erfgoedobject

Het Stuivenberghof

bouwkundig element
ID
208423
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208423

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Het Stuivenberghof
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Hoeve met losse bestanddelen. Site mogelijk opklimmend tot de 11de of 12de eeuw, de huidige 18de- en 19de-eeuwse gebouwen zijn verbouwd in 1910. Hoevenaam verwijzend naar een zandlemige kouterrug die bij droog weer kon stuiven.

Historiek

11de-12de eeuw. De hoeve gaat mogelijk terug op de ontginningen van het Methelawoud tijdens de 11de en 12de eeuw. De hoeve is gelegen op rentegrond van de heerlijkheid Wingene, een achterleen van de Sint-Pietersheerlijkheid. Eén van de achterlenen van de heerlijkheid Wingene is in handen van het Hospitaal van Kortrijk.

15de eeuw. Tot 1432 is de hoeve in het bezit van Hughe Dierickx. In 1432 wordt de kleine cijnshoeve aangekocht door het Hospitaal van Kortrijk op naam van Wouter Denijs; de hoeve wordt nadien verder uitgebouwd tot pachtgoed en het Hospitaal blijft eigenaar tot in de 19de eeuw.

16de eeuw. Het Kortrijkse Hospitaal verpacht de hoeve in het derde kwart van de 16de eeuw aan Andries van Aken, baljuw van Sint-Pieters (1571).

17de eeuw. Het pachtcontract van 1662 met Guillaume de Wildere vermeldt "… huysinghen, schuere, stallinghen en andere edificien…". Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, wordt geen bebouwing weergegeven.

18de eeuw. Op de kaart van 1752 uit het OCMW-archief te Kortrijk bestaat de hoeve uit het boerenhuis (noordzijde), de schuur (westzijde) en een klein landgebouw. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, en op het landboek van Beveren bij Harelbeke, opgemaakt door J.B. Bouin in 1768, is het kleine landgebouw verdwenen en wordt een stal weergegeven aan de zuidzijde van het erf. In de 18de eeuw respectievelijk gepacht door Joannes Ghesquière en Petrus Ghesquière, beiden schepen in Beveren. Volgens het landboek van Beveren van 1768 verpacht het Kortrijkse Hospitaal de hoeve aan Pieter Gekiere. In 1775 is Joseph Ghesquière landbouwer op de hoeve.

19de eeuw. Circa 1834 verpacht "De Hospicen Kortryk" de hoeve aan J. Ghekiere. De familie Ghesquière verlaat de hoeve tussen 1834 en 1847. Daarna bewoond door de familie Deconinck (zeker tot de jaren 1980). Op het primitief kadasterplan (circa 1834) wordt voor het eerst het bakhuis ten noorden van het boerenhuis weergegeven. Zelfde situatie op het Atlas der Buurtwegen (1844). De hoeve blijft tot in de 19de eeuw eigendom van het Hospitaal van Kortrijk. Tussen 1834 en 1884 komt het goed in handen van het Kortrijkse Bureel van Weldadigheid (volgens het kadaster in 1884 eigendom van de Burgerlijke Godshuizen te Kortrijk). Volgens de literatuur wordt het boerenhuis verbouwd op het einde van de 19de eeuw (niet geregistreerd in het kadaster).

20ste eeuw. Het kadaster vermeldt dat de hoeve in 1910 gedeeltelijk wordt gereconstrueerd in opdracht van de Burgerlijke Godshuizen te Kortrijk. Volgens de mutatieschetsen van 1911 wordt het boerenhuis aan de achterzijde uitgebreid, de stal verbouwd/herbouwd, het wagenhuis opgetrokken en komen de schuur en stal met elkaar in verbinding te staan. In 1922 wordt de oostgevel van het boerenhuis vernieuwd en voorzien van steunberen. Door een brand in 1931 wordt de schuur verwoest; het boerenhuis en de stal blijven bewaard, maar het strodak van de stal wordt vervangen door pannen. Na de brand wordt de huidige schuur gebouwd (niet geregistreerd in het kadaster). De grote, gemetste aalput aan de overzijde van de straat wordt in 1980 afgebroken. In 1981 wordt het oude klokje van het dak van het boerenhuis gehaald.

Beschrijving

Erftoegang met ijzeren hek tussen twee vierkante, bakstenen pijlers; arduinen dekstenen daterend van 1934 (daarvoor gemetste, verjongende top). Hoevegebouwen gelegen rondom een centraal verhard erf. 18de-eeuws boerenhuis aan de noordzijde van het erf. Verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Zijpuntgevel met licht getoogd laadluik en venster ter hoogte van de zolderverdieping. Dakruiter. Paardenstal onder hetzelfde dak als het boerenhuis.

Interieur. Volgens de literatuur bewaart het boerenhuis een moerbalk met gesculpteerde balksleutels, een schouw met haardmond bekleed met bruin-geelgeglazuurde tegels (Torhouts aardewerk) en een kelder aan de oostzijde met gemetste gewelven.

In oorsprong 18de-eeuwse schuur aan de westzijde van het erf, herbouwd in 1931. Verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Recente uitbreiding (veestal) aan de achterzijde.

In oorsprong eind 18de- of begin 19de-eeuwse stallen aan de zuidzijde van het erf, verbouwd/herbouwd in 1910. Aan de oostzijde van de stallen bevindt zich een voormalige, geïncorporeerde jeneverstokerij. Langgerekt, verankerd bakstenen volume onder een pannen zadeldak. Erfgevel met licht getoogde staldeuren en rechthoekige vensteropeningen.

Interieur. Eikenhouten dakconstructie. Stalgedeelte met gemetste troggewelven tussen staalprofielen als vervanging van de oude "diltepersen". Voormalige stokerij overwelfd met gemetste troggewelven tussen eikenhouten balken; aan oostzijde van de stookruimte bevindt zich een schouwmantel met hoge schoorsteen waar in de 19de eeuw de "zoppe" werd gekookt voor het vee.

Wagenhuis van 1910 aan de zuidzijde van het erf (straatkant). Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldak; rechthoekige openingen onder lateien. Eind 18de- of begin 19de-eeuws, tweeledig bakhuis gelegen ten noorden van het boerenhuis. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken. Zuidelijke puntgevel met vlechtwerk; licht getoogde deuropening en laadluik. Volgens de literatuur zijn de schouwmantel en oven vermoedelijk 18de-eeuws en afkomstig van het vroegere bakhuis in vakwerk.

19de-eeuwse aardappelkelder met ingebouwd hondenhok, gelegen ten oosten van het bakhuis. Sferische kelder onder aardlaag met graszoden.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1884/38, 1911/13.
  • OCMW-archief Kortrijk: Beschrijvinghe en consistentie van de groote canten ende aboutten van eene behuysde hofstede, lant ende planteryen, gestaen ende gelegen op de prochie van harelbeke buyten en beveren, alsmede van de gronden van erfven gehouden ende heerlycke renten geldende aen het hospitael van onse lieve vrauwe binnen de stadt Cortryck, in Register van alle de leenen, heerlycheden, hofsteden, landen, boschen ende meerschen competerende aen het hospitael van Onse Lieve Vrouwe in Overleye binnen de stadt Cortryck gedaen maecken door de Eerweirdige Mevrouw Marie Terese Dumortier, F. de Bal, 1752.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Beveren-Leie, nr. 54: Lant Bouck ende Beschrijvinghe... van Beveren bij Harelbeke, J.B. Bouin, 1768.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek 2, Beveren-Leie, 2006, p. 100-107.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Van woonsteden en mensen in Desselgem, 5. Het Munkenhof (vervolg), in De Gaverstreke, jg. 16, 1988, p. 151-152.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 18.
  • MERLIER R., De landelijke bebouwing in de Sint-Pietersheerlijkheid door de eeuwen heen in Desselgem, Beveren-Leie, Deerlijk en Waregem, promotor F. Dambre-Van Tyghem, Waregem, 1976, p. 420-421.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Stuivenberghof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208423 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.