Beschrijving
De Sint-Michielskerk te Messelbroek, is beschermd als monument.
Waarden
De Sint-Michielskerk is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde:
Vanaf 1166 tot met de Franse Revolutie een afhankelijkheid van de norbertijnenabdij van Averbode vormt de op een wegenkruising ingeplante Sint-Michielskerk een stilistisch heterogene en tezelfdertijd harmonieus geproportioneerde dorpskerk bestaande uit een gotische ijzerzandstenen westtoren (circa 1400) die in 1909-1910, in het kader van een uitbreidingsproject, door de Leuvense architect Pieter Langerock (1859-1923) werd geïntegreerd in een overwegend in baksteen opgetrokken, neogotisch driebeukig schip met basilicale opstand waarop aan oostzijde een door sacristieën geflankeerd driezijdig koor en aan noordwestzijde een polygonale doopkapel aansluiten.
Architectuurhistorisch vormt de rond l400 gedateerde west toren met zijn massief, vrijwel ongeleed vierkant volume in lokale ijzerzandsteen, schaarse doorbrekingen met een geprofileerd rondvenster, lichtspleten en gekoppelde spitsbogige galmgaten, gereduceerde traptoren met stenen spiltrap en een kruisribgewelf boven de eerste verdieping een typisch voorbeeld van landelijke Demergotiek.
Daarnaast is de neogotische uitbreiding (1909-1910) van Langerock, met zijn respectvolle integratie van de primitieve westtoren die tevens de maatvoering bepaalde, typerende plattegrond, harmonieuze en levendige volumetrie van duidelijk afgelijnde bouwonderdelen, zijn gebruik van rondvensters in de lichtbeuk overkapt met een houten spits tongewelf en ten slotte de verzorgde archeologische detaillering bijzonder representatief voor het omvangrijke, in casu religieuze oeuvre van een van de belangrijkste architecten uit de tweede generatie van de neogotische Sint-Lucasbeweging.
artistieke waarde
Met haar vrijwel homogeen neogotisch gestoffeerd interieur en eveneens door Langerock ontworpen meubilair, haar neogotische glasramen en grotendeels bewaarde decoratieve polychromie (1933) van de Duitse schilder Peter Heidbüchel (1868-1949), het geheel verrijkt met enkele fraaie houtsculpturen (17de-18de eeuw), vormt de Sint-Michielskerk een vrijwel intact bewaard, representatief voorbeeld van neogotische totaalkunst en dit zowel op het vlak van religieuze landelijke architectuur in het algemeen als in het kader van het religieuze oeuvre van Langerock in het bijzonder.