Beschermd monument

Pastorie Onze-Lieve-Vrouw van Bijstandparochie

Beschermd monument van 27-01-2003 tot heden

ID: 7931
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7931

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 27-01-2003 ID: 4003

Provincie
Oost-Vlaanderen: Gemeente
Aalst: Deelgemeente
Aalst: Straat
Onze Lieve Vrouwplein: Locatie
Onze Lieve Vrouwplein 10 (Aalst): Beschermingsdossiers
4.01/41002/198.1 OO002659

Typologie: pastorieën
Datering: voor WO I
Stijl: neogotiek

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

Goethals, Jules (Ontwerper)

Beschrijving

De bescherming omvat de neogotische pastorie van de Onze-Lieve-Vrouw van Bijstandparochie.

Waarden

De pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

gevormd door de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een "pastoreel huis". Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd.
Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht.
Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801.
De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde

bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd.
De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden.
De tuinen getuigen alle van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.

artistieke waarde

De neogotische pastorie werd net als de kerk gebouwd in 1902 als centrum van de nieuwe stadswijk Mijlbeek. Het ontwerp van beide gebouwen is van de hand van architect J. Goethals.
Het gebouw is naar vorm, constructie, aankleding en aanleg representatief voor de pastorie uit het begin van de 20ste eeuw. Het is een representatief voorbeeld van gevelarchitectuur in laatneogotische stijl. Het interieur behield zijn originele structuur en de rijke aankleding is representatief voor de smaak van omstreeks 1900 (tapijttegelvloeren, schouwen, stucwerk, binnenschrijnwerk, behangpapier). De archiefkamer herbergt een kast uit de jaren 1940.

historische waarde

Aanduiding van

Is de bescherming van