. Adjudant au 9e de Ligne", "R.I.P.", onderaan twee oorlogsmedailles.

Op het voetstuk: bovenop in hoogreliëf een vaandel gekruist met een zwaard, een bloemkrans, een helm en een lauwertak; op de voorkant "Citation à l'Ordre de l'Armée du 28 Avril 1919: Adjudant V.D.G. 29 mois de Front. Une Citation aux O.J.Rt. Sous-officier, Candidat Sous-Lieutenant, d'une Grande Bravoure. Ayant Toujours eu une Conduite Exemplaire au Feu. Est Tombé en Brave frappé d'une Balle au Coeur au moment où il s'élançait avec ses Hommes à l'Assaut d'un Nid de mitrailleuses qui empêchait la Progression. Il a été sur la Terre notre Joie et notre Orgueil: il sera du Haut des Cieux notre Force et notre Espérance." "Priez pour Lui."; op de linkerkant: "Ter Roemrijke Nagedachtenis van Charles Dresse. Geboren te Luik den 23ten Januari 1897. Oorlogsvrijwilliger van 1914. Adjudant bij het 9e Regiment Voetvolk. Door den Vijand geveld, Viel Hij op deze Plaats den 28ten September 1918. Na zijn Leven voor de Vrijheid van het Vaderland te Hebben Geofferd.", "Bid Voor Hem." Uitgehouwen en zwart beschilderde letters.

H. 481 cm x Br. 918 cm x D. 1015 cm

Uitvoering: E. Deshayes, Architecte, Liège (gesigneerd); E. Libois, Pierres de Taille, Liège (gesigneerd)

Locatie

Gelegen langs de Poperingestraat, tegenover huisnummer 27, circa 2300m ten noordoosten van de kerk van Poelkapelle. De omgeving is licht glooiend en landelijk.

Historische achtergrond

Op 28 september 1918 brak het Geallieerde Eindoffensief los, waarvoor de “Legergroep Vlaanderen” was gevormd. Op één dag tijd konden de geallieerden een heel eind oprukken, tot aan de 'Flandern-II-Stellung'. Die dag werd ook Poelkapelle veroverd door Belgische eenheden, waaronder het 9de Linieregiment (3de divisie). Toen dit regiment was opgerukt tot aan de weg Vijfwegen-Westrozebeke, kwam het zwaar onder het moordend vuur van Duitse mitrailleurs te liggen. Het 9de Linie diende zich noodgedwongen van het zopas veroverde Ferme Rembrandt anderhalve kilometer terug te trekken, tot aan de 'Ferme Davout', langs de weg Poelkapelle-Vijfwegen. Tijdens deze bloedige terugtocht merkte adjudant Charles Dresse op dat er geen bevelen meer doorkwamen, dat er geen officieren meer in de omtrek waren, dat de soldaten niet wisten waarheen of wat gedaan en dat hij de hoogste in rang was. Nabij het 'Bultekot' ('Bell Farm') nam hij de leiding op zich en stormde aan het hoofd van een groep manschappen vooruit om een Duits mitrailleursnest aan te vallen en uit te schakelen. Hij werd getroffen door een kogel en sneuvelde op de plaats van het monument. Hij was 21 jaar oud.

Charles Dresse werd geboren te Luik op 23 januari 1897 als zoon van een industrieel uit Verviers. Hij had zich in 1914 aangemeld als oorlogsvrijwilliger. Hij ligt begraven op de Belgische militaire begraafplaats van West-Vleteren. Op de plaats van zijn dood richtte de familie van Charles Dresse een gedenkteken op, een 'Bretoense calvarie'.

Beschrijving

Binnen een gecementeerde omheiningsmuur bedekt met hardstenen platen die de vierkante afsluiting vormt, staat een 'Bretoense Calvarie'. Op de hardstenen paaltjes naast het versierde ijzeren hek staan twee hardstenen bollen, evenals op de vier hoeken. Op een voetstuk met drievoudige geleding staat een zuil, waarop een kruis geplaatst is met het beeld van Christus, met links en rechts ervan beelden van Maria en Johannes op consoles. Op het kruis: bovenaan 'I.N.R.I.' en onderaan een doodshoofd met twee gekruiste beenderen. Op de zuil: twee gekruiste palmtakken met een doek, 'In mémoriam Charles Dresse né à Liège le 23.1.1897 tombé à l'ennemi le 28 Sept. 1918 volontaire de 1914. Adjudant au 9e de Ligne', 'R.I.P.', onderaan twee oorlogsmedailles. Op het voetstuk: bovenop in hoogreliëf een vaandel gekruist met een zwaard, een bloemkrans, een helm en een lauwertak; op de voorkant 'Citation à l'Ordre de l'Armée du 28 Avril 1919: Adjudant V.D.G. 29 mois de Front. Une Citation aux O.J.Rt. Sous-officier, Candidat Sous-Lieutenant, d'une Grande Bravoure. Ayant Toujours eu une Conduité Exemplaire au Feu. Est Tombé en Brave frappé d'une Balle au Coeur au moment où il s'élançait avec ses Hommes à l'Assaut d'un Nid de mitrailleuses qui empêchait la Progression. Il a été sur Terre notre Joie et notre Orgueil: il sera du Haut des Cieux notre Force et notre Espérance.'. 'Priez pour Lui.'; op de linkerkant: Ter Roemrijke Nagedachtenis van Charles Dresse Geboren te Luik den 23ten Januari 1897. Oorlogsvrijwilliger van 1914, Adjudant bij het 9e Regiment Voetvolk. Door den Vijand geveld, Viel Hij op deze Plaats den 28ten September 1918; na zijn Leven voor de Vrijheid van het Vaderland te Hebben Geofferd.', 'Bid Voor Hem.'. Uitgehouwen en zwart beschilderde letters.

H. 481 cm x Br. 918 cm x D. 1015 cm

Uitvoering: E. Deshayes, Architecte, Liège (gesigneerd); E. Libois, Pierre de Taille, Liège (gesigneerd)

Natuurstenen monument in de vorm van een obelisk met bekronende calvarie, op massieve, vierzijdige sokkel met opschriften, midden graspleintje; laatst genoemde afgezet met muurtje, voorzien van hoek- en hekpostamenten met bolbekroning; gietijzeren toegangshek. Getekend E. DESHAYES-ARCHITECTE-Liège en E. LIBOIS-PIERRE DE TAILLE-Liège en geïnspireerd op Bretoense calvaries. Monument ter nagedachtenis aan Charles Dresse, zie opschrift: "In Memoriam Charles Dresse né à Liège le 23-1-1897, tombé à l'ennemi le 28 sept. 1918. Volontaire de 1914. Adjudant au 9 e de ligne. R.I.P.".