Inventaris

Kasteelstraat 6-10, 6A-B (Kruisem)
Het 17de-eeuwse waterkasteel met aanhorigheden in een uitgestrekt park van 13 hectare met vijvers is gelegen tussen de Kasteelstraat, de Colijnstraat en de Moerasstraat en wordt door een lindedreef verbonden met de dorpskern.

Kerkhofweg 6 (Kruisem)
Rechts van de dekenij ligt de begraafplaats, aangelegd vanaf 1844 op grond gekocht van de toenmalige kasteelheer, burggraaf Desmanet de Biesme. Ingezegend op 25 maart 1848 door pastoor Senesal. Het is een volledig omhaagd terrein met een toegangshek tussen vierkante, gewitte bakstenen pijlers. Aan de zuidoostzijde bleef een imposante geschoren taxushaag met aan de binnenzijde een rij populieren bewaard.

Kerkplein (Kruisem)
De op stam gezette taxus (Taxus baccata) bevindt zich op 7 meter ten zuiden van de Sint-Bavokerk, op het voormalige kerkhof dat in 2006 is opgeruimd en is omgevormd tot een publieke ruimte in uitvoering van een project tot dorpskernherwaardering.

Lededorp 9, 9A (Kruisem)
De voormalige pastorie van Wannegem-Lede is ingeplant ten oosten van de kerk in de dorpskern en wordt omgeven door een deels ommuurde en omhaagde tuin met op de linker hoek een voormalig zondagsschooltje.

Lozerstraat (Kruisem)
De grafkapel van de Familie de la Faille d'Huysse is opgericht in 1872 en uitgevoerd in de 19de-eeuwse Rundbogenstill. Het interieur vertoont neogotische en neoromaanse kenmerken.

Lozerstraat 16B (Kruisem)
Het kerkhof van Lozer werd aangelegd achter de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand, op grond geschonken door de familie della Faille en gewijd in 1857.

Lozerstraat 18 (Kruisem)
De pastorie van Lozer werd links van de parochiekerk gebouwd achterin een deels ommuurde beboomde tuin, afgesloten door ijzeren hekken op bakstenen voet tussen ronde bakstenen pijlers. Het oorspronkelijk huis had drie traveeën en slechts één bouwlaag en werd gebouwd samen met de kerk in 1844.

Nokeredorpstraat (Kruisem)
Centraal op het gekasseide en driehoekige dorpspleintje van Nokere, tegenover de parochiekerk Sint-Ursmarus, bevindt zich een jonge opgaande linde, die de naar aanleiding van de Belgische onafhankelijk in 1830 aangeplante vrijheidsboom vervangt.

Nokeredorpstraat 13A (Kruisem)
De parochiekerk Sint-Ursmarus, teruggaand tot de 12de eeuw, fungeerde als begraafplaats voor de kasteelheren van Nokere. Het interieur van de kerk herbergt een uniek ensemble geschonken door de lokale kasteelheren. Het deels ommuurde en omhaagde voormalig kerkhof omgeeft de kerk.

Pastorijstraat 15 (Kruisem)
Het alleenstaand herenhuis telde oorspronkelijk vijf, later zeven traveeën en twee bouwlagen onder een leien schilddak met eind 18de-eeuwse kern, uitgebreid met twee zijtraveeën, een aangepaste voorgevel en nieuw dak volgens bouwplan van architect J. Devreese van 1855. Ommuurde voortuin en omhaagde achtertuin met centraal pad en vijver.