is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Geboortehuis Pater Damiaan
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Geboortehuis Pater Damiaan
Deze bescherming is geldig sinds
is gerelateerd aan vastgesteld bouwkundig erfgoed Kerk Klooster Congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria - Pater Damiaan
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Geboortehuis van Pater Damiaan
Deze vaststelling was geldig van tot
Het geboortehuis van Pater Damiaan met bijgebouwen en de parking zijn gelegen te Tremelo, onder het gehucht Ninde. De boerderij waar de familie De Veuster in de 19de eeuw woonde kende in de 20ste eeuw een gevarieerde en ingewikkelde geschiedenis waarbij de gebouwen steeds werden aangepast aan de noden en wensen van de nieuwe bewoners.
Men is de mening toegedaan, dat in het verre verleden het geboortehuis reeds een stenen constructie was met een halve verdieping en bedekt met een strooien dak. Het gebouw had langs de Neerstraat een kleine uitsprong en had ook een groot losstaand bijgebouw tegen de weg, Kerkstraat 7. Gans het complex bevond zich dus op de hoek van de Neerstraat en de Kerkstraat.
In welk jaar precies die stenen woning werd opgericht, is onbekend. Er stond alleszins reeds vóór 1770 op die plaats een stenen woning, zie Ferrariskaart. Een andere interessante aanduiding in verband met het geboortehuis van Pater Damiaan, wordt verschaft door de Atlas der Wegen van de Gemeente Tremelo, te dateren circa 1837. Op deze kaart vinden wij het pachthof (geboortehuis) zeer duidelijk aangeduid.
Omstreeks 1865 werd de woning opnieuw verbouwd. Hierbij werd de halve verdieping opgetrokken tot een hele verdieping en werd het strooien dak vervangen door pannen. Toen de paters picpussen het gebouw in 1895 aankochten bevond het zich nog in deze toestand.
Het was vanaf het begin duidelijk dat provinciaal overste Maurice Raepsaet in Tremelo een klooster wilde stichten. Hoewel hij hiervoor pas in 1901 de officiële toestemming van de bisschop kreeg vestigden de eerste paters en broeders zich reeds in 1897 te Tremelo. De gebouwen werden waar nodig aangepast aan de nieuwe functie. De slaapkamers op de eerste verdieping konden zonder veel veranderingen door de paters gebruikt worden terwijl de leefruimten op het gelijkvloers werden ingericht als spreekkamer – annex museumruimte voor de bezittingen van Damiaan die reeds in 1893 van Molokaï naar België werden gestuurd. Ook de schuur werd gebruikt voor bewoning, hetgeen aangetoond wordt door de nieuw geplaatste ramen. De belangrijkste ingreep in deze periode was de verbouwing van de keuken en opkamer tot kapel waardoor de geboortekamer van Pater Damiaan omgevormd wordt tot een soort heiligdom.
Zoals blijkt uit de kadasterschetsen van 1897 en 1901, zijn er diepgaande veranderingswerken uitgevoerd. Afgaande op deze kadasterschetsen, alsmede op een foto uit die tijd kan opgemaakt worden:
In juli 1904 is men gestart met de bouw van een klooster. De bijgebouwen, noordwaarts van het geboortehuis, zijn toen afgebroken. Op de latere afbeeldingen van het klooster is te zien dat het geboortehuis geïncorporeerd werd in het kloosterdomein, dat gans ommuurd was.
In 1943, in de nacht van 24 op 25 september, is een groot gedeelte van het klooster afgebrand. Het geboortehuis is toen gespaard gebleven, alsmede de kerk met een aanpalend gedeelte. In april 1946 is men begonnen met de bouw van een nieuw klooster, waarvan de werken in 1949 zijn voltooid.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)