Ten noorden van het historisch centrum van Sint-Truiden ligt het gehucht Guvelingen met de Heilige Kruiskerk met kerkhof. Over de geschiedenis van het kerkje is bijzonder weinig gekend. Voor de werfbegeleiding van de aanleg van lichtarmaturen rond de kerk in 2021 had er nog geen archeologisch onderzoek plaatsgevonden in of rond de kerk.

De kerk werd waarschijnlijk gebouwd rond 1169, maar een eerste vermelding dateert uit 1215 in een ‘diploma’ van paus Innocentius III. De kerk was op dat moment afhankelijk van de Sint Gangulfusparochie in het centrum van Sint-Truiden. Over de eerste eeuwen van het gebouw is nagenoeg niets geweten. In de eerste helft van de 17de eeuw was de kerk in elk geval in slechte staat, zoals blijkt uit een visitatieverslag uit 1639, waarin de aartsdiaken schrijft dat de kerk in gebruik is als koeienstal. Pas in 1750 werd er geld vrijgemaakt voor de restauratie van het gebouw, waarbij talrijke aanpassingen werden gedaan aan de buitenkant en aan het interieur van de kerk. Na de Franse revolutie werden de parochies gereorganiseerd en kwam de kerk bij de Sint-Jacobusparochie van Schurhoven. Gedurende de 19de eeuw werd er weinig aandacht besteed aan de kerk, waardoor men rond 1914 plannen had om het verkrotte gebouw af te breken. De kerk werd uiteindelijk in 1937 gerestaureerd onder leiding van architect P. Van Mechelen, die het gebouw zoveel mogelijk van zijn 18de-eeuwse transformaties zou ontdoen. Het is niet bekend wanneer het kerkhof opgeheven werd, maar enkele bewaarde grafzerken gaan zeker terug tot de 16de eeuw.

Bij de opgraving van 30 cm smalle sleufjes in het kader van de aanleg van nieuwe verlichtingsarmaturen rond de kerk werden een viertal skeletten/individuen aangetroffen aan de oostzijde van kerk, nabij de kerkmuren. Eén skelet/individu S4 kon volledig opgegraven worden, de andere slechts gedeeltelijk vanwege de aard van de geplande werken. De conservering van het menselijk botmateriaal is over het algemeen gemiddeld tot goed bewaard. De begravingen liggen tussen ca. 60 en 80 cm diep onder het maaiveld. De mensen werden met het hoofd in het zuiden en de voeten naar het noorden begraven. Uit de gestrekte houding van de skeletten en de vondst van een ijzeren nagel valt op te maken dat het gaat om kistbegravingen. Op basis van de oriëntering van de graven lijken deze te dateren in de nieuwe tijd. De leeftijd van deze individuen is geschat tussen de 40 tot 80 jaar. Op basis van het bekken en de schedel werd skelet/individu 4 als vrouwelijk geïdentificeerd, bij de overige skeletten/individuen was een geslachtsbepaling niet mogelijk. Er werden geen grafgiften of andere elementen aangetroffen die kunnen wijzen op een sociale status. Verspreid over het terrein werden voorts enkele losse aardewerkvondsten aangetroffen en los en gefragmenteerd botmateriaal dat niet meer aan een in situ context te koppelen was. Het merendeel van het ceramische vondstmateriaal viel te dateren in de late middeleeuwen, het overige waren fragmenten bouwceramiek.