erfgoedobject

Geboortehuis Pater Damiaan

bouwkundig element
ID
200202
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200202

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het geboortehuis van Pater Damiaan met bijgebouwen en de parking zijn gelegen te Tremelo, onder het gehucht Ninde. De boerderij waar de familie De Veuster in de 19de eeuw woonde kende in de 20ste eeuw een gevarieerde en ingewikkelde geschiedenis waarbij de gebouwen steeds werden aangepast aan de noden en wensen van de nieuwe bewoners.

Men is de mening toegedaan, dat in het verre verleden het geboortehuis reeds een stenen constructie was met een halve verdieping en bedekt met een strooien dak. Het gebouw had langs de Neerstraat een kleine uitsprong en had ook een groot losstaand bijgebouw tegen de weg, Kerkstraat 7. Gans het complex bevond zich dus op de hoek van de Neerstraat en de Kerkstraat.

In welk jaar precies die stenen woning werd opgericht, is onbekend. Er stond alleszins reeds vóór 1770 op die plaats een stenen woning, zie Ferrariskaart. Een andere interessante aanduiding in verband met het geboortehuis van Pater Damiaan, wordt verschaft door de Atlas der Wegen van de Gemeente Tremelo, te dateren circa 1837. Op deze kaart vinden wij het pachthof (geboortehuis) zeer duidelijk aangeduid.

Omstreeks 1865 werd de woning opnieuw verbouwd. Hierbij werd de halve verdieping opgetrokken tot een hele verdieping en werd het strooien dak vervangen door pannen. Toen de paters picpussen het gebouw in 1895 aankochten bevond het zich nog in deze toestand.

Het was vanaf het begin duidelijk dat provinciaal overste Maurice Raepsaet in Tremelo een klooster wilde stichten. Hoewel hij hiervoor pas in 1901 de officiële toestemming van de bisschop kreeg vestigden de eerste paters en broeders zich reeds in 1897 te Tremelo. De gebouwen werden waar nodig aangepast aan de nieuwe functie. De slaapkamers op de eerste verdieping konden zonder veel veranderingen door de paters gebruikt worden terwijl de leefruimten op het gelijkvloers werden ingericht als spreekkamer – annex museumruimte voor de bezittingen van Damiaan die reeds in 1893 van Molokaï naar België werden gestuurd. Ook de schuur werd gebruikt voor bewoning, hetgeen aangetoond wordt door de nieuw geplaatste ramen. De belangrijkste ingreep in deze periode was de verbouwing van de keuken en opkamer tot kapel waardoor de geboortekamer van Pater Damiaan omgevormd wordt tot een soort heiligdom.

Zoals blijkt uit de kadasterschetsen van 1897 en 1901, zijn er diepgaande veranderingswerken uitgevoerd. Afgaande op deze kadasterschetsen, alsmede op een foto uit die tijd kan opgemaakt worden:

  • 1. dat de uitsprong (bergplaats-stal) langs de Neerstraat, die voorkomt op het schilderij en ook op de Atlas der Wegen, toen afgebroken is;
  • 2. dat de halve verdieping opgetrokken werd tot een hele verdieping en bedekt met een pannendak;
  • 3. dat er in de verlenging van de voorgevel langs de Neerstraat bijgebouwd is ter breedte van ongeveer tien meter
  • 4. dat er achter de nieuwbouw naast de woning nog een bouw is opgetrokken die verbonden was met de bijgebouwen, zoals afgebeeld op de nieuwe kadasterschets.

In juli 1904 is men gestart met de bouw van een klooster. De bijgebouwen, noordwaarts van het geboortehuis, zijn toen afgebroken. Op de latere afbeeldingen van het klooster is te zien dat het geboortehuis geïncorporeerd werd in het kloosterdomein, dat gans ommuurd was.

In 1943, in de nacht van 24 op 25 september, is een groot gedeelte van het klooster afgebrand. Het geboortehuis is toen gespaard gebleven, alsmede de kerk met een aanpalend gedeelte. In april 1946 is men begonnen met de bouw van een nieuw klooster, waarvan de werken in 1949 zijn voltooid.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geboortehuis Pater Damiaan [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200202 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.