Beschermd monument

Bastion IV: wal en gracht

Beschermd monument van tot heden

ID
11056
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11056

Besluiten

Militaire constructies
definitieve beschermingsbesluiten: 04-12-2003  ID: 4128

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming omvat de aarden wal en gracht van het Bastion IV.



Waarden

De lijst van de beschermenswaardige objecten of ensembles omvat bewaarde militaire constructies in de groene gordel met wallen en grachten rondom de stad en een tweetal vooruitgeschoven batterijen op het grondgebied van Sint-Gillis-bij-Dendermonde aangelegd in de Hollandse en Belgische periode die representatief zijn voor het militair archeologisch patrimonium van de fusie Dendermonde. Deze objecten vertonen voldoende intrinsieke kwaliteiten qua cultuur-, architectuur- en historische betekenis en qua authenticiteit, representativiteit, zeldzaamheid of gaafheid om het algemeen belang te verantwoorden. De historische waarde wordt bepaald door de historische context van Dendermonde als vestingstad, evoluerend van een laatmiddeleeuwse versterkte stad tot een gebastioneerde vesting, gedurende tien eeuwen wat een uitzonderlijk geschiedkundig gegeven is. Slechts tweemaal werd de stad van haar vestingstatuut ontnomen maar telkens werd ze omwille van haar strategische ligging weer in de verdedigingsgordel opgenomen.

De historische waarde, meer bepaald de architectuurhistorische en militairhistorische waarde wordt bepaald door: De militaire gebouwen en de verdedigingsgordel werden grotendeels opgetrokken of herbruikt in de Hollandse periode. Het werd één van de laatste vestingen volgens het oud-Nederlands gebastioneerd stelsel,onder leiding van kapitein-ingenieur Alewyn aangelegd tussen 1822 en 1830, waarbij een vesting rondom de stad evenals monumentale bouwwerken verspreid in de stad werden opgericht. In de Belgische periode werd de vesting verder uitgebreid, waardoor Dendermonde een uitzonderlijk voorbeeld van militaire architectuur in Vlaanderen is. Dendermonde is geen typevoorbeeld van een aangelegde vesting volgens een geometrisch polygoonpatroon. De vesting kwam tot zijn definitief uitzicht door opeenvolgende aanpassingen en evoluties, rekening. houdend met de bestaande morfologie en historische verdedigingsstructuur. Door geldgebrek kon men de nieuwste aanpassingen na 1870 niet uitvoeren, waardoor Dendermonde een uniek tijdsdocument van de bakstenen vestingbouw is. Dendermonde is bovendien tot de declassering bij Koninklijk Besluit in 1906, die door de Eerste Wereldoorlog pas in de jaren 1930 effectief werd gerealiseerd, een echte vesting geweest, alwaar de stad met de ganse bevolking inclusief de er gelegerde militairen door een systeem van verdedigingswerken werd omsloten.

Geheel van aarden wal en aanpalende hoofdgracht van het voormalige Bastion IV is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde, sociaal-culturele waarde

historische, in casu militairhistorische en sociaal-culturele, in casu landschappelijke waarde: Bastion IV werd in de Hollandse periode aangelegd als onderdeel van de verdedigingsgordel rond Dendermonde. De aarden vijfhoekige uitsprong begrensd door de hoofdgracht is nog steeds duidelijk herkenbaar in het landschap. Als onderdeel van het oud-Nederlands gebastioneerd stelsel is het een belangrijke getuige van het militair verleden van Dendermonde als vestingstad. Deze waterpartij die deel uitmaakt van de groene gordel rond de stad heeft eveneens een belangrijke landschappelijke waarde. Bij dit Bastion IV hoorde een in 1824 opgericht uitzonderlijk voorbeeld van een alleenstaand massief bomvrij kruitmagazijn.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Bastion IV

Leopoldlaan (Dendermonde)
Tijdens de Hollandse periode maakte de nieuwe vesting Dendermonde deel uit van de Wellingtonbarrière, gerealiseerd onder leiding van Engelse en vooral Hollandse ingenieurs tussen 1816 en 1830 als grensverdediging van de geallieerden tegen Frankrijk.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bastion IV: wal en gracht [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11056 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.