Geografisch thema

Spijkerlaan

ID
15605
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15605

Beschrijving

Straat in het zuiden van de gemeente. De straat vertrekt van de Kortrijkseweg, vlakbij de grens met de gemeente Harelbeke, en loopt in zuidoostelijke richting naar de grens met de gemeente Deerlijk. De straat is genoemd naar de grafelijke Spijker van Harelbeke. De Harelbeekse Spijker beschikte tot de Franse revolutie over rentegronden ten zuiden van de Wagenaarstraat. De straatnaam verwijst mogelijk ook naar het Spijkerbos, dat er tot de 17de of 18de eeuw aanwezig was.

Het goed "Te Walle" bij de grens met Deerlijk ontstaat vermoedelijk in de 10de of 11de eeuw als ontginning aan de rand van het Medelewoud. In 1570 bevindt zich op het stuk grond "het Poortstuck" (net ten zuiden van de huidige spoorweg) een mote met hoeve, eigendom van Ampleunis Craije en bewoond door Gillis Lambrecht. In 1572 wordt het goed "Te Walle" omschreven als "behuusde hofstede met wallen, woonhuus, schuere, poest ende ovenbuur…". Ter hoogte van het huidige zijtracé van de Spijkerlaan bevindt zich reeds in 1572 een kleine hoeve (vermelding als "huus"); in 1607 wordt deze hoeve voor het eerst vermeld als "De Middelaere" (afgebroken in 1975). Het goed "Te Walle" wordt vermoedelijk het slachtoffer van het woelige einde van de 16de eeuw (in de 18de eeuw een verlaten mote). Op de kaart van de heerlijkheid Ter Varent, in 1624 getekend door landmeter Adriaen van den Berghe, is de mote op "het Poortstuck" verlaten. Tot in de 17de en 18de eeuw zijn er in de omgeving ganse bospercelen aanwezig, onder meer het "Spijckerbos" en "Langhenbos". Tot in de tweede helft van de 18de eeuw bevindt zich ten zuiden van de huidige Wagenaarstraat "den Egaele Bosch". Aan de zuidwestzijde gaat het Egaelebos over in "den Spijckerbosch". De gronden ten zuiden van de huidige Wagenaarstraat moeten tot de Franse revolutie rente afdragen aan de grafelijke Spijker van Harelbeke (de rentegronden van de Spijker zijn ingedeeld in roepen). De spoorweg van Kortrijk naar Gent wordt in 1838-1839 aangelegd (registratie in het kadaster in 1839). In 1892 begint wever Jozef Courtens met de herberg "In den Belgiek"; de straat ligt er dan nog niet en de herberg hoort bij de Nieuwenhovestraat (huidige Wagenaarstraat).

In 1901-1903 wordt de nieuwe steenweg van de Beverse Klokkewijk naar de Deerlijkse dorpskom aangelegd. Het zuidelijke gedeelte van de huidige Spijkerlaan (tussen de huidige Courtensstraat en de grens met Deerlijk) maakt deel uit van deze nieuwe steenweg. De straatnaam Deerlijkstraat verwijst naar de verbinding tussen de toenmalige Beverse dorpsplaats en Deerlijk. Eerste weergave van een zo goed als onbebouwde straat op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1911). Kort na de aanleg van de straat ontstaat herberg "In de Kruisweg" aan de kruising met de Nieuwenhovestraat (Wagenaarstraat) en tussen beide oorlogen ontstaat aan dit kruispunt ook herberg "De Wereldvrede". Herberg "De Wachtzaal" wordt vanaf het interbellum uitgebaat bij de spoorweg en wordt in de jaren 1960 omgedoopt in "Café Motorsport" (grondig verbouwd in 1981).

In 1981-1982 wordt de spoorlijn Kortrijk-Gent geëlektrificeerd. Hierbij wordt de spoordijk opgehoogd en worden de oude spoorovergangen weggewerkt. De Deerlijksestraat raakt zijn spoorwegovergang kwijt en eindigt vanaf dan tegen de spoorweg. Ten westen van deze voormalige spoorwegovergang wordt een nieuwe spoorwegbrug opgetrokken, gepaard gaande met de aanleg van het noordelijke gedeelte van de huidige Spijkerlaan (tussen de Kortrijkseweg en het gedeelte van 1901-1903). Bij de algemene herschikking van straatnamen in 1990 wordt de Deerlijkseweg herdoopt in de Spijkerlaan.

Heden straat met gebogen verloop, deels met wegdek van betonplaten en deels met geasfalteerd wegdek; het zijtracé net ten zuiden van de spoorweg Kortrijk-Gent is voorzien van een wegdek van betonplaten. Net voor en na de spoorwegbrug wordt de straat omzoomd door wilgen.

Langs de straat zijn een groot aantal interbellumwoningen bewaard gebleven (nummer 100, nummers 128-130), onder meer voormalige vlasserswoningen (nummer 131). Nummer 41/ Courtensstraat, voormalige vlasserswoning op de hoek met de Courtensstraat, volgens het kadaster gebouwd in 1928 door vlaswerker Joannes Debaere. Bakstenen enkelhuis onder een pannen zadeldak. Roodbakstenen straatgevel op een lichtblauw beschilderde plint; getoogde openingen en heiligennis met kruisbekroning in bepleisterde en wit beschilderde omlijstingen, vernieuwd houtwerk. Nummers 92-94, geheel van twee gekoppelde woningen, volgens het kadaster gebouwd in 1928 door fabriekwerker Michel Vande Casteele (nummer 92) en vlaswerker Gerard Derie (nummer 94). Baksteenbouw onder een doorlopend pannen zadeldak; gebruik van alternerend gele en rode baksteen voor de tandlijsten en de strekken boven de getoogde openingen, deels bewaard houtwerk. Nummer 124, halfvrijstaande woning, volgens het kadaster gebouwd in 1929 door vlaswerker Richard Detollenaere uit Deerlijk. Baksteenbouw onder een pannen zadeldak; straatgevel met gebruik van arduin voor de plint en de aanzetstenen van de korfboogvormige openingen. Zijgevel met rondboogvenster onder bakstenen druiplijst ter hoogte van de zolderverdieping. Vernieuwd houtwerk. Nummer 106/ Wagenaarstraat, woning met achtergelegen werkhuis op de hoek met de Wagenaarstraat, volgens het kadaster gebouwd in 1929 door fabriekwerker Alois Terryn. Ommuurd voortuintje aan de straatkant. Bakstenen woning op een arduinen plint en onder een pannen zadeldak; korfboogvormige openingen onder strek met arduinen aanzetstenen en deels bewaard houtwerk. Voormalig werkhuis aan de Wagenaarstraat; tweebeukige baksteenbouw onder pannen zadeldaken (nok loodrecht op de Wagenaarstraat). Nummers 86-90, interbellumwoningen volgens het kadaster gebouwd in 1929 (nummer 86), 1932 (nummer 90) en 1934 (nummer 88). Bakstenen enkelhuizen onder pannen zadeldaken; getoogde openingen onder gele en/of rode strekken met vernieuwd houtwerk. Nummer 111, voormalige vlasserswoning, volgens het kadaster gebouwd in 1931 door vlaswerker Theofiel Vandenberghe. Bakstenen enkelhuis op een gecementeerde plint en onder een pannen zadeldak. Geelbakstenen tandlijsten boven elke bouwlaag. Getoogde openingen onder alternerend rode en gele strekken en met een over de openingen doorgetrokken roodbakstenen lijst; bewaard houtwerk op de verdieping. Nummer 126, rijwoning volgens het kadaster gebouwd in 1933 door wever Jules Mailliard samen met een achtergelegen weverij. Baksteenbouw op een arduinen plint en onder een pannen zadeldak. Getoogde openingen onder strek met arduinen sluit- en aanzetstenen. Bakstenen heiligennis boven de poortopening in de rechtertravee. Vernieuwd houtwerk. Nummer 96, enkelhuis volgens het kadaster gebouwd in 1935 in opdracht van Jules Courtens, opperwachtmeester der gendarmerie te Tienen. Bepleisterde en wit beschilderde baksteenbouw met imitatievoegen onder een pannen zadeldak. Getoogde openingen op als banden doorgetrokken onderdorpels en in bepleisterde en wit beschilderde omlijstingen met dito lekdrempelversiering; vernieuwd houtwerk.

Voorts ook grote bedrijfsgebouwen uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1839/1, 1928/35, 1928/30, 1929/30, 1929/31, 1931/29, 1932/24, 1933/14, 1934/19, 1935/26, 1968/51, 1970/37.
  • Adresboek van Beveren-Leie, 1978, p. 5.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 59-61.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie, in De Gaverstreke, jg. 11, 1983, p. 397.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (5), De Gaverstreke, jg. 15, 1987, p. 19-26.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 24.
  • Gemeente Waregem, Overeenstemmingslijst, Straatnaamwijziging en nieuwe huisnummering, oktober 1990.
  • MERLIER R., De landelijke bebouwing in de Sint-Pietersheerlijkheid door de eeuwen heen in Desselgem, Beveren-Leie, Deerlijk en Waregem, promotor F. Dambre-Van Tyghem, Waregem, 1976, p. 145.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Elektriciteitscabine

  • Omvat
    Gekoppelde stadswoningen met magazijn

  • Omvat
    Stadswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Is deel van
    Beveren-Leie


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spijkerlaan [online], https://id.erfgoed.net/themas/15605 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.