Inventaris
Beschermd monument

Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof

Beschermd monument van tot heden

ID
10519
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10519

Besluiten

Parochiekerk Sint-Amandus met cultuurgoederen en historische kerkhofsite
definitieve beschermingsbesluiten: 30-01-2013  ID: 5101

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Oosterzele
Deelgemeente
Moortsele
Straat
Sint-Antoniusplein
Locatie
Sint-Antoniusplein 8 (Oosterzele)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
1 382m²
Beschermingsdossiers
4.001/44052/103.1
4.01/44052/145.1
Typologie: kerkhoven, parochiekerken
Datering: 13de eeuw, vierde kwart 19de eeuw
Stijl: gotiek, neogotiek

Van Assche, Auguste (Ontwerper)

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van tot )

Beschrijving

In 1936 werden het koor en de zuiderarm van de kruisbeuk van de Sint-Amanduskerk te Moortsele beschermd als monument. Deze bescherming werd op 30-01-2013 uitgebreid met de bescherming van de volledige kerk met inbegrip van cultuurgoederen en de historische kerkhofsite.



Waarden

Parochiekerk Sint-Amandus met historische kerkhofsite is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde


De kerksite met oorspronkelijk ovaal omringend kerkhof gaat vermoedelijk terug tot de vroeg middeleeuwse periode. Ook de patroonheilige Sint-Amandus laat een vroeg middeleeuwse stichting vermoeden door de Gentse Sint-Baafsabdij.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: :
Architectuurhistorisch is de huidige Sint-Amanduskerk een representatief voorbeeld en een interessant materieel getuige van een historisch gegroeide parochiekerk die haar bouwgeschiedenis duidelijk laat aflezen. De oudste delen in het huidige kerkgebouw klimmen op tot de 13de eeuw, namelijk het polygonale koor en de zuidelijke transeptarm, opgetrokken uit Balegemse zandsteen in vroeg gotische stijl. Het noordelijk transept en de hoge spitsboogvensters van het koor en de zuidelijke transeptarm met laat gotische tracering dateren uit de 16de eeuw terwijl de nieuwe westgevel met toren en de zijbeuken in sobere baksteenbouw duidelijk de neogotische bouwfase van 1875 naar plannen van de Gentse architect August Van Assche aangeven. Het behoud van het 18de-eeuwse stucgewelf en een deel van het meubilair getuigt van het respect van de architect-restaurateur voor de kwalitatieve uitvoering ervan.

artistieke waarde


Vooral de fraaie gepleisterde overwelving van het interieur in rococostijl is nog zeer authentiek bewaard en getuigt van een artistieke kwaliteit. Het in stucwerk aangebrachte jaartal 1764, de rocailleconsoles onder de versierde gordelbogen, de decoratie rond de sleutels van de fijne kruisribgewelven en de centrale medaillons in stralenkrans met Maria- en Christusmonogram en duif in reliëf zijn kenmerkend voor de rococostijl. De behouden 18de-eeuwse portiekaltaren in gemarmerd hout, de eikenhouten biechtstoelen en koorgestoelten kwalitatieve voorbeelden van kerkmeubilair in rococostijl. Het gebeeldhouwde retabel van het hoofdaltaar, het figuratieve glasraam en de talrijke heiligenbeelden op sokkel zijn representatief voor de laat 19de-eeuwse neogotische stijlrichting en behoren tot de vernieuwde kerk door architect Van Assche in 1875.

sociaal-culturele waarde


De parochiekerk met omliggend kerkhof als uitdrukking van een cultuurhistorische en maatschappelijke ontwikkeling, namelijk de beleving van de christelijke cultuur en de dodencultus in Vlaanderen, speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van het dorp en de lokale kerkgeschiedenis. De parochiekerk heeft binnen de ruimtelijke context van het dorp een beeldbepalende rol en een belangrijke bakenfunctie. Het oorlogsgedenkteken als materiële getuige van het herdenken van een collectief trauma, aangebracht tegen de voorgevel van de kerk, geeft een extra sociaal-culturele waarde aan het gebouw en de site.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Parochiekerk Sint-Amandus

Sint-Antoniusplein 8 (Oosterzele)
Georiënteerde driebeukige kerk met uitgebouwde westtoren, ingeplant in de oosthoek van het Sint-Antoniusplein, met achterliggend kerkhof. Tijdstip van de stichting van het aanvankelijk romaans bedehuis onbekend. In de 13de eeuw vervangen door een kruiskerk met polygonaal koor. Daarvan bleven het koor met driezijdige sluiting en de zuidelijke kruisbeuk bewaard. Noordelijke transeptarm van gewitte baksteen, daterend van verbouwingen uit de 16de eeuw, evenals de verdwenen vierkante kruisingstoren. Later nog meermaals aangepast en uitgebreid.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10519 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.