erfgoedobject

Hofstede Ter Zompt

bouwkundig element
ID
208328
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208328

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hofstede Ter Zompt
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Hoeve met losse bestanddelen gelegen op de hoek met de straat Ter Zompt. Site opklimmend tot de 13de eeuw, vandaag bestaande uit een in 1914 grotendeels herbouwd boerenhuis en een 18de-eeuwse schuur. De hoeve is genoemd naar een landerij te Beveren-Leie, volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1570. De landerij is een inzinking in het kouterland.

Historiek

13de eeuw. Circa 1260 is de hoeve eigendom van Willem Harders, laat van de Sint-Pietersheerlijkheid.

14de eeuw. In 1399 is Jhan van den Hoenackere houder van de "dienst Willem Harders" die de hofstede als kernstuk heeft.

15de eeuw. In 1480 is de hoeve in handen van de kinderen van Jan Storme.

16de eeuw. In 1570 is Pieter de Bevere uit Kortrijk eigenaar en wordt de hoeve verpacht aan Woueter de Conijnc. Kort daarna is de hoeve eigendom van landbouwer en grondbezitter Jan Ketele, die het na korte tijd verkoopt aan Jan de Backere.

17de eeuw. Volgens het Sint-Pietersrenteboek van 1631 is "Ter Zompt" eigendom van Jan van Meenen. Na zijn dood erft zijn zoon Andries de hoeve. De hoeve blijft in het bezit van de familie tot in het eerste kwart van de 18de eeuw. Eerste weergave op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën.

18de eeuw. Kort na 1713 wordt de hoeve verkocht aan Boudewijn de Brabandere, die de hoeve verpacht aan Jan van Meenen. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, worden het boerenhuis met geïncorporeerde stalling aan de noordzijde en de schuur aan de westzijde van het erf weergegeven. In 1785 komt de hoeve in handen van Pieter-Frans de Brabandere.

19de eeuw. Volgens het primitief kadasterplan (circa 1834) is het boerenhuis opgesplitst in twee woningen; circa 1834 is de hoeve eigendom van brouwer Jacobus Deboosere uit Kortrijk en wordt de hoeve bewoond door Jan Denoye en Pieter Frans Boekaert. Na het overlijden in 1841 van Jan-Eugeen de Brabandere komt "Ter Zompt" in handen van Julie Vandenberghe. In 1848 registreert het kadaster de vereniging van beide woningen in opdracht van landbouwster Isabella Vandenberghe, weduwe van Jan De Brabandere. In het tweede en derde kwart van de 19de eeuw bewoond door de familie Bouckaert en vanaf 1876 door de familie Debaere. Volgens het kadaster wordt het bakhuis opgetrokken vóór 1879 (registratie in 1884). In 1884 is de hoeve eigendom van Theophiel De Brabandere.

20ste eeuw. In 1914 wordt "Ter Zompt" in opdracht van de erfgenamen van Theofiel De Brabandere grondig verbouwd/herbouwd. Het boerenhuis met geïncorporeerde stalling wordt herbouwd met behoud van de dubbele schoorsteen en enkele muurfragmenten (registratie in het kadaster in 1914). Eveneens in 1914 wordt de schuur verbouwd, waarbij het dak wordt verhoogd en vernieuwd. Tot 1918 staat tegen de achtergevel van het boerenhuis een "hondenkarn", waarmee de melkkarn in het washuis in beweging werd gebracht. Na de Tweede Wereldoorlog wordt de niet-aaneengesloten omwalling en de waterput geleidelijk aan gedempt. Sinds 1950 is het bakhuis buiten gebruik.

Beschrijving

Erftoegang op de straathoek met ijzeren toegangshek tussen witgeschilderde, vierkante bakstenen pijlers met een getrapte bekroning. Lindeboom links van de erftoegang. Restant van beukhaag aan de straatkant. Verharde erfoprit en verhard erf.

Boerenhuis met geïncorporeerde stalling aan de noordzijde van het erf. Boerenhuis van het dubbelhuistype aan de oostzijde met aan de westzijde de stalling. Verankerde baksteenbouw onder een overkragend zadeldak bedekt met rode pannen. Segmentboog- (erfgevel) of rondboogvormige openingen (zijgevel). Vernieuwd houtwerk naar oud model. Woongedeelte met beluikte vensters. Volgens de literatuur is het afdak dat zich boven de hondenkarn bevond bewaard (achterzijde van de woning). Geïncorporeerde stalling met laadluik onder de dakrand.

18de-eeuwse dwarsschuur aan de westzijde van het erf. Verankerde baksteenbouw onder een sterk overkragend zadeldak rustend op schoren en bedekt met rode pannen. Centrale dwarsdoorrit. Zijpuntgevel met vlechtwerk aan de kant van Ter Zompt. Recentere uitbreiding onder lessenaarsdak tegen de achtergevel.

Deels overgroeid, 19de-eeuws bakhuis gelegen achter het boerenhuis (noordzijde). Verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Noordelijke puntgevel met laadluik.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1848/6, 1884/10, 1914/3.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 31-35.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie, in De Gaverstreke, jg. 11, 1983, p. 481-482.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1938, Deel XVIII, kolom 553.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hofstede Ter Zompt [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208328 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.