Inventaris
Beschermd monument

Watermolen van Heks met omgeving

Beschermd monument van tot heden

ID
3875
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3875

Besluiten

Geografisch pakket Heks
definitieve beschermingsbesluiten: 13-07-2005  ID: 4428

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Limburg
Gemeente
Heers
Deelgemeente
Heks
Straat
Molenstraat
Locatie
Molenstraat 42 (Heers)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
922m²
Beschermingsdossiers
4.01/73022/167.1
DL002354
OL002071

Beschrijving

De bescherming als monument omvat het molencomplex bestaande uit het molenhuis met watermolen, een molenaarswoning en stallen en de omgeving met erf en moestuin.



Waarden

De watermolen en onmiddellijke omgeving zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde, industrieel-archeologische waarde, sociaal-culturele waarde

De Heksmolen is een bovenslagwatermolen met zeer oude wortels, die al in 1282 wordt vermeld als onderdeel van het domein dat de cisterciënzers van de abdij van Villers in 1174 ten geschenke hadden gekregen van gravin Agnes van Loon en waarvan het Monnikenhof de kern vormde. De Hex Molen wordt weergegeven op de Ferrariskaart (1771-1777) en onder uitgebreide vorm in de Atlas der Buurtwegen (1840-1844).
De op de Ferrariskaart weergegeven L-vormige combinatie molen-en woonhuis, bleef als oude kern herkenbaar, met sporen die minstens tot de 17de eeuw teruggaan: muuropeningen in verschillende stijlen, waaronder getraliede kruiskozijnen in een kalkstenen omlijsting met sponningbeloop in het voorheen beluikte benedengedeelte, getoogde muuropeningen in vlakke kalkstenen omlijsting met sluitsteen, rechthoekige muuropeningen in vlakke kalkstenen omlijsting, een korfboogpoort met kalkstenen negblokken, alsook eenvoudiger types, ijzeren muurankers en hoge daken.
De molen, die de oude binnenindeling en molenwerk behield, maar door gebrek aan water niet meer maalvaardig is, is een representatief onderdeel van oude feodale domeininfrastructuur, die ondertussen tot kasteelaanhorigheid is geëvolueerd en als dusdanig ook mee bijdraagt tot de identiteit van Heks als kasteeldorp.
Het complex, ingeplant aan de rand van het dorp, aan de oever van de Herkebeek en omgeven door mooie beemdgronden, is tot slot van een bijzondere beeldbepalende waarde.

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Moestuin en erf van de watermolen

Molenstraat 42 (Heers)
Bebloemd voorerf, sober boerenerf en moestuin als overtuin bij een stil gelegde 17de-eeuwse watermolen op de Herk met 19de-eeuwse stallen en dienstgebouwen, fraai voorbeeld van een traditionele, sobere en functionele aanleg met aandacht voor nut en voor sier.

Watermolen van Heks

Molenstraat 42 (Heers)
Het complex bestaat uit een molenhuis, een molenaarswoning en stallen. De bakstenen gebouwen boven lage gecementeerde plinten zijn geschikt rondom een voorerf en een achtererf.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen van Heks met omgeving [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3875 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.