Op 20 september 2023 besliste het UNESCO Werelderfgoedcomité om 139 begraafplaatsen en herdenkingssites van de Eerste Wereldoorlog langs het westelijk front in te schrijven op de Werelderfgoedlijst. Het gaat om 27 sites in Vlaanderen, 16 in Wallonië en 96 in Frankrijk.
De sites vertellen het unieke verhaal van een herdenkingstraditie die nog tijdens de oorlog startte: omgekomen militairen – vrijwel enkel mannen – kregen een individueel graf als ze geïdentificeerd konden worden. Waar dat niet mogelijk was werd hun naam toegevoegd aan een gedenkteken. Uniek was dat dit gebeurde zonder onderscheid van rang, afkomst of geloof: officiers liggen naast soldaten, moslims naast joden, militairen afkomstig uit de kolonies naast kameraden uit het ‘moederland’. In de dood zijn we allemaal gelijk...
Waar die begraafplaatsen tijdens de oorlog vaak nog eerder geïmproviseerd waren, deden de vroegere betrokken partijen na de oorlog grote inspanningen om al die doden een waardige laatste rustplaats te geven. Instanties als de Commonwealth War Graves Commission of de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge ontwierpen gedenktekens en begraafplaatsen van een uitzonderlijke architecturale en landschappelijke kwaliteit. Op die manier ontstond een uniek herdenkingslandschap dat zich entte op de vroegere frontlijn, van de Noordzee tot aan de Zwitserse grens.
Ook vandaag, meer dan 100 jaar na datum, zorgen deze instanties, samen met lokale gemeenschappen, gemeentebesturen,... voor deze getuigen van de Eerste Wereldoorlog. Wanneer nog lichamen van militairen gevonden worden, krijgen ze na onderzoek en – indien mogelijk – identificatie een laatste rustplaats op één van de begraafplaatsen. Het respect voor elke dode is dus steeds zeer aanwezig. Ook dat aspect erkent het Werelderfgoedcomité in zijn beslissing.
De 27 Vlaamse sites die zijn opgenomen zijn:
Gedenkteken voor de vermisten Nieuport Memorial (Nieuwpoort)
Duitse militaire begraafplaats Vladslo (Diksmuide)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begraafplaatsen en herdenkingssites Eerste Wereldoorlog langs het westelijk front [online], https://id.erfgoed.net/gebeurtenissen/1081760 (geraadpleegd op ).