erfgoedobject

Burgerhuis

bouwkundig element
ID
40280
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40280

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Burgerhuis, ontstaan vanuit vergrotings- en verbeteringswerken in de late 19de en vroege 20ste eeuw, onder handelaar Gustaaf Tas-Ringoot. Het huidige uitzicht met toegevoegde poorttravee wordt bepaald door een verbouwing kort na de Tweede Wereldoorlog.

Historiek

Het perceel vormt een oude bebouwingssite in het centrum van Merchtem. Het gebouwde volume dat op het primitief kadaster aanwezig was, bleef in die vorm bewaard tot het laatste kwart van de 19de eeuw. Dit pand was naar verluidt het geboortehuis van Leo De Coster (1854), die later burgemeester van Asse zou worden, provincieraadslid van Brabant en volksvertegenwoordiger.  Het gezin van garen- en bandverkoper Gustaaf Tas en zijn echtgenote Domitilia Ringoot vestigde zich hier omstreeks 1880. Het kadaster registreerde in 1887 onder deze eigenaar een vergroting van de woning aan de achterzijde. Volgens een kadastermutatie van 1892 vergrootte de woning nogmaals aan de zuidzijde. Een deel van de benedenverdieping van de ten zuiden aanpalende woning – eveneens eigendom van Gustaaf Tas-Ringoot – werd erbij geïntegreerd. Dit leidde in het kadaster tot de aanduiding als een ‘huis met benedenhuis’ onder dat naburige pand.

In 1902 registreerde het kadaster behalve een ‘agrandissement’, een ‘amélioration notable’ van de woning. De weergave van het pand op een oude foto uit die periode leunt aan bij het huidige uitzicht van het hoofdvolume van vijf traveeën. De deur bevond zich op dat moment echter in de tweede travee, in tegenstelling tot de huidige vierde travee. Ook de toenmalige gevelaflijning met een decoratief fries en tandlijst onderging later wijzigingen. De woning vormde volgens kadastergegevens tussen 1907 en 1927 één geheel met de ten zuiden gelegen woning. Rond 1929 kwam de woning in het bezit van handelaar en garagehouder Octaaf en Sylvie Wéry-Tas, en minstens tot in de Tweede Wereldoorlog bleef de woning in zijn toenmalige vorm bewaard. De ten zuiden gelegen woning was tijdens het interbellum in gebruik geweest als postkantoor (1927-1934) en deed tijdens de oorlog dienst als Kommandantur. Het kadaster registreerde in 1949 de sloop van die woning en de vervangende nieuwbouw met twee woningen. Vermoedelijk werd op dat moment de meest noordelijke travee van die woning bewaard en geïntegreerd bij nummer 9. Het kadaster benoemde die wijziging als een ‘verbetering’ onder Octaaf Wéry-Tas. De gevelafwerking werd toen vermoedelijk in haar totaliteit aangepakt en mogelijk wijzigde op dat moment ook de interne planindeling en de situering van de toegang. Tijdens de jaren 1960 tot 1990 was het gebouw in gebruik door drukkerij Asselman; op het moment van de inventarisatie (2015) als dokterspraktijk.

Beschrijving

Burgerhuis van twee bouwlagen onder een zadeldak (mechanische zwarte pannen, nok evenwijdig aan de straat), bestaande uit een volume van vijf traveeën, geflankeerd door een lagere, toegevoegde travee met poort ten zuiden. De lijstgevel wordt afgelijnd door een geprofileerde houten kroonlijst, die verspringt in hoogte in de later toegevoegde travee. De voorgevel is afgewerkt met een beschilderde cementering met schijnvoegen die een baksteenparement imiteren, op een vernieuwde hardstenen plint. De gevel wordt regelmatig geopend door rechthoekige muuropeningen gevat in een geprofileerde omlijsting. De benedenvensters bewaren hun houten rolluikkasten, decoratief uitgewerkt met lamberkijnen. Het houten schrijnwerk van de deur en poort dateert vermoedelijk van na de aanpassing in 1949; de vensters werden ondertussen nogmaals vernieuwd. De rechthoekige deur is voorzien van een tussendorpel en rechthoekig bovenlicht. Het deur- en bovenlicht zijn verlevendigd met een decoratief ijzeren rooster. Ook de decoratief uitgewerkte deurroosters van de poort en de tralies voor de bovenlichten ervan, sluiten hierbij aan.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Merchtem, afdeling II (Merchtem), 1887/46, 1892/8, 1902/15, 1907/22, 1927/46 en 1949/39.
  • ASSELMAN R. 1997: Merchtem ons dorp, deel II. Bloemlezing. Een reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, 23.
  • DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2N, Gent.
  • SACRÉ M. 1904: Geschiedenis der gemeente Merchtem, Roeselare.
  • S.N. s.d.: Merchtem in de Tweede Wereldoorlog 1940-1945, Merchtem.

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40280 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.