De bescherming als monument betreft de Wijnmuur, een 1,5 kilometer lange stapelmuur van ijzerzandsteen gebouwd op de Wijngaardberg in de eerste helft van de 19de eeuw, ter beschutting van een wijngaard.

Het beschermingsdossier motiveert de bescherming van de Wijnmuur als volgt:

• historische, in het bijzonder de architectuurhistorische waarde: constructies van losse gestapelde stenen van die omvang in België zijn verder niet bekend. Stapelbouw is in onze gewesten sowieso zeldzaam. Vergelijkingen van de Wijnmuur met constructiewijzen in gebieden waar de stapelbouw wel courant is zijn tot nog toe niet gebeurd;
• historische, in het bijzonder de economisch-sociaalhistorische waarde: omtrent de historische sociaal-economische context waarin de muur tot stand kwam is weinig bekend. Zelfs de exacte periode van ontstaan kan niet uit de beschikbare publicaties worden afgeleid. De bewering dat de muur 'tijdens de wintermaanden door de boeren uit de omgeving' werd opgetrokken, wordt door geen enkele auteur met harde bewijzen gestaafd. De Wijnmuur is een belangrijk materieel relict van de wijncultuur in het Hageland, waarvan de betekenis nog onvoldoende wordt doorgrond;
• esthetische waarde: de ligging bovenaan de zuiderhelling van de Wijngaardberg en gecombineerd met vergezichten over de Wingevallei, door het frequent voorkomen van in de muur ingegroeide oude bomen en hakhoutstronken.