Inventaris

Bocholt, Kaulille (Bocholt), Hamont (Hamont-Achel)
Het kasteeldomein Het Lo is een bakstenen complex van 1875, bestaande uit een alleenstaand kasteel, een voormalig koetshuis en een T-vormig dienstgebouw dat tussen het koetshuis en het kasteel gelegen is. De gebouwen liggen in een ruim park in landschapsstijl. Meerdere dreven geven toegang tot het domein. Het landschap rondom het domein is zeer gevarieerd. Akkers, weilanden, naaldbossen, populieren - en eikenbossen wisselen elkaar af. De Watering ligt ten zuiden van het kasteeldomein. In het verleden werd deze Watering aangelegd om de schrale heidegronden landbouwkundig te valoriseren. Vanaf 1918 werden door de firma Union Allumetière populieren aangeplant op de percelen. Vanaf het eind van de 20ste eeuw werden vele percelen omgezet naar andere loofhoutsoorten. De Zuid-Willemsvaart gelegen op de zuidoostgrens is aangelegd in de periode 1821-1826.

Bocholt (Bocholt), Bree (Bree), Kinrooi, Molenbeersel (Kinrooi)
De vallei van de Abeek en het Stamprooierbroek waren tot de tweede helft van de 19de eeuw grotendeels moeras en in gemeen gebruik. Door de aanleg van het afwateringskanaal de Lossing, in combinatie met talrijke afwateringsgrachtjes, probeerde men het gebied te ontwateren voor land- en bosbouwdoeleinden. Ook werd er turf gewonnen in het gebied en waren er viskweekvijvers aanwezig. Later werden nog verschillende ingrepen gedaan in functie van het productief gebruik van de gronden. Momenteel bevinden zich centraal in het gebied hoofdzakelijk laagveenmoerassen, meestal omzoomd door wilgenstruwelen. Verder komen er vochtige en meestal verruigde weidepercelen voor en elzenbroekbossen en eikenbossen. Ook zijn er her en der heiderelicten. Aan de rand van het broek liggen veel weilanden. Ook komen er op de drogere gronden akkers voor.

Bocholt, Reppel (Bocholt), Bree (Bree), Ellikom (Oudsbergen), Grote Brogel (Peer)
De Abeek sneed een smalle vallei uit in het Kempens Plateau. De vallei geeft het stramien aan waarlangs de vestigingen plaatsvonden en vormt hier een smal lint tussen Reppel en het gehucht Over de Beek. Landschappelijk is zij ook de verbinding tussen het kleinschaliger landschap op het plateau en het natter en open grasland- en akkerbouwgebied in de Vlakte van Bocholt. Tot begin 20ste eeuw werd in de Abeekvallei turf gestoken, waarvan sommige turfputten zijn overgebleven en ontwikkeld tot moerassige plaatsen. Er kwamen ook bevloeide, zogenaamde waterbeemden voor. Op de beek lagen tal van watermolens. Reppel is één van de oudste dorpen van de streek. De in 1930-35 afgesneden kanaalarm vormt een ecologisch en landschappelijk waardevol geheel met zijn statige bomenrijen en houtkanten langs de jaagpaden.

Boechout (Boechout), Hove (Hove)
Dit gebied is gelegen in de landelijke gemeenten Boechout en Hove, ten zuidoosten van de stedelijke agglomeratie Antwerpen. Het laatclassicistische U-vormige kasteel van Boechout is gelegen ten zuiden van de dorpskern binnen een grotendeels omhaagd domein en landschapspark. Het omgevende park werd in grote lijnen aangelegd in het begin van de 19de eeuw. Opvallend zijn de waterpartijen, de levensgrote zandstenen beelden, de vroeg 19de-eeuwse moestuin en een oud bomenbestand. De omgeving bestaat uit het Bos van Moretus, aansluitend op het kasteelpark, en een kleinschalig landbouwgebied, rijk aan typische oude hoeven en landschapselementen. Het ten oosten van het kasteel gelegen gebied van ‘De Melkkuip’, een kwelamfitheater met een uitgesproken reliëf, verschilt sterk van de omgeving door de openheid en doordat het zich als een aparte entiteit heeft ontwikkeld.

Bonheiden, Rijmenam (Bonheiden), Boortmeerbeek, Hever (Boortmeerbeek), Haacht (Haacht), Keerbergen (Keerbergen), Mechelen, Muizen (Mechelen)
Dit gebied is gelegen in de gemeenten Mechelen, Bonheiden en Boortmeerbeek. Het betreft een uitgestrekt, kleinschalig rivierlandschap langsheen beide oevers van de Dijle met relicten van het oude alluvium zoals dijken, afgesneden meanders, natte hooi- en graasweiden, broekbosjes en talrijke oude heggen en houtkanten. Het microreliëf, bestaande uit de geleidelijke overgang van alluviale en zware kleigrond, over drassige veenbodems, naar droge zandgrond en van oeverwalmateriaal en komgronden, tot plaatselijke zandopduikingen is gaaf bewaard gebleven en heeft een grote vegetatiekundige diversiteit tot gevolg. Ook de perceelsstructuur, van de van oudsher aanwezige graas- en hooilanden, zijn grotendeels historisch stabiel gebleven. Samen met historische kastelen en hoeven op de hogere delen in de vallei, vormen ze een gevarieerd en schilderachtig geheel.

Bonheiden, Rijmenam (Bonheiden), Putte (Putte)
Dit gebied ligt ten noorden van het dorpscentrum van Bonheiden. De centraal gelegen, door grachten en greppels ontwaterde, vallei van de Bruine Beek wordt begrensd door een stuifzandrug in het zuiden en hoger gelegen gronden in het noorden. Het betreft een gaaf bewaard kleinschalig vallei landschap bestaande uit een mozaïek van open (weilanden, akkers, sportterreinen), halfopen (ruigten) en gesloten (bossen) structuren met een zeer geringe bebouwingsdichtheid en een netwerk van lineaire beplantingen (bomenrijen, houtkanten, hagen, historische dreven). Rondom de bewoningskernen en de historisch waardevolle Krankhoeve getuigen van plaggenbodems van oude landbouwtechnieken op zandige bodems. Samen met het kasteel van Berentrode en het gaaf bewaarde beboste kasteeldomein van Zellaer, vormt dit landschap een aantrekkelijk esthetisch geheel.

Bommershoven, Jesseren (Borgloon), Overrepen, Piringen, Tongeren (Tongeren)
Het gebied ligt op de overgang tussen vochtig en droog Haspengouw. Plaatselijk zijn er door versnijding van de beken relatief grote hoogteverschillen en verschillen in landschapstypen aanwezig. De valleien zelf hebben een asymetrische vorm en kenmerken zich in landgebruik door de aanwezigheid van wei- en hooilanden, tegenwoordig vaak in natuurgebruik. In de valleien komt kalktuf voor. De burcht van Kolmont gaat terug tot de 11de eeuw als burcht van de graven van Loon. Tegenwoordig is het een ruine waarvan de donjon nog vrij gaaf bewaard is, omgeven door een historisch boscomplex. Het voormalige fruitspoor tussen Drieslinter en Tongeren doorsnijdt het gebied en werkt sterk structurerend.

Bommershoven (Borgloon), Heks, Vechmaal (Heers)
De tramlijn Hasselt-Borgloon-Oreye werd aangelegd in 1899-1900. De lijn gaf een economische impuls aan het gebied. Aangezien er veel suikerbieten mee werden vervoerd, werd de lijn ook wel de suikertram genoemd, in Oreye was er namelijk een suikerraffinaderij. In het landschap zijn nog verschillende relicten van deze spoorlijn, onder andere als dijk of insnijding, en op veel plaatsen is de spoorlijn nog in gebruik als voetpad of perceelsscheiding.

Bommershoven, Borgloon, Hendrieken, Hoepertingen, Rijkel, Voort (Borgloon), Brustem (Sint-Truiden), Piringen (Tongeren)
In de Romeinse periode werd er een uitgebreid wegennetwerk uitgebouwd om de steden met elkaar te verbinden en de agrarische gebieden te ontsluiten. Van dit netwerk bleven verschillende delen bewaard waaronder het vermoedelijke tracé van de voormalige Romeinse weg of heirbaan van Tongeren-Tienen-Cassel-Boulongne. Deze weg, ook Romeinse kassei of Oude kassei genoemd, is voor het grootste gedeelte nog als weg bruikbaar en is elders overgeleverd als perceelsgrens. Op kaart gezien vormt de Romeinse weg een zeer rechtlijnig traject van oost naar west. Het doorsnijdt verschillende heuvelruggen en -toppen waardoor het op vele plaatsen ingesneden is en een holle ligging kent met hoge bermen met houtkanten. Vanaf de weg zijn vele vergezichten naar de omgeving mogelijk.

Bommershoven, Borgloon, Broekom, Groot-Loon (Borgloon), Gutschoven, Heers, Heks, Horpmaal, Vechmaal (Heers), Lauw, Piringen, Widooie (Tongeren)
Het is een overwegend open en sterk glooiend landschap, voornamelijk bestaande uit zeer vruchtbare akkers. De bewoning is geconcentreerd in dorpen die vooral gelegen zijn in de valleien. Deze valleien zijn vochtiger en bestaan uit hooi- en graslanden en houtkanten en vormen meer gesloten linten tussen de uitgestrekte open plateaugebieden. Op de heuveltoppen ontbreekt plaatselijk de vruchtbare leemlaag of is deze te dun voor landbouw en liggen beperkte boscomplexen. De ankerplaats vormt een uitzonderlijk landschap waarbij de erfgoedelementen samen een uitgestrekt cultuurlandschap vormen met vele historische kasteeldorpen en domeingoederen, alternerend met een schitterend semi-ruraal kader van hoeves, akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en bossen waarbij de verschillende elementen bovendien onderling verbonden zijn door oude wegtracés (waaronder de Romeinse weg).