Inventaris

Hoogstraat 27 (Kruisem)
Eclectische villa gebouwd in 1910 als dokterswoning. Omringende grote beboomde tuin met vijver, aan de straat afgesloten door lugusterhagen achter lage muurtjes.

Hoogstraat 33 (Kruisem)
Herenhuis met behouden U-vormige aanleg in ruime beboomde tuin, van de straat afgesloten door fraaie ijzeren hekken op arduinen voet. Voorplein met gekasseide rondgang en centraal grasperk, links en rechts geflankeerd door koetshuis en stallen en imposante beuk in rechter hoek.

Hoogstraat 34-36 (Kruisem)
Dit goed bewaarde burgerhuis is fraai vrijstaand dubbelhuis uit 1863.

Hoogstraat 43 (Kruisem)
Het hoevecomplex met brouwerswoning uit de 19de eeuw getuigt van de agrarisch gebonden kleinschalige nijverheid in de gemeente Kruishoutem.

Hoogstraat 54 (Kruisem)
Op de rooilijn gelegen laag 19de-eeuws boerenhuis van vijf traveeën onder zwart pannendak; vermoedelijk voormalige herberg zogenaamd In de lesten Stuyver.

Houtavestraat 1 (Kruisem)
Gesloten hoeve met vierkante aanleg en gewitte gebouwen omheen verhard erf met mestvaalt, ingeplant ten westen van de straat met private weg in het oosten. Toegang via doorrit in zuidvleugel. Boerenhuis van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag onder schilddak, met kern uit de eerste helft van de 19de eeuw.

Huisepontweg (Kruisem)
Te midden van velden, voormalige Sint-Jozefkapel, een bakstenen pijlerkapel onder zinken tentdakje met bekronend ijzeren kruis. Getraliede rondboognis tussen lisenen, heden met Onze-Lieve-Vrouwekapelletje.

Huisepontweg (Kruisem)
De staakmolen met open voet, genaamd Westmolen werd in 1981-1987 heropgericht en gerestaureerd in Kruisem, in de deelgemeente Wannegem-Lede. De Westmolen, afkomstig uit Houtave, klimt op tot 1737, en staat nu op een hoge molenberg op een heuvelrug, grotendeels omringd door een wijds landschap. De molen kreeg ook de naam van Schietsjampettermolen na een incident in 1981. Andere alternatieve namen zijn 'Grote Molen' of 'molen van Wannegem', de naam van de molen die oorspronkelijk op dezelfde locatie in Wannegem stond.

Huisepontweg 1-3 (Kruisem)
Achterin gelegen burgerhuis met moestuin. Dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, in kern opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw, uitgebreid met travee rechts.

Huisepontweg 2 (Kruisem)
Verwaarloosd boerenhuis, voorheen met dorpswinkeltje. Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen op U-vormige aanleg op sterk afhellend erf toegankelijk via ijzeren hek aan overhoekse gemetste pijlers.