erfgoedobject

Domein Siberië

bouwkundig element
ID
80700
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80700

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Domein Siberië
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Domein, in 1909 door de Brusselse dokter Armand Denisty (°1877) gekocht, wiens echtgenote mevrouw Sohie uit Hoeilaart uit een rijke familie stamde, pionier op het vlak van de druiventeelt in serres. Dat jaar besloeg het 580 hectare. Het groeide uit tot een modelboerderij waar 250 mensen werkten. Men nivelleerde het reliëf en vennen werden met duinzand gedempt. Er werden lange rechte zandwegen getrokken, met ernaast diepe grachten voor de afwatering. De grond van de uitgegraven grachten werd voor de opvulling van de wegen gebruikt. Dwars door het gebied werd een hoofdweg aangelegd, de huidige Middendijk, in de volksmond zogenaamd Houtendijk, naar de lange dennen die dwars op de grond naast mekaar werden gelegd, om het wegzakken van de karren te verhinderen. Bij het begin van deze dijk was er een soort statie. Vandaar vertrok een smalspoor met kipwagentjes naar de verschillende gebouwen. Palen en spoor liggen nog altijd onder de wegbedekking van de Middendijk.

De gebouwen omvatten een groot herenhuis, waar Denisty woonde, een aanpalend huis voor de boekhouder, schuren en stallen, een melkerij, smidse en zagerij, woningen voor een aantal personeelsleden, een bakkerij en wasserij, een winkel, een grote waterput voor de watervoorziening en een eigen elektriciteitscabine. In 1922 werden vijftig serres voor druiventeelt opgericht, in totaal drie hectare. Om de druiven naar het buitenland te kunnen transporteren, werd er in de jaren 1920 zelfs een vliegveld aangelegd.

Ook was er een grote veestapel: 25 paarden, 40 koeien, 130 stuks vee en 400 varkens. Denisty plantte circa 1925 een beukendreef aan, 800 meter lang. In 1926 volgde een eigen school, doordat een kleine ruimte in een van de drie grote schuren werd omgebouwd tot schoollokaal voor de kinderen van Siberië en Wauberg. In mening opzicht was het voor zijn tijd een revolutionair maar ook streekvreemd project: op basis van wetenschappelijke methodes en experimenten werd er met succes aan groenten- en druiventeelt gedaan. De totale oppervlakte voor tuinbouw bedroeg zo'n dertig hectare.

De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan dit florissante bedrijf. Tijdens deze oorlog verplichtten de Duitsers het bedrijf om koolzaad en andere gewassen voor de Duitse bevolking te telen. Denisty verliet het domein in 1949 en vertrok terug naar Brussel, waar hij in 1953 overleed.

Het gebouwenbestand uit het Denisty-tijdperk werd deels afgebroken, deels verbouwd en aangepast aan latere agrarische bestemmingen, onder meer de runderteelt

Aangepast, opzij van ritmerende lisenen voorzien, deels verankerd bakstenen complex uit de eerste helft van de 20ste eeuw, naast een nieuw woonhuis (nummer 1); getoogde, rondbogige, korfboogvormige en rechthoekige muuropeningen, deels aangepast en gedicht, met deels bewaard houtwerk. Hoofdelement bestaande uit drie parallelle aaneengebouwde langsschuren van acht traveeën aan Middendijkzijde en één bouwlaag onder centrale afgeronde bedaking en flankerende zadeldaken (nok evenwijdig aan de straat, golfplaten); eertijds onder drie afgeronde daken, confer oude foto. Deze schuren dienden voor het bewaren van de werktuigen en allerhande gewassen. Achterin, een viertal losstaande, soms van latere aanbouwsels voorziene bedrijfsgebouwen onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, dito platen), namelijk stallingen en langsschuren; deels gecementeerde westelijke zijpuntgevels.

Ruitersbaan zonder nummer is een hoeve van deze modelboerderij, daterend uit de eerste helft van de 20ste eeuw, met verspringende voorgevel en ordonnantie: stallen-woonhuis. Aan straatzijde beschaduwd door enkele bomen. Deels van een gecementeerde plint en van krulankers met gekrulde spie voorziene baksteenbouw van één à twee bouwlagen onder grotendeels ingestorte zadeldaken, waarvan het rechtse zadeldak golfplaten draagt; grotendeels verdwenen houtwerk. Het middenste gedeelte vormt een breedhuis, terwijl de zijelementen telkens een diephuis vormen, het rechtse diephuis met gecementeerde voorgevel. Breedhuis van vroeger zeven, thans zes traveeën; links een gedichte korfboogvormige poort van een dubbele rollaag en een platte laag. Rechthoekige muuropeningen met gecementeerde en betonnen afwerking, alsook afgeschuinde lekdrempels. In de voormalige stallen bleven enkele voedertroggen bewaard.

  • Afdeling ROHM Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossier nr. ?
  • B.P.A. "Herwaardering oude landbouwnederzettingen".Selectie van sites op te nemen in de eerste fase van het B.P.A., onuitg. studie, Peer, 2001, nrs. WA5 en WA15, afbn.
  • Even kennismaken Peer, brochure, Peer, s.a., p. 4.
  • De zeven torens, 7, 1992, p. 74-76.
  • DIRIKEN P., Geogids Peer, s.l., 1996, p. 79-80.
  • SCHROOTEN M., Siberië. Een foto- en leesboek met historiek en wandelroute te Peer, in Dat Stedeken Peer, themanr. 2, Peer, 1992.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Domein Siberië [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80700 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.