Inventaris

Vuilpanstraat 10-11 (Kortemark)
Samenstel van dorpswoningen, dwars op de weg georiënteerd.

Vuilpanstraat 13 (Kortemark)
Kleine achterin gelegen hoeve. Op het kadaster plan (circa 1827) wordt reeds een huis afgebeeld, eigendom van de wever Jan Vanthuyne uit Zarren. Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1845). Volgens kadaster wordt de woning circa 1859 door werkman Petrus Desnijder vergroot en gesplitst en uitgebreid met een schuurtje. Circa 1950 worden het huis en het schuurtje vergroot, bij het huis komt een achterbouw. Losse bestanddelen met L-vormige opstelling rondom een onverhard erf.

Vuilpanstraat 22 (Kortemark)
Achterin gelegen boerenarbeiderswoning. Het vrijstaande volume is als dusdanig reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1827), in eigendom van Jacobus Peele, een Esense werkman (Diksmuide). In 1859 wordt het huis uitgebreid door de Zarrense landbouwer Franciscus Minne, wellicht met een stalling. Wellicht loopt het huis schade op tijdens de Eerste Wereldoorlog en wordt het in de wederopbouwperiode van de jaren 1920 (deels) herbouwd.

Werkenstraat 127A (Kortemark)
Lage boerenarbeiderswoning met geïncorporeerd schuurtje en stal. Volgens het kadaster gebouwd in 1872 door de Werkense landbouwer Vanhonsebrouck. Omhaagd voortuintje en verharde oprit aan linker zijde. Verankerde, donkerrode baksteenbouw (gecementeerde plint) onder zadeldak (blauw geglazuurde mechanische pannen). Dubbelhuisopstand van vijf traveeën + rechts aansluitende travee onder lessenaarsdak. Links geïncorporeerde poort- en staltravee.

Werkenstraat 8 (Kortemark)
Vrijstaand, laag 19de-eeuws woonhuis met rechts een bijhorend dwars gepositioneerd landgebouwtje. Voorzien van voortuin en verharde oprit tussen beide gebouwen in. Het woonhuis wordt reeds weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1829) als onderdeel van een tweewoonst. Volgens een mutatieschets wordt de rechter woning in 1893 gedeeltelijk afgebroken. Het landgebouw is volgens kadastergegevens opgetrokken in 1870 en zou oorspronkelijk een stuk groter geweest zijn. In 1904 zou het zijn gereduceerd tot zijn huidig volume.

Zandstraat 2 (Kortemark)
Hoeve met eind 18de-eeuwse kern, als dusdanig nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). Als dusdanig reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1828) met boomgaard en poel (eigenaar is dan E. Vanlarebeke uit Gent), doch met een andere opstelling (ook U-vormig maar met de open zijde naar het zuiden). Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844) (zie illustratie). Lage, losse bestanddelen, U-vormig opgesteld rondom het begraasde erf.

Zarren-Lindestraat (Kortemark)
De Couchezmolen is een bakstenen stellingmolen, die vroeger fungeerde als olie- en korenmolen. Vandaag fungeert de molen enkel nog als korenwindmolen. In de molen is een gemeentelijk Molenmuseum ingericht.

Dorp 18 (Kortenaken)
Dubbelhuis, gedateerd 1864.

Dorp 8 (Kortenaken)
Burgerhuis, gedateerd 1854.

Hoogemeyer 3 (Kortenaken)
De bescherming als monument betreft een tamme kastanje (Castanea sativa) op het landgoed van het vermoedelijk rond 1750 opgetrokken kasteel Hogemeyer.