erfgoedobject

Site Poelvoorde

bouwkundig element
ID
90715
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90715

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Site Poelvoorde
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Historische site "Poelvoorde", foncier van de heerlijkheid "Poelvoorde-Stoppenberghe", een leen van de heerlijkheid Hansbeke. Behouden opperhof-neerhofstructuur met motte gelegen in een bocht van de Zandvleugestraat en bewaarde omwalling. Woonhuis volgens gevelankers daterend van "1777" maar in kern opklimmend tot de late middeleeuwen (15de-16de eeuw) zie bewaarde balksleutel met peerkraalprofiel. Poelvoorde betekent een doorwaadbare plaats in een waterloop, vijver of poel. Volgens De Flou komt in 1204 ene Lambertus de Polvorda voor.

Historiek

De naam van de heerlijkheid duikt voor het eerst op in een document van 1365 als "Het foncier van deze heerlijkheid gelegen in het Gentse, bestond in een omwalde behuisde hofstede, groot met de landerijen 9 bunder". In 1442 wordt vlakbij de "Poelvoordemolen" of "Zandvleugemolen" opgericht (afgebroken in 1933). Hoeve en molen staan afgebeeld op de "Grenskaart tussen de kasselrijen Kortrijk en de Oudburg" van 1627, geschilderd door landmeter Lodewijk de Bersacques als "T'goet te poelvoorde" en "poelvoordemüellene". Tot 1442 is het goed in bezit van de familie Poelvoorde. Dan verkoopt Pascharis van Poelvoorde het goed aan Jan van Nieuwlande, gehuwd met Catharina van Poelvoorde. Catharina van den Nieuwlande schenkt in 1596 het goed aan Adriaan Helias. Een leenboek van de heerlijkheid Hansbeke (ongedateerd, maar in ieder geval opgesteld tussen 1658 en 1668) vermeldt een zekere "Adriaen Helias" als leenman, die het goed verkregen heeft van zijn vader, Pieter, en die dan weer van zijn vader, Adriaen. Het leen staat hier beschreven als: "een leen gheheeten tgoet te stoupenberghe dat men noempt te poelvoorde, gheleghen ende streckende inde prochie van ruyslede int ghentsche (...) onbegrepen mette behuysde stede onder lant ende waetere soo hier naer volght als te weten d'hofstede met de wal boven ofte de mote (...) achter den stal met de dreve (...) item de cautere daer de muelen op staet". In 1699 verkoopt Pieter Helias het goed aan Jacob van den Dender. Op een figuratieve kaart van 1769 afgebeeld zonder veel context als "tgoet te poelvoorde comp(eterdend)e mijnheer vandender". In 1775 komt het in handen van de vrouwelijke lijn terecht, de Van der Heydens. In 1830 is Jan Douglas eigenaar. Op de Ferrariskaart (1770-1778) is de structuur met dubbele omwalling duidelijk te zien. Ten westen van de site loopt een dreef noordwaarts naar de Wantestraat, op de Atlas der Buurtwegen (1842) aangeduid als "Wante Voetweg".

Beschrijving

De vorm van de oude site met rechthoekig neerhof en cirkelvormig opperhof, hier nog met omwalling, is bewaard gebleven. Op de motte, de volksmond spreekt ook van dhoogte, staat het woonhuis. Witbeschilderde, verankerde baksteenbouw onder zadeldak (Vlaamse pannen) boven een gepekte plint. Gerenoveerd, achter het nieuwe gevelparement bevindt zich nog gedeeltelijk de oudere kern onder meer zie vlechtingen in de linkerzijgevel. Deur met segmentboogvormige, 18de-eeuwse omlijsting in gesinterde baksteen en geprofileerde waterlijst. Korfboogvensters met nieuw schrijnwerk naar oud model, kleine roedeverdeling. Het huis wordt geflankeerd door recente, lage aanbouwen.

Interieur is ingrijpend vernieuwd maar heeft nog een zoldering met balklagen en balksleutel met laatgotisch peerkraalprofiel.
In de omwalling werden door de huidige bewoners enkele moerascipressen aangeplant.

  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plans, nr. 2765.
  • BRAET A., Ruiselede in moeilijke tijden (1550-1600). Sociaal-economische schets, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 18, nr. 3, 2001, p. 121.
  • COPPENS W., DEPREDOMME J., Een vlucht naar het verleden…, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 8, nr. 3, 1991, p. 118-119.
  • DEGUFFROY G., DEPREDOMME J., Ruiseleedse plaatsnamen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 10, nr. 4, 1993, p. 182.
  • DEPREDOMME J., Rond Axpoele en zijn kruis, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 8, nr. 3, 1991, p. 100.
  • DEPREDOMME J., Ruiseleedse gebouwen en plaatsnamen op de Grenskaart van 1627, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 2, nr. 2, 1985, p. 87-92.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ruiselede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL39, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Site Poelvoorde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90715 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.