Beschrijving

In maart 2011 werden de gegevens van de inventaris van de West-Vlaamse gemeente Ichtegem ingevoerd in de databank. Daarmee is de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed in Vlaanderen voor het eerst gebiedsdekkend.

De fusiegemeente Ichtegem bestaat uit de hoofdgemeente Ichtegem en de deelgemeenten Bekegem en Eernegem. Er werden 372 bouwkundige relicten geregistreerd, gekaderd door 84 straatinleidingen en door een algemene typering van elke deelgemeente.

Spilgemeente Ichtegem is een landelijke gemeente met een dorpskern die voornamelijk bestaat uit eenvoudige woningen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. De imposante Sint-Michielskerk staat bekend om het romaanse koor dat als portaal in de neogotische uitbreiding werd ingepast. Vermeldenswaard in het centrum zijn de als monument beschermde notariswoning, twee 19de-eeuwse brouwerijen en de in kern eind-18de-eeuwse herberg "De Zwaan". Andere eind-18de-eeuwse afspanningen zijn te vinden langs de vroegere Oostenrijkse steenwegen, die nog steeds belangrijke verkeersassen zijn in Ichtegem: "De Reiger" op de hoek van de Diksmuidebaan met de Keibergstraat, "De Engel" op de hoek van de Torhoutbaan met de Zuidstraat.

In het omringende landelijke gebied vormt het kasteeldomein "Rosendahl" samen met de boswachterswoning, de hoeve en de kapel een mooi geheel. De hoeves in dit gebied dateren bijna allemaal uit de 19de eeuw. Zeldzame 18de-eeuwse hoevegebouwen zijn de schaapskooi in de Veldstraat, en de schuur van de hoeve in de Ruidenbergstraat. De talrijke kapellen vormen een rode draad doorheen de landelijke wegen van Ichtegem.

De als dorpsgezicht beschermde Sint-Amanduskerk met omringend kerkhof en pastorie vormt het hart van de deelgemeente Bekegem. De bebouwing van de dorpskern bestaat uit eenvoudige dorpswoningen. Een typisch element in dit kader is de eind-19de-eeuwse kloosterschool. Het landelijke gebied rondom is bezaaid met kleine kapellen, waarvan de "Boskapel" de belangrijkste is. De hoeves met losse bestanddelen, vaak met een eind-18de-eeuwse kern, zijn meestal sterk verbouwd.

Centraal in deelgemeente Eernegem torent de Sint-Medarduskerk boven de heterogene 19de- en 20ste-eeuwse bebouwing uit. Behalve eenvoudige dorpswoningen, zijn er panden die opvallen door hun meer uitgewerkte gevel: een aantal herenhuizen en notariswoningen, scholen, herbergen, brouwerijen en herbergen, een onderpastorie en het "Gildhof". De Dorpsmolen is een restant van het eind 19de-eeuwse dorpsbeeld.

In het gehucht Moerdijk zijn een aantal historische panden bewaard, onder meer het Torenhofcomplex. Verder in het landelijke gebied zijn verspreide hoeves te vinden, met meestal 19de-eeuwse hoevegebouwen in een L- of U-vormige opstelling. Een aantal van deze hoevesites gaat eeuwen terug en is op historische kaarten herkenbaar door de omwalling. Het "Bourgogne Leenhof" is in kern 17de-eeuws; verder in de Streulestraat springt de traptoren van de "Torenhoeve" in het oog. Behalve de in heel Ichtegem zeer talrijk aanwezige kapellen, wordt het landelijke gebied van Eernegem getypeerd door kasteeldomeinen met eind 19de- of begin 20ste-eeuwse gebouwen en parkaanleg.