Teksten van Graven en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78588

Militair ereperk en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog ()

De gedenkkapel voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, ten zuidwesten van de kerk, werd ingewijd op 18 september 1924. Rondom de kapel ligt het militaire ereperk voor voornamelijk Belgische militairen gesneuveld tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het deel van het kerkhof met gedenkkapel en ereperk is toegankelijk via ijzeren hekken tussen bakstenen pijlers met gedenkplaten met opschriften "Ter Eeuwige Gedachtenis Der Burgerlijke Slachtoffers Van Vladsloo 1914-1918" en "(…) Der Gesneuvelde Oud-Strijders (…)". Het hekwerk is versierd met ijzeren banderol met opschrift "Ontferm U Myner Vrienden Gy Ten Minste Myne (Vrienden)".

In de gedenkkapel worden 39 Vladslonaren herdacht, 22 doodgeschoten burgers en 17 soldaten. Vijftien burgers stierven in de periode 20-28 oktober 1914. Voor 20 oktober worden zes namen opgelijst in de kapel, waaronder August Tryhou en drie andere mannen die door Duitse militairen neergeschoten werden op Tryhou’s hoeve. De naam Tryhou komt drie maal voor op de mementoplaten. Naast vader en burger August, worden ook zijn zonen-soldaten vermeld: Cyriel sneuvelde op 24 oktober 1914 tijdens de Slag aan de IJzer bij Pervijze, Eduard stierf in 1917 in Vinkem, mogelijk in het militair hospitaal.

De muren en het gebogen dak van de gedenkkapel zijn opgetrokken in veldsteen. De stompe puntgevel is bekroond met een ijzeren kruis. De kleine rondboogvenstertjes, het tongewelf en de ronde apsis verwijzen naar een pseudo-romaanse vormentaal.

Het kapelinterieur is toegankelijk via een grote rondboog. De grote bidruimte, overwelfd door een bakstenen en veldstenen tongewelf, is via een ijzeren traliewerk afgesloten van de apsis met altaar in breuksteen, waarop de polychrome gipsen piëta geplaatst is. De tegelvloer met perspectiefwerking loopt verder op het altaar. De blauwhardstenen mementoplaten met namen, sterfdata en porseleinfoto's zijn ingemetseld in de zijwanden van de bidruimte. Links worden de burgers herdacht met opschrift "1914 † 1918 - Godvruchtig Aandenken Onzer Doodgeschoten Burgers (…)". Rechts hetzelfde opschrift voor de "Helden Soldaten".

Het ereperk rondom de gedenkkapel wordt gemarkeerd door een zestal blauwhardstenen (schamp)palen. Onder meer volgende Belgische militairen, afkomstig uit Vladslo, worden ook vermeld op de mementoplaat in de gedenkkapel: Valentin Dewachter (gesneuveld 1914), Georges Hosten in 1917 overleden in het militair hospitaal van Vinkem, de gebroeders Cyriel en Eduard Tryhou, Jerome Vannieuwenhuyze (gesneuveld 1918), Cyriel Florin (gesneuveld augustus 1914 in Kumptich) en Jules Deschryver (gesneuveld september 1918 in Staden). De bevriende piloten Jacques de Meeus (Lillois) en baron Charles Kervyn de Lettenhove (Wakken) sneuvelden in juli 1917 nabij Vladslo, nadat hun vliegtuig in een luchtgevecht neergeschoten werd. Ze liggen begraven onder hetzelfde grafteken. Ook de gebroeders Tryhou delen één grafteken. Er liggen tevens doden van de Tweede Wereldoorlog op het ereperk. De 22-jarige Britse piloot R.F. Broad van de Royal Air Force Volunteer Reserve stortte met zijn vliegtuig neer in Vladslo op 20 september 1943. Hij kreeg een sobere witstenen grafstèle van het Gemenebest. Maurits Beuckelaere werd in 1944 neergeschoten in Koekelare. Elders op het kerkhof is ook de graftombe van politieke gevangenen van de Tweede Wereldoorlog bewaard.

Het ereperk wordt gekenmerkt door een diversiteit aan graftekens: van imposante blauwhardstenen graftekens met een perk met kettingen of leuning (voorbeeld de Lettenhove en de Meeus, gebroeders Tryhou), over eenvoudige blauwhardstenen grafstèles, een betonnen kruis (Maurits Beuckelaere) tot uitzonderlijk drie ijzeren kruisen op een rij.

  • Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, Inventarisatie van relicten uit WO I in de Westhoek (2002-2005).
  • CAFMEYER M. 1975: Vlazeele bij het IJzerfront, in Biekorf: Westvlaams archief voor geschiedenis, archeologie, taal- en volkskunde, 76.1, 215-220.

Bron: Beschermingsdossier 4.001/32003/150.1
Auteurs:  Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Vanneste P. 2017: Graven en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195742 (geraadpleegd op ).


Gedenkkapel voor slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog ()

Gedenkkapel voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog (ten zuidwesten van de kerk) en graven voor de oorlogsdoden op het kerkhof van de Sint-Martinuskerk.

Begroeide veldstenen kapel onder natuurstenen zadeldak, ingewijd in 1924. Vanaf de straat, toegankelijk via smeedijzeren hek met opschrift op banderol "ONTFERM U MYNER VRIENDEN GY TEN MINSTE MYNE (VRIENDEN)" tussen twee bakstenen pijlers met gedenkplaten, links "TER EEUWIGE GEDACHTENIS DER BURGERLIJKE SLACHTOFFERS VAN VLADSLO 1914-1918", rechts "TER EEUWIGE GEDACHTENIS DER GESNEUVELDE OUD-STRIJDERS VAN VLADSLO 1914-1918".

Eigenlijke kapel toegankelijk via rondboognis van gesinterde baksteen. Interieur: tweeledige structuur met bidruimte (zitbanken) en apsis met altaar met polychrome gipsen piëta, cementtegelen bevloering met perspectiefwerking, tongewelf deels in baksteen en deels in ijzerzandsteen.

Gedenkplaten in de bidruimte: hardstenen platen (rechts) met opschriften "1914 † 1918 GODVRUCHTIG AANDENKEN ONZER HELDEN SOLDATEN GESNEUVELD IN DEN WERELDOORLOG/ HEER JESUS GEEF HUN DE EEUWIGE RUST" (rechts, tussenin de namen van de gesneuvelden), en "(...) ONZER DOODGESCHOTEN BURGERS (...)" (links, tussenin de namen van de gesneuvelden). Telkens geflankeerd door foto's in medaillons in hardstenen platen.

Voorts op het kerkhof circa elf grafstenen van Belgische militairen, afkomstig van Vladslo en omgekomen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tevens een witstenen grafsteen van het Gemenebest voor een 22-jarige piloot die met zijn vliegtuig neergestort is in Vladslo op 20 september 1943.

  • Inventarisatie van relicten uit WO I in de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen).
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden… Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge, 1996, p. 407-408.
  • S.N., Waar men gaat langs Diksmuidse wegen, komt men een kapelletje tegen, s.d., s.l.

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. & SCHEIR O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Vanneste P. & Missiaen H. 2005: Graven en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/teksten/78588 (geraadpleegd op ).


Graven oorlogsdoden kerkhof (Vladslo-WOI) ()

Rondom de gedenkkapel van Vladslo, langs de Vladslostraat, aan de rand van het kerkhof, liggen onregelmatig verspreid vermoedelijk elf graven van Belgische militairen, gestorven tijdens de Eerste Wereldoorlog. De grafzerken zijn heel divers. Er ligt ook een Britse dode uit de Tweede Wereldoorlog.

Er konden elf grafstenen rond de gedenkkapel geïdentificeerd worden. Het betreft (voor zover leesbaar): Valentin DEWACHTER, Georges (Joris?) HOSTEN, Eduard (Edouard?) en Cyriel (Cyrille) TRYHOU (Tryhon?), VANNIEUWENHUYZE Jerom(e?), Alfons HAUTEKIET, Charles de LETTENHOVEN en Jacques de MEEUS, Jules DESCHRYVER (Julien?), Cyriel FLORIN en Maurice VLAMYNCK. Sommigen van hen worden herdacht op de gedenkkapel. Het gros van deze doden was vermoedelijk afkomstig uit Vladslo en werden na de oorlog naar hun dorp gerepatrieerd.
Comte Jacques de Meeus en Baron Charles de Lettenhove, beiden houder van verschillende eretekens en goede vrienden, stierven in de omgeving van Vladslo op 15 juli 1917, nadat ze verwikkeld geraakt waren in een luchtgevecht en neergeschoten werden. De lichamen konden achteraf niet meer uit elkaar gehouden worden. Vandaar dat ze samen in één graf begraven liggen.
Er ligt tevens nog een dode uit de Tweede Wereldoorlog, met name piloot R.F. Broad.

  • Brief van Comte Jacques de Meeûs d Argenteuil, met bijbehorende informatiebundel betreffende zijn vader.
  • In Flanders Fields Museum (Ieper), Database Doden uit het Belgische Leger [online], http://www.inflandersfields.be (geraadpleegd in 2004). 

Bron: WOI Relict (231): Graven oorlogsdoden kerkhof (Vladslo-WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Decoodt H. & Bogaert N. 2004: Graven en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/teksten/391280 (geraadpleegd op ).


Kapel voor de militaire en burgerlijke slachtoffers (Vladslo-WOI) ()

Gelegen langs de Vladslostraat, aan de rand van het kerkhof. Links vooraan staat de gedenkkapel, rondom deze kapel staan grafstenen voor oorlogsdoden.

Beschrijving

Toegang via een ijzeren hekken versierd met grote tekstbanderol en opzij afgezet met twee bakstenen steunmuurtjes, afgedekt met hardsteen.

Op de beide steunmuurtjes naast het hek: een rechthoekige hardstenen plaat met uitgehouwen en zwart beschilderde letters, op de linkerkant 'Ter Eeuwige Gedachtenis Der Burgerlijke Slachtoffers Van Vladsloo 1914-1918', op de rechterkant 'Ter Eeuwige Gedachtenis Der Gesneuvelde Oud-Strijders van Vladsloo 1914-1918', op het hek wit beschilderde banderol, met in drukletters: 'Ontferm U myner gy tenminste myne vrienden'.

Op het kerkhof staat de eigenlijke kapel opgebouwd uit blokken van groengrijze natuursteen met zadeldak uit natuursteen en rondboogvormige doorgang.

Interieur met tongewelf uit gele baksteen, altaar uit breuksteen met daarop gipsen piëta. Op de beide muren zijn gedenkplaten aangebracht.

In de kapel: op de rechterkant rechthoekige hardstenen plaat met de bovenzijde in de vorm van een dubbele volute '1914', kruis, '1918', 'Godvruchtig Aandenken Onzer Helden Soldaten Gesneuveld in den Wereldoorlog', de namen alfabetisch gerangschikt, 'Heer Jesus geef hun de Eeuwige Rust'. Ernaast foto's in medaillons, ingewerkt op een hardstenen plaat. Op de linkerkant: '1914', kruis, '1918', 'Godvruchtig Aandenken Onzer Doodgeschoten Burgers', de namen alfabetisch gerangschikt, 'Heer Jesus geef hun de Eeuwige Rust'. Er wordt afgesloten met 2 namen. Ernaast foto's in medaillons, ingewerkt in een hardstenen plaat.

Hoogte 455 x Breedte 300 x Diepte 460 cm.

  • JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge.

Bron: WOI Relict (230): Kapel voor de militaire en burgerlijke slachtoffers (Vladslo-WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Decoodt H. & Bogaert N. 2003: Graven en gedenkkapel voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195616 (geraadpleegd op ).