Inventaris

Groenestraat 7 (Kortemark)
Boerenhuis van vroegere molenaarshoeve bij de site van de verdwenen "Abeelemolen". Als dusdanig reeds aangeduid als aan de straat gelegen site met L-vormige opstelling ten noorden van de staakmolen, op het primitief kadasterplan (circa 1829) (zie illustratie) en op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844).

Handzamestraat 158-160 (Kortemark)
Samenstel van lage dorpswoningen die oorspronkelijk eenheidsbebouwing vormden met nummer 156 (heden met nieuw parement). Voortuinen afgezoomd met ligustrumhagen. Het linker pand (nummer 160) is door middel van gele baksteen "1811" gedateerd in de linker zijgevel.

Handzamestraat 180 (Kortemark)
Burgerhuis, in kern daterend van vóór 1829 en volgens het kadaster opgesplitst tot tweewoonst in 1895. Heden is enkel het linker pand bewaard, bestaande uit een hoofdvolume van drie traveeën en tweeënhalve bouwlaag en een lager aangebouwd volume van twee traveeën en twee bouwlagen.

Hogestraat 45 (Kortemark)
Achteringelegen vroeg 19de-eeuwse hoeve met grote boomgaard (hoogstamfruit, knotwilgen en notelaar) en onverharde oprit, aan de straat afgesloten door smeedijzeren hek tussen vierkante bakstenen pijlers. Perceel afgezet met gemengde haag (veldesdoorn, hulst, meidoorn). Op het primitief kadasterplan (circa 1827) is de hoeve weergegeven als een boerenhuis met geïncorporeerde stal en achterliggende tuin en twee vrijstaande nutsgebouwen in een boomgaard.

Kaaistraat 1 (Kortemark)
Achteringelegen hoeve opklimmend tot de late 18de of vroege 19de eeuw. Bewaard boerenhuis met rechts aansluitend een stal en aan de achterzijde een parallelle voederkeuken/ varkensstal. Hoeve georganiseerd rond een onverhard erf toegankelijk via onverharde weg, aan de weg gemarkeerd door oude perenboom. De schuur is recent afgebroken. Perceel omhaagd door deels bewaarde gemengde haag (meidoorn, hulst, vlier).

Hanenstraat 11 (Kortenaken)
In oorsprong hoeve met losse bestanddelen, vandaag uitgegroeid tot een gesloten hoeve met ten noordwesten het woonhuis, dat ten minste teruggaat tot de eerste helft van de 18e eeuw. Ten zuidoosten bevindt zich de 1816 gedateerde dwarsschuur met centrale doorgang naar het erf. De overige vleugels deden dienst als stallen. De hoeve was met zekerheid al sinds het begin van de 18de eeuw bewoond door de familie Kemerlinckx.

Hanenstraat 13 (Kortenaken)
Statige gesloten hoeve met woonhuis in vroeg-19de-eeuwse neoclassicistische stijl. Hoeve uit 1820, opgetrokken ter vervanging van een eerdere bebouwing en na uitbreidingen in de 19de eeuw tot een gesloten hoeve geëvolueerd. Locatie van ‘Brouwerij De Ster’ en stokerij tot de jaren 1920. De hoeve was vanaf de bouw tot heden bewoond door de familie Kemerlinckx.

Hoogemeyer 3-4 (Kortenaken)
Landhuis of 'huis van plaisantie' uit het midden van de 18de eeuw, aanzienlijk verbouwd en uitgebreid tussen 1859-1860 met bouw van hoektoren, neogotische huiskapel en kasteelhoeve; landhuis met park van circa 1 hectare 33 are met sporen van vroeg 19de-eeuws landschappelijke aanleg park.

Zandrodestraat 2-4 (Kortenaken)
Omstreeks 1862 werd het historische Vroenhovencomplex vervangen door nieuwe gebouwen. Het koetshuis en de kasteelhoeve dateren van omstreeks 1862. Rond 1876 liet ridder Adolf de Wouters de Vroenhoven het woonhuis heropbouwen; in 1903 kreeg het een neogotische heraankleding door de Brusselse architect Alphonse Gellé. De gebouwen zijn omgeven door een park van bijna 20 hectare met 'jardin anglais'.

Colombastraat 1 (Kortenberg)
Villa met bijgebouwen in U-vorm in Italianiserende stijl naar ontwerp van architect Jean-Pierre Cluysenaar (1811-1880) gelegen op een hoogte en omgeven door een ruim park met indrukwekkende bomen. Het pand met bewaarde interieurelementen werd volgens de kadastrale staat gebouwd in 1843 en gepubliceerd in Cluysenaars boek Maisons de campagnes.