Inventaris

Aarschot, Gelrode (Aarschot), Betekom (Begijnendijk), Rotselaar, Werchter (Rotselaar), Tremelo (Tremelo)
De Demervallei van Aarschot tot Werchter is een belangrijk open ruimtegebied van Vlaanderen. Binnen de vallei zijn vele kleine reliëfverschillen die gevormd zijn in de historische riviervallei. Ook zijn er verschillende zandige opduikingen waar reeds in de steentijd bewoning was en waar op enkele plaatsen hoeves en later kastelen zich op vestigden: hoeve Nieuwland, Kasteel Nieuwland, Kasteel van Rivieren, Rega’s hof en het Bruggenhof. Ten zuiden van de vallei liggen enkele Diestiaanheuvels.

Gelrode (Aarschot), Nieuwrode (Holsbeek), Wezemaal (Rotselaar)
Het noordelijke deel van het Hageland vormt het overgangsgebied tussen de zand- en de leemstreek en wordt gekenmerkt door zuidwest-noordoost georiënteerde ijzerzandsteenruggen. De Wijngaardberg is wellicht de meest gave berg. Markante terreinovergangen, droogdalen of ‘grebben’ en taluds kenmerken het gebied. De Wijngaardberg telt ook talrijke holle wegen die als landschapselement in de gehele zuidelijke leemstreek geregeld voorkomen. Op de uitgesproken zuid- of noordgerichte hellingen vormen zich allerlei warmte- en droogteminnende grasland-, heide- en bosvegetaties.

Demerstraat 1 (Aarschot)
De 's Hertogenmolens vormen een uniek molenpatrimonium dat in oorsprong teruggaat tot de 14de eeuw. De huidige constructie, meer bepaald het centrale vijfledige deel met zijn kenmerkende puntgevels dateert uit de 16de eeuw. De molen vervulde in de loop van de geschiedenis verschillende functies van graanmolen, schorsmolen en glasmolen en fungeerde tegelijk door zijn unieke ligging ook als brug over de Demer en als verdedigingsbouwwerk voor de stad.

Diestse steenweg 12 (Aarschot)
De watermolen, gelegen op de Grote Motte wordt reeds vermeld in 1596. Het huidig gebouw dateert van de 17de eeuw, met dak uit de 19de eeuw. Niet meer in bedrijf sedert de jaren 1950.

Herseltsesteenweg 162 (Aarschot)
De Witte Molen, gebouwd in 1920, is een vrij recente maar traditioneel opgevatte korenmolen, van het type bovenkruier (kettingkruier), stenen bergmolen (beltmolen).

Jozef Tielemansstraat (Aarschot)
In de 19de-eeuwse voorgevel, grote ijzerzandstenen inrijpoort.

Molendreef 30 (Aarschot)
De omgeving van de watermolen Te Leefdaal situeert zich ten westen van de Molendreef te Aarschot (deelgemeente Rillaar), even ten noorden van de dorpskern van Rillaar en ten zuiden van de Demer, en loopt een 100-tal meter stroomopwaarts langs de Grote Motte tot waar deze in het noordwesten de Kortakkerstraat raakt. De watermolen dateert van 1752 maar heeft een oudere kern. Baksteenbouw met sokkel en hoekstenen van ijzerzandsteen. Aanpassingen uit 1967. De waterlopen in het gebied werden verlegd en geleid in functie van de watermolen. In het zuiden van het gebied loopt de onverharde Molenvoetweg.

Molenheidestraat (Aarschot)
De Heimolen is een 17de-eeuwse korenmolen, type houten staak- of standaardmolen met open voet, waarvan de bouw in 1662 werd aangevat.

Waterloosstraat 1 (Aarschot)
De Moedermeule van Gelrode is een tot de 17de eeuw opklimmende korenmolen, van het type houten staak- of standaardmolen met open voet. De molen was afkomstig van Mechelen en werd in 1830 verplaatst naar een heuvel in Gelrode. De molenaarswoning getuigt van vakwerkbouw.

Reetsesteenweg (Aartselaar)
De Heimolen (genoemd naar een vroeger gehucht) is een houten korenwindmolen van het type standaard met gesloten voet, opgericht in 1801 (inscripties op steenlijst aan vangzijde, tussen de meel- en steenzolder).