erfgoedobject

Kapel Tweebruggen

bouwkundig element
ID
85691
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85691

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel Tweebruggen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Kapel Tweebruggen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel Tweebruggen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Grote wegkapel, heden schuin ingeplant in de noordhoek van het huidige Tweebruggenplein, een 20-tal meter achterin en omgeven aan drie zijden door leilinden.

Een eerste kapel, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw wordt vermeldt in een renteboek van 1533, op het kruispunt van vier straten. In de "Ommelooper & Terrier ofte Landt & Caerteboek (...)" van 1772-1776 wordt de kapel als "Capelleken van tweebruggen" opgetekend op de hoek van de "Peerdestraete" (nu deel van Tweebruggenplein), de "Peperstraete" (deel van Kapellestraat) en de "Drapstraete". De cartouche op de voorgevel vermeldde het jaartal "1763".

Volgens een verslaggeving van 1799, opgetekend door De Potter en Broeckaert, zou de kapel op 4 mei 1799 vernield zijn door Franse soldaten ondanks verzet van de lokale bevolking. Een opschrift in de geveltop vermeldt: "Herbouwd/... jaer 1814 (?)". Mogelijk is toen enkel de inboedel vernield. In 1954-1955 wordt de kapel ontmanteld en om verkeerstechnische redenen verplaatst naar zijn huidige locatie op het plein. In 1977 wordt de kapel gerestaureerd.

Kapel in rococostijl op rechthoekige plattegrond met twee traveeën en driezijdige sluiting afgedekt met een leien zadeldak. Opgetrokken uit baksteen met voorgevel, vensteromlijstingen, plint, daklijst en pilasters van blauwe hardsteen.

Opmerkelijke voorgevel met in- en uitgezwenkte top onder gebogen fronton met bekronend ijzeren kruis. Verdiepte hoekpilasters op hoge sokkel met rocaillemotief onderaan en bekronende Ionische kapitelen. Spiegelboogvormige poort in kwartholle omlijsting, op neuten met imposten en sluitsteen, bekronende gebogen waterlijst en rocaillemotieven op zwikken. Topgevel met centrale getoogde nis tussen voluutvormige vleugelstukken onder gebogen waterlijst, beglaasde nis met Onze-Lieve-Vrouwebeeldje. Erboven zeslobbige cartouche mogelijks met Mariamonogram of het jaartal "1763" (heden onleesbaar) onder vermeld opschrift. Groen geschilderde houten poort. Zijgevels met gelijkaardige Ionische hoekpilaster aan de voorzijde en eenvoudige verdiepte pilasters met lijstkapiteel achteraan en in de apsis. Omlopende plint met geprofileerde afzaat en hollijst onder de zinken dakgoot. "Getoogde omlijste vensters met schelpvormige sluitsteen en ijzeren tralies; glas-in-loodraam met vierlob.

Interieur

Gepleisterd en witgeschilderd interieur met tongewelf geleed door vlakke gordelbogen, in de apsis straalsgewijs vertrekkend van een omlijste oculus. Omlopend geprofileerd hoofdgestel, in de sluiting ondersteund door vlakke pilasters met blauwgeschilderd kapiteel; erboven geschilderde tekst: "Onze Lieve Vrouw ter Nood bid voor ons". Boven de poort geschilderde tekst: "Beantwoordt de oproep/ van onze harten/ en ge zult gered worden". Wit en zwartmarmeren vloer in dambordpatroon.

Apsis op trede, van eigenlijke kapel gescheiden door een ijzeren hek met offerblok. Achterwand voorzien van neogotische houten lambrisering met vier bekronende engelen en drie geschilderde panelen, Christus in de hof van Olijven, Christus met de Emaüsgangers en Christus met doornenkroon. Houten altaar met kruisbeeld in stralenkrans en wit Onze-Lieve-Vrouwebeeld met Kind, gepolychromeerd Heilig Hartbeeld en beeld van Heilige Theresia. Tussen de vensters, beelden van de Heilige Josef en Heilige Theresia op console met engelenmotief.

  • Gemeentehuis Hamme, Ommelooper & Terrier ofte Landt & Caerteboek Der Prochie van Hamme ende Heerlykhede van Sint Anne Liggende binnen den Lande van Dendermonde, 1772-1776 by Jan Baptiste van Huffel, gesworen Landt-meter, 7de wijk, nummer 80.
  • Vlaams Ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, afdeling Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, archief.
  • DE POTTER F. – BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks IV, deel I2: Hamme, Gent, 1889.
  • DE RIJCKE E., Memento Mori. Kerkhoven en begraafplaatsen van Groot-Hamme. Deel 2, Bijdragen tot de geschiedenis van het kanton Hamme, Jaarboek VII, 1999, p. 55.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Oost-Vlaanderen. Kanton Hamme, Brussel, 1980, p. 22.
  • VAN BOSSCHE A., Waar men gaat langs Hamse wegen..., Hamme, 2002, p. 58-61.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel Tweebruggen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85691 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.