Inventaris

Kaatsspelplein (Ronse)
De eerste vermelding van een "cella" te Hrodhenake op deze site dateert van 831, volgens de legende gesticht door de Heilige Amandus of onder zijn impuls circa 650-660, gewijd aan Heilige Petrus en Heilige Paulus. De overbrenging van de relieken van Sint-Hermes in 860 vormde de aanzet tot de ontwikkeling van een bedevaartsoord en later in de romaanse periode volgde de bouw van een kapittelkerk. De zeer ruime, romaanse crypte uit de tweede helft van de 11de eeuw bleef bewaard. De huidige kruisbasiliek met westtoren in late Brabantse gotiek werd gebouwd tussen 1425 en 1526. Sinds 1803 parochiekerk en in 2019 gewijd als basiliek.

Kanarieberg 1 (Ronse)
Voormalige watermolen, gelegen op het kruispunt met IJsmolenstraat en Ruddersveld aan de voet van de Muziekberg, aan het begin van de Molenbeek, die gevoed wordt door drie bronnen. Vermeld in 1459 in de regesten van Sint-Hermes en in kaart gebracht in het landboek van 1684. De molen werd in 1931 afgebroken. Heden semigesloten hoeve met verharde binnenplaats en ijzeren inrijhek.

Kruisstraat 4-8 (Ronse)
Rijhuizen van twee, vier en twee traveeën en twee bouwlagen met beraapte lijstgevels voorzien van rechthoekige muuropeningen en zadeldaken, vermoedelijk in kern uit eind 18de eeuw, zie jaartal 1795 naar verluidt in zolderbalk van nummer 6.

Mussenstraat 4 (Ronse)
Gesloten hoeve door jaarankers gedateerd 1788, met aan de straat dienstgebouw met inrijpoort, ten westen boerenhuis en ten oosten dwarsschuur. Alleenstaand wagenhuis achter de hoevegebouwen.

Mussenstraat 9 (Ronse)
Hoeve, minstens uit de tweede helft van de 18de eeuw, met bestanddelen gegroepeerd in U-vorm en aan de open straatzijde ten zuiden afgesloten door ijzeren hek tussen bakstenen pijlers en muren.

Priestersstraat 15 (Ronse)
Voormalige dekenij van het kapittel, sinds 1952 Museum van Folkore en Regionale Geschiedenis. Complex met vier vleugels geschikt rondom een vierkante gekasseide binnenplaats, toegankelijk via Bruul, oorspronkelijk via het zuidelijke poortgebouw over de overwelfde Molenbeek aan het einde van het steegje in de Priestersstraat.

Berchemstraat 1 (Roosdaal)
Gesloten hoeve met boerenhuis op de zijgevel gedateerd 1800, een langsschuur in vakwerkbouw met lemen achtergevel en de na 1945 opgetrokken bakstenen aanhorigheden ter vervanging van leembouw.

Brusselstraat 44 (Roosdaal)
Hoeve gedateerd 1751 door zijgevelankers in de puntgevel van het boerenhuis, aansluitend poortdoorgang met bakstenen stal.

Eikauterstraat 37, 37A (Roosdaal)
Behouden molenmotte, met molenaarshuis uit de 19de eeuw maar kern uit de tweede helft van de 18de eeuw, verbouwd bedrijfsgebouw.

Gasthuisstraat (Roosdaal)
Verlaten éénlaags molenaarshuis van zeven traveeën onder zadeldak (pannen) met uitgewerkte houten modillons, door gevelankers gedateerd 1779.