Historische hoeve in een driehoekige, landelijke enclave tussen verkavelingen en de spoorlijn.

Historiek

Volgens gegevens uit de literatuur komt de naam 'Bosedale' voor de eerste maal voor in 1305 wanneer Jan van Bosedale een stuk grond ruilt met de abdij van Ter Kameren. In 1486 zou het hof gekocht zijn door Henri van Witthem, heer van Beersel. Eind zeventiende eeuw hoorde het goed, dat verpacht werd, toe aan de hertogen van Arenberg. De hoeve wordt afgebeeld op een kaart van Willem Couvreur uit 1717 als drie losstaande gebouwen op rechthoekig grondplan in een U-vormige opstelling. Ook op de Ferrariskaart is de hoeve, vier losstaande gebouwen in vierkantsvorm, te zien. Ten zuidoosten van de hoeve is ook nog een kleine constructie op rechthoekig grondplan getekend.

De Popp-kaart en het primitief kadaster tonen twee grosso modo L-vormige volumes, in een bijna gesloten vierkantsvorm, met alleen nog een opening op de noordwesthoek. Ook de kleine constructie op rechthoekig grondplan is nog steeds aanwezig.

Volgens gegevens uit de literatuur dateert het huidige gebouwenbestand uit het midden van de achttiende eeuw. De grote schuur in de zuidwesthoek is '1755' gedateerd. In een latei van een venster van de stal voor het kleinvee in de noordwand van het complex is '1748' gegraveerd.

Bij de eerste kadastrale mutatie in 1901 zijn de gebouwen in eigendom van graaf Hendrik Karel de Merode de Westerlo de Croy. Het woonhuis, ten zuiden van het erf, wordt vergroot door de toevoeging van twee uitbouwen op vierkant grondplan aan de zuidkant. De binnenindeling van de gebouwen aan de noordelijke erfzijde (berging en stallen) wordt gewijzigd en ze worden beperkt naar het westen uitgebreid. Naast de schuur, aan de westelijke erfzijde wordt een open bijgebouw op vierkant grondplan opgericht. De oostelijke erfzijde, een stalvleugel, wijzigde niet.

In 1928 is de hoeve eigendom van de familie de Hemricourt de Grunne de Merode de Westerlo. Verdere gegevens konden niet worden teruggevonden, ook over de volgende kadastrale mutaties in 1959 en 1971 ontbreekt informatie.

Volgens gegevens uit de literatuur zou de hoeve in 1932 verkocht zijn aan een immobiliënmaatschappij. De oorlog verhinderde de afbraak van de gebouwen en de verkaveling van de gronden. Na de Tweede Wereldoorlog werd de hoeve verkocht aan de familie Libert uit Kortrijk, die haar nog steeds verpachtte. In 1963 werden de gebouwen en gronden gekocht door de Gewestelijke Maatschappij van Halle voor Huisvesting, met de bedoeling om ze te verkavelen en er appartementen en woningen te bouwen. De toenmalige pachter, die vreesde uitgezet te worden, liet de gebouwen verkommeren. Tegelijkertijd ondernam hij gerechtelijke stappen tegen de uitzetting en kon hij zo het verkavelingsproject tegenhouden. In 1974 werd de hoeve beschermd. Uiteindelijk werden de gebouwen aangekocht door de Vlaamse Gemeenschap, werd de hoeve gerestaureerd en herbestemd tot gemeenschapscentrum.

De sterke verwaarloosde toestand van de gebouwen, waar op sommige plaatsen zelfs instortingsgevaar was, maakte een grondige restauratie noodzakelijk, waarbij toegevoegde of vernieuwde delen hedendaags werden opgevat. De herbestemming tot gemeenschapscentrum maakte dat de verschillende hoevegebouwen een andere functie kregen. Een berging voor landbouwmateriaal aan de noordwestzijde van het erf werd vervangen door een nieuwbouw, waar onder meer een balletklas en een foyer in werden ondergebracht.

Beschrijving

De hoeve is gelegen in een driehoekige, landelijke enclave tussen verkavelingen en de spoorlijn. In zijn huidige vorm is het een gesloten hoeve met gebouwen opgetrokken uit baksteenmetselwerk met verwerking van ijzerzandsteen, breuksteen en witte natuursteen, onder al dan niet afgewolfde zadeldaken (pannen) en gegroepeerd rond een gekasseid erf. Aan erfzijde zijn de gebouwen, met uitzondering van het nieuwbouwgedeelte, witgeschilderd.

Het erf is toegankelijk via drie overluifelde of in de gebouwen geïntegreerde inrijpoorten met rondboog en stijlen van ijzerzandsteen.

De boerenwoning aan de zuidkant telt één bouwlaag en aan de erfzijde zeven traveeën en is voorzien van vier dakkapellen. Met uitzondering van de rechthoekige poortopening in de eerste travee zijn de muuropeningen steekboogvormig met vlakke omlijstingen. De vensters zijn beluikt. Getraliede rechthoekige venstertjes in de achtergevel met een bijbouw onder lessenaarsdak en een twee verdiepingen hoge uitbreiding, beide kadastraal geregistreerd in 1901. In de boerenwoning zijn nu kantoren ondergebracht.

Ten oosten ligt een stalvleugel van tien traveeën, herbestemd tot klaslokalen, waarvan de gevel geritmeerd wordt door steekboogvormige staldeuren en kleine vensters en waarvan het dak verlevendigd wordt door vier dakkapellen.

Op de noordzijde, lagere stal eveneens met dakkapellen met rechthoekige deuren met mijtervormige lateien van gebouchardeerde blauwe hardsteen, waarvan er één '1748' gedateerd is.

Ten westen, ruime langsschuur onder zadeldak (pannen) met bouwjaar '1755' aangeduid op de langsgevel: inrijpoorten rondboog in een rondboogomlijsting van zandsteen in de met vlechtingen, uilengaten en met schouderstukken afgewerkte zijpuntgevels. Deels gereconstrueerd wagenhuis tegen de zijpuntgevel.

Ten zuidoosten van de hoeve een bakhuis op rechthoekig grondplan uit baksteen op een plint van breuksteen en met verwerking van ijzerzandsteen, onder zadeldak (pannen). Het bakhuis werd op een gegeven moment uitgebreid, getuige het hoogteverschil tussen het voorste en het achterste deel.