Kerkhof aan noordzijde en geasfalteerde straatweg aan zuidzijde; naar het zuiden gezicht op Gemeenteplaats met voormalig gemeentehuis.
Historiek
Oudere kerk waarvan sprake in de 13de en de 14de eeuw, afgebroken in de 15de eeuw en vervangen door huidige; bouwcampagne van west naar oost: toren van 1422, schip van 1422-40, transept circa 1450, koor uit het vierde kwart van de 15de eeuw; 1486 en volgende (zie gevelsteen in buitenmuur Sint-Jozefskapel; MCCCCLXXXVI). Gebouw door brand geteisted in 1575 en 1584, herbouwd in 1629. Kerk hersteld en vergroot (?) in 1857 naar ontwerp van architect Eugeen Gife, toren eveneens hersteld door Eugeen Gife in 1868-70; koor hersteld naar ontwerp van Jan Sel in 1931; kerk zwaar beschadigd in 1940 en 1944, voornamelijk in het westelijk deel; 15de-eeuwse toren volledig vernield en helft van middenschip sterk gehavend; gerestaureerd in 1948-49 naar ontwerp van architecten Peeters en Vandekerkhove.
Beschrijving
Georiënteerde kruisbasiliek met ingebouwde westtoren en kooromgang. Schip en zijbeuken van zes traveeën, transeptarmen van twee traveeën met driezijdige sluiting, koor van drie traveeën, driezijdig afgesloten ter hoogte van de bovenlichten. Verankerde bakstenen gotische kerk opgetrokken in zogenaamde "Kempische gotiek" afgewerkt met natuursteen, laatst genoemde voornamelijk in hoger uitgebouwd koor en kooromgang; leien zadel- en lessenaarsdaken. Vierkante ingebouwde westtoren van vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien) gestut door steunberen met versnijdingen. Korfboogdeur waarboven gotisch drielicht gevat in een doorlopende geprofileerde omlijsting. Derde geleding met blindbogenversiering, motief dat zich op later gebouwde torens van de streek op een rijke manier heeft ontwikkeld. Hogerop spitsboogvormige galmgaten onder omlopend kordon en steigergaten. Traveeën van kerk gemarkeerd door steunberen met versnijdingen. Aan noord- en zuidzijde van kooromgang tuitgevel op schouderstukken; aan zuidzijde baksteenversiering boven de plint, aan zelfde zijde aanbouwsel (oostzijde van transeptarm) onder zadeldak (leien) en polygonaal traptorentje met rechthoekige muuropeningen. Spitsboogvormige twee- of meerlichten in geprofileerde omlijstingen met laatgotisch maaswerk, hoge bovenlichten in koor.
Interieur
Bepleisterd en beschilderd interieur, spitsbogen op zuilen met achtzijdige sokkel en eenvoudig koolbladkapiteel, hogerop pilasters, houten tongewelf.
Mobilair
Passieretabel, kopie van Antwerps retabel bewaard in de Sint-Mattheuskerk te Hulshout (tweede helft van de 19de eeuw), zijluiken door Goswin Van der Weyden met voorstellingen gewijd aan de Heilige Joris (tweede kwart van de 16de eeuw). Beeld van de Heilige Michaël (1764, W. Pompe), verder beelden uit de 17de en 18de eeuw. Preekstoel (eik) van circa 1780 en neogotische biechtstoelen in transept. Grafstenen uit de 17de, 18de en 19de eeuw, onder meer tegen de noordelijke muur van de kooromgang.
- Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Brecht, Sint-Michiel, dossiers 2, 18.
- MICHIELSEN J., De herwijding der hoofdkerk van St.-Michiel te Brecht in 1610, sine loco, sine dato.