Inventaris

Kerkstraat (Damme)
Overgebleven gedeelte van 13de-eeuwse georiënteerde gotische kerk, uitgebreid in de loop van de 13de tot de 16de eeuw en waarvan schip, transept en torenspits afgebroken in 1725-1727. De koorpartij die in de loop van de tweede helft van de dertiende eeuw omgevormd wordt tot hallenkoor is één van de oudste voorbeelden van dit type in Vlaanderen. Gelegen in grotendeels ommuurd terrein ten zuidwesten van het stadscentrum met aanpalend kerkhof met leilindes ten zuiden en kerkplein ten noorden.

Kerkstraat 11 (Damme)
Huis zogenaamd Biscaeyen, verwijzend naar de wijnhandel waarvan de stad Damme in de middeleeuwen het stapelrecht bezit. Historisch ensemble opklimmend tot de 14de eeuw. Samenstel van twee diephuizen uit de 17de eeuw met oude kern, en een poortgebouw uit circa 1860, loodrecht op de straat gepositioneerd. Gekasseid erf met bakhuis uit de tweede helft van de 19de eeuw en een schuur van rond 1750, wat uitzonderlijk is in stedelijke context.

Markt 1 (Damme)
Gotisch stadhuis, opgetrokken in 1464-1467 op de plaats en deels op de funderingen van de toendertijd bouwvallige grotere halle van 1241, dit naar ontwerp van de Brusselse bouwmeester Godevaert de Bosschere en zijn zoon Willem. Vrijstaand gebouw ten oosten van de Markt met een gekasseide tuin aan noord- en oostzijde toegankelijk via ijzeren hek tussen vierkante natuurstenen pijlers en muurtjes. Volume van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uitgevoerd in diverse Brabantse kalksteensoorten, en met zij- en achtergevels in baksteen; zuidzijgevel deels in Doornikse steen, vermoedelijk van de oudere 13de-eeuwse halle.

Sareptastraat 5 (Damme)
Hoeve met losse bestanddelen op een deels omwald, onverhard erf, in kern teruggaand op de site van het Sareptaklooster, dat in 1486 op deze plaats wordt gesticht. Gerenoveerde woonhuis en schuur. Witgeschilderde baksteenbouw met gepekte plint, gevat onder pannen zadeldak. Eenbeukige dwarsschuur ten noordoosten.

St. Jacobsstraat (Damme)
Georiënteerde vroeg-gotische kerk, met koor, portaal en sacristie die in de 17de eeuw (her)opgebouwd zijn. Centraal in de dorpskern gelegen kerk, met omringend het goed bewaarde, omhaagde kerkhof met ruime grasperken en talrijke bomen. Het beeld van het kerkhof wordt bepaald door enkele uitzonderlijke graftekens, namelijk de monumentale neoclassicistische stèle van Petrus (Standaert) en een drietal zeer waardevolle smeedijzeren kruisen, waarvan één met koperplaat. Toegangsdreef met gekandelaarde leilindes.

St.-Kwintensstraat (Damme)
Parochiekerk van Oostkerke, gelegen in een ommuurd kerkhof waarrond de belangrijkste straten van het kerkdorp lopen. Monumentale vroeggotische westtoren uit eerste helft 13de eeuw, en schip uit tweede helft 13de eeuw. Na vernieling tijdens de Tweede Wereldoorlog getrouw gereconstrueerd in de periode 1952-54 onder leiding van architect Luc Viérin, met behoud van oorspronkelijke muurfragmenten en hergebruik van oorspronkelijke stenen.

Ten Doelestraat, Westkapellesteenweg (Damme)
Een motte waarvan de motteheuvel en zijn grachten nog zichtbaar zijn in het landschap. De structuur kan in verband gebracht worden met de ontginning en/of de bescherming van de kustvlakte.

Westkapellesteenweg 3 (Damme)
Laatmiddeleeuwse motte die nog bestaat uit een duidelijk zichtbare, uitzonderlijk ronde heuvel, omringd door een walgracht en met bomen beplant. De hoeve ten oosten van de motte gaat wellicht terug op het neerhof bij de residentie van de amman van Oostkerke op de motte.

Zeedijk 4A (Damme)
Archeologische resten van de middeleeuwse kerk van Lapscheure, gelegen in de tuin van de nieuwbouwwoning nummer 4, ten oosten naast de dijk. Bij een opgraving in 1989 worden de funderingen van de kerk teruggevonden: Latijns kruis met schip van drie beuken.

Kerkstraat 87 (De Haan)
De kerk is gewijd aan het Heilig Kruis, de kruisdevotie en bedevaart ontstaan in de 16de eeuw. In oorsprong een gotische kerk, mogelijk opklimmend tot midden 13de eeuw, gevolgd door een grote bouwcampagne midden 17de eeuw en later, typisch voor de Vlaamse kustkerken, uitgebreid met een neogotisch schip naar ontwerp van Alphonse De Pauw van 1906. De plattegrond ontvouwt een georiënteerde, driebeukige hallenkerk op nagenoeg rechthoekig grondplan met achtzijdige vieringtoren; een schip van vier traveeën, een pseudotransept van één travee en een koor van vier ongelijke traveeën met vlakke apsis. Sacristie, stook- en bergplaatsen bevinden zich in de zuidoostelijke aanbouw.