Inventaris

Kemmel, Wijtschate, Wulvergem (Heuvelland), Hollebeke, Ieper, Voormezele, Zillebeke (Ieper), Mesen (Mesen), Zandvoorde (Zonnebeke)
Dit gebied omvat de bewaarde vestinggordel rond Ieper met de Verdronken Weiden en Zillebekebijver, de bossen rond 't Hoge en Zwarteleen, het domein De Palingbeek met het verwezen kanaal Ieper-Komen, de landbouwgebieden en bossen rond Voormezele, Sint-Elooi en Hollebeke en de Steenbeekvallei met de heuvelrug van Wijtschate-Mesen. Ook delen van de dorpskernen van Zillebeke, Voormezele en Wijtschate zijn opgenomen, evenals een deel van de stadskern van Mesen. Nabij de hoogste heuveltoppen komen brongebieden voor. Een groot deel van dit gebied behoorde tot het frontgebied van de Eerste Wereldoorlog, waardoor dorpen en hoeven vaak bestaan uit wederopbouwarchitectuur. Er komen talrijke oorlogsgedenktekens, militaire begraafplaatsen, bunkers en mijnkraters voor. Vanop de heuvelrij, de stadsvesten en enkele bijzondere gedenkplaatsen zijn er bijzondere vergezichten.

Merkem (Houthulst), Boezinge, Brielen, Ieper, Zuidschote (Ieper), Bikschote (Langemark-Poelkapelle), Noordschote (Lo-Reninge)
Dit gebied wordt gevormd door een tweetal gekanaliseerde waterlopen, de Ieperlee en de Martjesvaart. De Ieperlee is tegenwoordig een kleine waterloop die niet overal in het landschap even duidelijk zichtbaar is. Toch kent het een lange geschiedenis die sterk samenhangt met de ontwikkeling van de stad Ieper. Bij Drie Grachten stroomt de Ieperlee in het Kanaal Ieper-Ijzer (soms ook Ieperleekanaal genoemd), dat sinds lange tijd de scheepvaartfunctie van de Ieperlee overgenomen heeft en nu het meest opvallende landschapselement binnen deze ankerplaats is. Bij Drie Grachten stroomt tevens de Martjesvaart in het kanaal. Deze vaart is een gekanaliseerde waterloop die tot het grondgebied Merkem behoorde. Bij het dorp Merkem vormen het kasteel en park van de familie de Coninck de Merckem een belangrijk historisch en landschappelijk geheel.

Hollebeke, Voormezele, Zillebeke (Ieper)
Het kanaal tussen Ieper en Komen moest het IJzerbekken, dat via het Ieperleekanaal met Ieper verbonden was, verder verbinden met het Leiebekken. Op die manier konden de steden langs de Leie, de Deûle en de Schelde (Komen, Kortrijk, Gent, Armentières, Rijsel, …) worden verbonden met de kust. De aanleg start rond 1863, maar door de aanwezigheid van een heuvelrug waar het kanaal doorheen moest, wordt de aanleg een lijdensweg van 100 jaar. Uiteindelijk is het kanaal nooit echt in gebruik genomen, maar de bedding is nog duidelijk aanwezig in het huidige landschap en waar het kanaal door de heuvelrug snijdt heeft het natuurgebied De Palingbeek, later omgevormd tot provinciedomein, zich ontwikkeld.

Mechelsesteenweg 2 (Kampenhout)
Dubbele schutsluis met kanaaldijken en een sluiswachterswoning uit het interbellum.

Cantelmolinie, Greveningedijk, Hazegrasstraat, Roden-Ossenstraat, Sluisstraat (Knokke-Heist)
Verdedigingslinie uit 1632-1700. De linie bestaat uit een wal met gracht en zeven redans.

Barisdamstraat 24 (Kortemark)
Gaaf bewaarde site van boerenhuis op motte oorspronkelijk binnen een achtvormige omwalling. De omwalde motte (opperhof) met boerenhuis is beschermd als monument. De omgeving met het neerhof ten noordoosten, de lagergelegen weilanden of "Broeken" ten zuidwesten gelegen tussen het omwalde opperhof en de Handzamevaart, de aanplantingen van doornhaag en populierenrij, en het microreliëf ten zuidwesten van het woonhuis verwijzend naar de oorspronkelijke achtvormige omwalling, is beschermd als dorpsgezicht. Ook een deel van de straat en de weiden ten zuiden van de Handzamevaart (grondgebied Zarren) zijn mee opgenomen in het dorpsgezicht.

Lanaken, Neerharen (Lanaken)
Het kasteel van Hocht en Hochterbampd zijn - enigszins geïsoleerd - gelegen nabij de Maas. Begin 19de eeuw werd hier parallel met de Maas de Zuid-Willemsvaart getrokken, in de jaren 1930 volgde de aanleg van het Verbindingskanaal Briegden-Neerharen. De smalle sluis van Neerharen oogt spectaculair gezien het hoogteverschil van bijna 10 m. Het kasteel van Hocht is in oorsprong een abdij, eind 12de eeuw gesticht door de heren van Pietersheim. De omgeving van de abdij-, nu kasteelsite, wordt ingenomen door akkers, (laagstam)boomgaarden en enkele weiden, hier en daar afgelijnd door bomengordels. Aan de overzijde van de Zuid-Willemsvaart ligt de uiterwaard Hochterbampd waarvan de naam verwijst naar de beemden (vochtige weilanden) van het voormalige Hocht. Delen van het gebied zijn laag gelegen zodat ze regelmatig overstromen bij hoogwater van de Maas.

Anton Bergmannlaan, Antwerpsestraat, Baron Opsomerlaan, Frederik Peltzerstraat, Gaslei, Kanunnik Davidlaan, Sluislaan, Spuilei, Stadsvest, Van Boeckellaan (Lier)
De afleidingsvaart of het omleidingskanaal van de Nete werd in 1860 gegraven ten westen van Lier. De afleidingsvaart wordt afgezoomd door een bebost talud of een bomenrij en het jaagpad.

Dam 96 (Lochristi)
Geïsoleerde enkelvoudig omgrachte hoeve achter de westelijke straatkant bereikbaar via een circa 500 meter lange toegangsdreef. Heden boerenerf waarvan het afzonderlijk zuidelijk georiënteerd boerenhuis recent vervangen werd door een nieuwe woning. Ten oosten lange bakstenen bedrijfsvleugel met dwarsschuur en stallen, uit de 19de eeuw.

Sluizenstraat (Lommel), Waterstraat (Mol)
Geheel van drie gelijkaardige opeenvolgende sluizencomplexen op het verbindingskanaal Bocholt-Herentals.