erfgoedobject

Kasteel Arendsnest

bouwkundig element
ID
12901
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12901

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Kasteel Arendsnest
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Arendsnest
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Kasteel Arendsnest: gebouwen
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Zogenaamd "Kasteel Arendsnest" (vanaf 1806), modo "Ter Hoge Haghe" (14de eeuw), "Boerenleger" (18de eeuw).

Ten zuiden van de gemeente en ten oosten van de Prins Boudewijnlaan gelegen kasteel, (nokrichting loodrecht op de straat) met kern uit het derde kwart van de 17de eeuw en grasperk aan noordzijde, poortgebouw, (nok parallel aan de straat) aan zuidoostzijde en koetshuis, (nok loodrecht op de straat) aan zuidzijde. Gevat in rechthoekige omgrachting met scheiding neerhof en kasteel door middel van gracht aan zuidgevel kasteel. Beboomd domein nogmaals gevat in smallere min of meer rechthoekige omgrachting.

Voor de 16de eeuw stonden hier enkele hoeven die het latere kasteeldomein zullen vormen. De plaats was gekend onder de benaming "Ter Hagen", vanaf 1348 vermelding van "'t Hof ter Haghe" en in 1447 van een hoeve "Ter Hage". In de jaren 1537-39 versmolt "Ter Hoger Hagen" met "Ter Hagen", toen in het bezit van Willem van Ymmerseele die voor 1569 een omwaterd stenen huis met "duifhuis", brouwerij en hoeve liet oprichten. In 1569 in erfpacht gegeven aan Joris Ghys en in 1596 verkocht aan Jehan Paulo Dorco. Geërfd door Jehan Paulo en Camillo Dorchi in 1650, die kort na 1650 een hof van plaisantie lieten oprichten. Dit hof van plaisantie met schuur, stallingen, neerhof, brouwerij en hoeve werd in 1690 verkocht aan Petrus Jacobus van Eycke; geërfd door Spenraey - Van Eycke (1692); Spenraey de Labistrate; verkocht aan Jacobus Norbertus Dierxsens (1754) en aan Pierre-Jean Serruys (1829). Dierxsens vergrootte het domein aanzienlijk en Serruys liet de noordelijke achtergevel restaureren en vernieuwen in 1830 en de deur vervangen door een kopie (?) van Gobertangesteen. In 1892 verkocht aan Jozef-Norbert Wouters. Een groot gedeelte van het domein werd in 1926 verkocht aan de immobiliënmaatschappij "N.V. propriétés Arendsnest" en in het kasteel werd tussen 1929-1933 een kostschool ondergebracht. In handen van Frederic van Strijdonck-Dierxsens (1938) en Carl de Brouwer-Van Maldeghem (1952). Circa 1950 was het poortgebouw nog bepleisterd en de zuidvleugel voorzien van twee bouwlagen en plat dak.

Poortgebouw

In noordoostelijke hoek neerhof en tegen omgrachting gelegen rechthoekig poortgebouw met over de omwatering een vaste bakstenen brug, op twee rondbogen. Vierkante poorttoren van één travee en twee bouwlagen onder tentdak (leien) met polygonale dakruiter, dakkapellen onder afgewolfde daken; flankerende dienstgebouwen namelijk conciërgewoning (noordzijde) en stalling (zuidzijde) van één bouwlaag (anderhalf bij zuidvleugel) onder afgewolfde daken (leien), uit de 17de eeuw. Verankerde bakstenen gebouwen met geschilderde, gecementeerde of natuurstenen banden. Oostgevel met meer gesloten karakter ondanks de enkele 19de-eeuwse vensters. Grotendeels aan neerhofzijde opengewerkt met vernieuwde rechthoekige vensters en steekboogdeuren. Rondboogpoort in poorttoren: beschilderde omlijsting van natuursteen met negblokken, kwarthol geprofileerde dagkant en geprofileerde waterlijst; in westgevel eveneens in beschilderde omlijsting met imposten en sluitsteen. Poorttoren met houten kroonlijst op sierlijke houten modillons.

Koetshuis en paardenstal

Gekasseid en met gras begroeid neerhof met aan zuidzijde rechthoekige koetshuis en paardenstal. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw van één bouwlaag onder schilddak (leien), uit de tweede helft van de 19de eeuw (?). Noordelijke lijstgevel van vijf traveeën; met schijnvoegen, gekorniste puilijst onder hoofdgestel met rechthoekige panelen en kordonlijst. Licht uitspringend middenrisaliet waarin drie gedrukte rondboogpoorten. Halfronde venstertjes op lekdrempels.

Kasteel

Aan noordzijde van het neerhof, kasteel. Vaste verankerde bakstenen boogbrug met drie rondbogen afgewerkt met zandsteen; smeedijzeren balustrade. Dubbelhuis met lijstgevels van negen (ten zuiden), vier (oost en west) en zeven (noord) traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (leien) met rechthoekige dakvensters in houten omlijsting met voluutwerk, hoofdgestel en gebogen fronton. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op afgeschuinde sokkel van zandsteen. Kern uit het derde kwart van de 17de eeuw, vermoedelijk bepleisterd en van nieuwe vensters en dakvensters voorzien circa 1830. Aan noordgevel, ingewerkte centrale vierkante toren met vier geledingen boven de kroonlijst, onder tentdak (leien) met windwijzer en rechthoekige dakkapellen. Geprofileerde lijst onder houten kroonlijst op modillons. Rechthoekige 19de-eeuwse vensters (beluikt bij eerste bouwlaag en toren) op lekdrempels; geprofileerde bovendorpels bij toren. Zuidgevel monumentale deur van hardsteen met steenmerk van Jean Lermigneau (vóór 1677). Rondboogdeur met geblokte stijlen waarop geriemde en geblokte boogomlijsting met imposten en sleutel onder cartouche; flankerende dito pilasters met geprofileerde sokkels, lijstkapiteel en consoles die kroonlijst en rechthoekig balkon ondersteunen. Balkon met balusters en hoekpostamenten met siervazen. Rechthoekige balkondeur in brede geriemde omlijsting met schachtringen en sleutel onder kroonlijst op consoles. In noordgevel rechthoekige deur in omlijsting van grijsgeschilderde Gobertangesteen; geblokte pilasters onder hoofdgestel met kroonlijst en steekboogvormig bovenlicht in geriemde omlijsting met waterlijst, geflankeerd door voluten. Siersluitsteen met vermelding "renovata 1830 P.S."; waarschijnlijk werd door P. Serruys bij restauratie de oude omlijsting vervangen door een kopie.

  • Flandria Illustrata. Kastelen in Vlaanderen, deel II, o.l.v. PELEMAN B., Antwerpen, 1972, p. 66.
  • BRENDERS F., Enkele 17de eenwse Antwerpse poortomlijstingen, in Actes du colloque international de Mons, 28-29 avril 1979, p. 284-309.
  • THYS A., Le château de Arendnest à Edeghem, in Recueil des bulletins de la propriété publiés par le journal l'Escaut d'Anvers pendant le cours de l'année 1892, j. XXIV, Antwerpen, 1893, p. 91-95.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n1 (A-He), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Arendsnest [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12901 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.