erfgoedobject

Kapel Sint-Odulf

bouwkundig element
ID
48293
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48293

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel Sint-Odulf
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel Sint-Odulf
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Pittoresk gelegen landelijke bidplaats naast en parallel aan de verhoogde Scheldedijk. Volgens oude foto’s was de kapel voorheen geflankeerd door twee dijkwoningen van één bouwlaag.

Volgens de literatuur werd een gelijknamige kapel al vermeld in 1328. Tijdens de godsdiensttroebelen in 1579-1580 werd ze beschadigd. Pas in het begin van de 17de eeuw werd ze hersteld, zie J. Maestertius die in 1646 vermeldde dat de kapel onlangs werd hersteld en zie het bronzen klokje dat het jaartal 1623 draagt. Op de Vander Maelenkaart van circa 1845 werd de kapel als "Chap.(elle) St.-Onolfs" opgetekend. Circa 1975-1979 werd de kapel gerenoveerd.

Kapel toegewijd aan Sint-Odulf(us). Deze heilige wordt vereerd op 12 juni en was een priester uit de 9de eeuw die door de Heilige Fredericus, bisschop van Utrecht (noordelijke Nederlanden) als missionaris naar Friesland werd gezonden. Hij wordt gewoonlijk voorgesteld als kanunnik in toog en superplie, met bonnet en brevier. Georiënteerde eenbeukige, bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond van vijf traveeën, onder zadeldak (kunstleien) met aan de westzijde een zeskantige houten dakruiter met gesmede windwijzers en een bronzen 17de-eeuwse klok gegoten door Jan van den Gheyn. Zijpuntgevels met spitsbogig bovenlicht en voorzien aandaken op schouderstukken. Kapel toegankelijk via een gewit portaal tegen de blinde noordelijke langsgevel, volgens kadastergegevens mogelijk circa 1849 toegevoegd en wellicht bij de renovatie circa 1975-1979 hermetst. Portaal met driehoekig fronton met gesmeed kruis boven hartmotief en anker aan armatuur; rondboogvormige deur gevat in een geblokte omlijsting en met vernieuwd schrijnwerk. Volgens kadastergegevens werd de sacristie circa 1880 aan de zuidzijde toegevoegd.

Bij de renovatie circa 1975-1979 werd de kalklaag en gepikte plint van de noordelijke gevel en de cementering van de westelijke gevel verwijderd; het metselwerk werd hervoegd en de dakbedekking vernieuwd. Bij deze werken werd jammer genoeg ook het pleistergewelf, versierd met rococomotieven en monogram "JM" met jaartal "1761" in vierpas, verwijderd. Hierdoor is het gebint nu zichtbaar.

Interieur

Tegen de volledige oostelijke wand staat een gemarmerd houten altaar met voluten, schelp- en vaasmotief dat wellicht uit de late 18de eeuw dateert. Ervoor werd een nieuwe altaartafel van hergebruikte Gobertangesteen geplaatst. Ten noorden van het altaar staat een gestoffeerd en gekroond Onze-Lieve-Vrouwebeeld met Kind van gepolychromeerd hout uit de 18de of begin 19de eeuw, onder een glazen kast. Aan de zuidelijke wand bevinden zich de gepolychromeerde houten beelden (17de-18de eeuw) van Sint-Antonius abt, Sint-Odulfus en Sint-Odulfus kannunik, aangeduid als Sint-Adolfus bisschop, op gepolychromeerde houten consoles. Een paneel met ex-voto’s ter ere van Sint-Antonius werd onder zijn beeld aangebracht. Onder het doksaal (westzijde) werd, tussen een hoge houten lambrisering, een nis uitgespaard waarin een groot houten kruisbeeld werd geplaatst.

Spitsboogvormige vensters met hedendaags glas in lood naar ontwerp van Hugo D'Haen, geschonken door de dijkvrienden in respectievelijk 1984, 1986 en 1992 in de westelijke, oostelijke en zuidelijke muur, met de voorstelling van Sint-Odulfus en de Opdracht van de Sint-Odulfkapel aan Onze-Lieve-Vrouw door Dom Robertus en eerste abt van Cîteaux. In de zuidelijke wand: twee kleine vensters met de voorstelling van de Geboorte en de Verrijzenis van Christus. Binnendeur eveneens voorzien van hedendaags glas in lood.

  • DHANENS E., Dendermonde, in Inventaris van het Kunstpatrimonium van Oostvlaanderen, IV, Gent, 1961, p. 173-174.
  • VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Dendermonde, Brussel, 1982, p. 30-31.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De kapel is in gebruik als zaal voor klassieke concerten.

  • Informatie van Willy Van Damme (30 november 2021).
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel Sint-Odulf [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48293 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.