Herberg "GASTHOF DE HERTOG VAN ARENBERG", zie uithangbord (naamgeving van 1959). Wederopbouwpand uit de jaren 1920, na vernietiging van de huizen rond de kerk bij de beschietingen op paaszaterdag 1918. Het volume is een reconstructie van een 17de-eeuws pand met jaarankers "1635". Deze jaarankers werden hergebruikt of gereconstrueerd bij de wederopbouw in 1920-1921 naar ontwerp van architect Jozef Viérin. Wellicht is nog een oudere kern bewaard in de haakse opkamer.

Geschiedenis van het pand

Het vooroorlogse pand ging minimaal terug tot de 17de eeuw, zie jaarankers "1635" en het hoge volume met steile dakhelling en twee getrapte dakkapellen op oude prentkaarten. Op een figuratieve kaart met het centrum van Koekelare van 1799 is het pand afgebeeld met een toren, vandaar ook de oude benaming "De Torre".

In 1822 vestigt Frederik Reynaert zich als koster in de Moerestraat. In 1823 erkent het gemeentebestuur hem als gemeentelijk onderwijzer (lessen in het huis van Reynaert). In 1825 stopt de school. Volgens het kadaster is Reynaert circa 1835 nog steeds eigenaar. Op het primitief plan heeft het huis een verspringende rooilijn en een haakse uitbouw aan de achterzijde (vermoedelijk een opkamer). Achter het huis was een boomgaard gelegen. Bij de mutatie van 1850 wordt het vooruit springend gedeelte aan de straat afgesplitst (deze verspringing in de rooilijn is op vandaag nog aanwezig tussen het hier behandelde nummer 1 en de nieuwbouw of verregaande verbouwing van nummer 3). Einde 19de eeuw was in dit gebouw de Rijkswachtkazerne gevestigd, met gevangenis in de kelder. In 1862 wordt tegen het huis een roepsteen geplaatst met een "kappe boven de tribune". In 1892-1893 wordt in dit gebouw eventjes de Rijkswachtkazerne gevestigd, met gevangenis in de kelder (voor de verbouwing in 1959 waren de cellen nog bewaard). In 1906 vergroot winkelier Cyriel Roseeuw het huis. Circa 1920 worden de actuele huisnummers 1 en 3 opnieuw verenigd (tot circa 1930).

Op paaszaterdag 1918 wordt de kerk van Koekelare beschoten, met als gevolg veel schade aan de omgevende huizen. In 1920-1921 wordt de herberg heropgebouwd naar ontwerp van de Brugse architect Jozef Viérin. De architect reconstrueert het 17de-eeuwse volume, maar werkt de voorheen witgeschilderde baksteengevel rijkelijker uit, met inslag van de Vlaamse renaissance. In 1920-1921 wordt de roepsteen heropgericht tegen de scheidingsmuur van het marktplein met het kloosterdomein (tot 1960, nu tegen de kerk).

In 1959 wordt teruggegrepen naar een oude naamgeving voor een café-restaurant in Moerestraat nummer 1. Oorspronkelijk bevond de herberg "In den Hertog van Arenberg" zich op de hoek van het marktplein met de Dorpsstraat, deze werd bij de beschieting van de gemeente op paaszaterdag 1918 vernietigd (Sint-Maartensplein nummer 1/ Dorpsstraat, nu verbouwd pand uit de jaren 1920).

Beschrijving

Wederopbouwpand van 1920-1921 met inslag van de Vlaamse renaissance. Geelbakstenen dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder steil zadeldak (blauwe leien) tussen aandaken. De aflijnende kroonlijst op klossen is onderbroken door twee getrapte dakvensters. Sierlijke ankers, onder meer jaaraanduiding "1635" tussen de bovenvensters. Rechthoekige muuropeningen onder blauwhardstenen lateien onder getoogde ontlastingsbogen met mascarons als sluitsteen. Centrale deur in een geriemde natuur(?)stenen omlijsting, erboven balusterleuning. De deurtravee is aan beide zijden geflankeerd door traveeën met bekronende dakvensters: hier zijn de bovenvensters evenals de dakvensters opgenomen in een rondboognis. In het boogveld van de bovenvensters cartouches met opschrift "1920"/ "HERSTELT", in het boogveld van de dakvensters schelpmotief in natuur- of similisteen.

Grotendeels verbouwd interieur.