Inventaris

Grote Markt 21-22 (Dendermonde)
Reeds van in 1375 was de woning gekend als Navicula of Het Schepelken, een naamgeving die volgens A. de Vlaminck tot in de 18de eeuw behouden bleef. In de 19de eeuw werd het gebouw aangepast tot drie bouwlagen en drie traveeën met een bepleisterde lijstgevel, op de begane grond voorzien van een gevelbrede winkelpui van schoenmakerswinkel Ch. Van Buggenhout.

Grote Markt 32 (Dendermonde)
Eén van de oudste historische gebouwen, oorspronkelijk vlees- en lakenhal, schepenhuis, vierschaar, gevangenis. Hoekgebouw in 1460-1462 opgericht in gotische stijl op een onregelmatige vierhoekige plattegrond met op de zuidwestelijke hoek een achtzijdige traptoren. De marktgevel en de zijgevel werden door bouwmeester Jan Gueteghem bekleed met witte kalkzandsteen; voor de achtergevel gebruikte hij Mespelaarse baksteen.

Mespelarestraat (Dendermonde)
Parochiekerk, gelegen aan de noordzijde van het dorpspleintje. De éénbeukige kruiskerk gaat terug op een romaans zaalkerkje waarvan de oudste delen, beuk en koortje, zouden opklimmen tot het laatste kwart van de 12de eeuw. Als aanvankelijke parochiale begraafplaats, naar middeleeuwse traditie op een areaal rondom de kerk aangelegd, behield het kerkhof de ovale vorm die bij dorpskerken gebruikelijk was. Het kerkhof is begrensd door een lage bak- en natuurstenen muur.

Onze-Lieve-Vrouwkerkplein 1, 1B (Dendermonde)
Imposante gotische collegiale kerk ingeplant te midden van het huidige Onze Lieve Vrouwkerkplein ten noorden van de Kerkstraat, tot 1784 omgeven door het kerkhof. Nu is de kerk grotendeels omgeven door een lage haag en enkele bomen en struiken. Op de plaats van het kerkhof aan de zuid- en westkant is een parkje aangelegd. De complexe bouwgeschiedenis van de kerk sluit nauw aan bij de geschiedenis van de stad Dendermonde.

Onze-Lieve-Vrouwkerkplein 1, 1B (Dendermonde)
Muur- en zuilschilderingen uit de 15de eeuw en het eerste kwart van de 16de eeuw. De schilderingen werden ontdekt tijdens de ontpleistering van het kerkinterieur in 1907-1910.

Oudegemse baan (Dendermonde)
Pseudobasilicale kerk opgetrokken uit zandsteen. De oudste delen van de kerk, kruisingstoren en deel van koor, klimmen vermoedelijk op tot de tweede helft van de 13de eeuw, meermaals vergroot. Driebeukig schip van vijf traveeën, uitspringend transept met ongelijke transeptarmen van één travee, driebeukig, vlak afgesloten koor en aangebouwde sacristie en berging aan de noordzijde, in de oksel van zuidbeuk en transeptarm, aangebouwd portaal.

Sint-Onolfsdijk (Dendermonde)
Pittoresk gelegen landelijke bidplaats naast en parallel aan de verhoogde Scheldedijk. Volgens oude foto's was de kapel voorheen geflankeerd door twee dijkwoningen van één bouwlaag. Volgens de literatuur werd een gelijknamige kapel al vermeld in 1328. Tijdens de godsdiensttroebelen in 1579-1580 werd ze beschadigd. Pas in het begin van de 17de eeuw werd ze hersteld. Georiënteerde eenbeukige, bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond van vijf traveeën, onder zadeldak.

Sint-Ursmarusstraat (Dendermonde)
De kerk heeft een driebeukig grondplan met een klein koor, geflankeerd door kleine sacristieën, een monumentale westtoren met aan weerszijden annexen onder een lessenaarsdak die lager zijn dan de eigenlijke zijbeuken. Van de gotische kerk, die omstreeks 1500 gebouwd werd, rest nog slechts de onderbouw van de vierkante westtoren.

Vlassenbroek (Dendermonde)
Schilderachtig gelegen dorpskerkje aan de Scheldedijk met omringend kerkhof. Het kerkhof is omhaagd en is afgesloten door een ijzeren hek aan vierkante bakstenen pijlers met siervaasbekroning. De kerkhofbeplanting omvat onder meer vier taxussen op stam en een geschoren afsluitingshaag met topiary van taxus. Het kerkje klimt in kern vermoedelijk op tot de 11de of 12de eeuw. Uit die periode dateert het deel van het romaanse koor opgetrokken in breuksteen. De in Lediaanse zandsteen uitgevoerde kruisbeuken dateren vermoedelijk uit de 14de of 15de eeuw.

Kouterweg (Dentergem)
Vroeggotische parochiekerk met romaanse toren opklimmend tot de 14de eeuw. Georiënteerde tweebeukige kerk met noordbeuk voorzien van achthoekige vieringtoren. Beide beuken voorzien van een driezijdig afgesloten koor.