Inventaris

Nevelemarkt 1 (Deinze)
Oorspronkelijk romaanse kruiskerk van Doornikse steen met kern opklimmend tot de 12de of de 13de eeuw, doch reeds vroeger vermeld. Hallenkerk met driebeukig schip van drie traveeën, een transept van één travee met vierkante kruisingstoren, een vlak afgesloten koor van één travee met aangebouwde sacristieën, traptorentje in oksel van koor en noordelijke sacristie. Ommuurd kerkhof omheen de parochiekerk met een collectie van 19de en 20ste-eeuwse graftekens. Een met leilindes afgeboord laantje leidt van de straat naar de kerkdeur.

Pastoriestraat 5 (Deinze)
Parochiekerk, ingeplant in ommuurd en omhaagd kerkhof. Pseudobasilicale kruiskerk circa 1731 nagenoeg volledig heropgebouwd met een driebeukig schip van drie traveeën met iets uitspringend transept, vierkante westtoren op de zuidwesthoek, koor met rechte afsluiting. Oudste gedeelten uit breuksteen in noordelijke transeptarm en koor kunnen opklimmen tot de eerste helft van de 13de eeuw. De stenen kapelletjes van de ommegang van de Bebloede Kolom, gesticht in 1724, werden in 1933 vervangen door vijf staties in hardsteen door Oscar Sinia. Op het kerkhof een collectie graftekens uit de 20ste eeuw.

Sint-Janstraat 4 (Deinze)
De parochiekerk Sint-Jan-Baptist is zoals de oudste typische Leiekerkjes ingeplant op een lichte verhevenheid aan de linker buitenbochtoever van een oude afgesneden arm van de Leie. Enkel de achthoekige bakstenen toren van de oude kruiskerk, vermoedelijk rond 1300 te dateren en begin 17de eeuw verhoogd, bleef behouden en werd geïntegreerd in de nieuwe kerk. De neogotische kerk uit 1908 werd ontworpen door Henri Valcke en wordt omringd door een ovaal kerkhof, omgeven door leilinden, hagen en een rij knotwilgen.

Dorp (Denderleeuw)
Kruisbasiliek met driebeukig schip opgetrokken uit natuursteen en gelegen op een sterke verhoging ten oosten van de dorpskom aan de Denderoever. Heden ontruimd kerkhof met ommuring van baksteen en zandsteen met ijzeren balustrade. Oorspronkelijke kerkhoftoegang via twee arduinen pijlers versierd met doodskopreliëf.

Mespelarestraat (Dendermonde)
Parochiekerk, gelegen aan de noordzijde van het dorpspleintje. De éénbeukige kruiskerk gaat terug op een romaans zaalkerkje waarvan de oudste delen, beuk en koortje, zouden opklimmen tot het laatste kwart van de 12de eeuw. Als aanvankelijke parochiale begraafplaats, naar middeleeuwse traditie op een areaal rondom de kerk aangelegd, behield het kerkhof de ovale vorm die bij dorpskerken gebruikelijk was. Het kerkhof is begrensd door een lage bak- en natuurstenen muur.

Onze-Lieve-Vrouwkerkplein 1, 1B (Dendermonde)
Imposante gotische collegiale kerk ingeplant te midden van het huidige Onze Lieve Vrouwkerkplein ten noorden van de Kerkstraat, tot 1784 omgeven door het kerkhof. Nu is de kerk grotendeels omgeven door een lage haag en enkele bomen en struiken. Op de plaats van het kerkhof aan de zuid- en westkant is een parkje aangelegd. De complexe bouwgeschiedenis van de kerk sluit nauw aan bij de geschiedenis van de stad Dendermonde.

Oudegemse baan (Dendermonde)
Pseudobasilicale kerk opgetrokken uit zandsteen. De oudste delen van de kerk, kruisingstoren en deel van koor, klimmen vermoedelijk op tot de tweede helft van de 13de eeuw, meermaals vergroot. Driebeukig schip van vijf traveeën, uitspringend transept met ongelijke transeptarmen van één travee, driebeukig, vlak afgesloten koor en aangebouwde sacristie en berging aan de noordzijde, in de oksel van zuidbeuk en transeptarm, aangebouwd portaal.

Kouterweg (Dentergem)
Vroeggotische parochiekerk met romaanse toren opklimmend tot de 14de eeuw. Georiënteerde tweebeukige kerk met noordbeuk voorzien van achthoekige vieringtoren. Beide beuken voorzien van een driezijdig afgesloten koor.

Molenweidestraat 24-32 (Destelbergen)
Voormalige pachthoeve van het cisterciënzerinnenklooster Nieuwenbosch te Gent. Hoevegebouwen uit de 17de tot 19de eeuw, met overblijfselen van de middeleeuwse schuur van de abdijhoeve van Nieuwenbosch. Grote hoeve met losse bestanddelen op een min of meer rechthoekig erf met oude linde, boomgaard en weiden, omringd door een brede walgracht. Ten noorden en ten oosten begrensd door een populierendreef.

Schaffensestraat (Diest)
Vermeld als slotkapel in 1211, verheven tot parochiekerk in 1253 en volledig ingewijd in 1288. Gebouw opgetrokken uit ijzerzandsteen van de Demerstreek.