Inventaris

Wontergemstraat 9 (Dentergem)
Halfvrijstaand herenhuis, vervangt volgens kadastergegevens circa 1864 een ouder huis. Nu in gebruik als winkel. Op 18de-eeuwse kaarten van de dorpskern (onder meer een figuratief plan van 1773) staat hier al bewoning aangeduid.

Kantstraat 12 (Dessel)
Vrijstaand hoevetje van vijf traveeën onder zadeldak, minstens opklimmend tot het derde kwart van de 19de eeuw.

Pastorijstraat 2 (Dessel)
Vrijstaande pastorie in classicistische stijl, gebouwd in 1778 naar ontwerp van Petrus Van Bergen en Jacobus Frou.

Stenehei 64 (Dessel)
Hoeve gelegen in het meest westelijke punt van de gemeente, nabij de grens met Retie en Geel.

Bommelsrede 46 (Destelbergen)
Twee achterin gelegen en aaneengebouwde boerenhuisjes van één bouwlaag en ieder vijf (?) traveeën, onder zadeldak (Vlaamse pannen).

Bommelsrede 61 (Destelbergen)
Grote hoeve met losse bestanddelen opgesteld in U-vorm geopend naar de straatkant. Gedeeltelijk ommuurd voorerf. Boerenwoning van anderhalve bouwlaag en zeven traveeën onder zadeldak, gedateerd 1858. Links bij het woonhuis aansluitende paardenstallen. Twee lange bakstenen bedrijfsvleugels met zadeldak.

Burgstraat 47 (Destelbergen)
Vrijwel vierkant diephuis van drie traveeën en anderhalve bouwlaag, onder schilddak, daterend van circa 1865.

D'Haenestraat 73 (Destelbergen)
Volgens archiefgegevens aanvankelijk een kaarsenfabriekje opgericht in het tweede kwart van de 19de eeuw. Bedrijfsgebouwen omgevormd tot koetshuis en stallen door Legrand. Bestaande gebouwen circa 1925 door de toenmalige eigenaar, baron Roland, aangepast tot het huidige pittoreske landelijke ensemble deels uitgewerkt in vakwerkbouw met een woning links en voorts voornamelijk paardenstallen. Calvarie tegen de middentravee achter een hardstenen knielkussen versierd met guirlande.

D'Haenestraat 77 (Destelbergen)
Hoeve van het langgestrekte type ondergebracht in de dwarsvleugel van de voormalige aanhorigheden van Kasteel Runenborg. Voorerf ten oosten van nummer 73 met ijzeren hek aan gewitte vierkante hekpijlers in de haag aan de straatkant. Op het voorerf: afzonderlijke lage gewitte bakstenen schaapsstal met schilddak.

Dendermondesteenweg 306 (Destelbergen)
Begin 19de eeuw omvatte het domein een kasteel met park, oranjerie, een kasteelhoeve en paardenstallen. Het eigenlijke kasteel zou naar verluidt tot driemaal toe op dezelfde grondvesten met kelders herbouwd zijn. Witgeschilderde neoclassicerende villa met neo-empire-elementen op de plaats van het vroegere kasteel. Aangebouwde vierkante toren en ten zuiden terras met pergola. Oorspronkelijke oranjerie met vernieuwde zuidgevel voorzien van drie koetspoorten. Omgevend park met meer formele aanleg in de directe nabijheid van het kasteel en aanleg in landschappelijke stijl met vijver, kunstmatig reliëf en slingerende paden in het park.