Eind 19de-eeuws eclectisch kasteel gelegen in een park in landschappelijke stijl van circa 1880, aangelegd op de locatie van een oorspronkelijk omwalde site. De funderingen van de voormalige donjon zijn nog aanwezig in het park. De site is gelegen ten zuiden van de Demer op een zandige opduiking ten noordwesten van Gelrode op de grens met Betekom (Begijnendijk).

Historiek

Het kasteel van Rivieren was de zetel van de belangrijke heerlijkheid van Rivieren, voor het eerst vermeld in 1197. De heren van Rivieren waren verwant met het geslacht van Aarschot.

In de 16de-eeuwse "Albums de Croÿ" werd er een complex afgebeeld omgeven door een cirkelvormige slotgracht. Het complex bestond uit een opperhof en neerhof, waarbij de slottoren enkel bereikbaar was via een brugje vanop het neerhof. In 2007 werden bij werkzaamheden ten westen van het kasteel de funderingen en muurresten in Gobertangesteen van de donjon ontdekt en archeologisch onderzocht. Door onderzoek van de steenhouwerstechniek van de bouwblokken werd de donjon voor 1400-1420 gedateerd, waarschijnlijk 13de of 14de eeuw. Buiten deze donjon was er ook een neerhof met enkele gebouwen.

In 1764 liet Charles Henry Dirix de Bretel, secretaris van keizerin Maria-Theresia, een nieuw lusthof bouwen, waarschijnlijk met een sober neoclassicistisch uitzicht. De middeleeuwse woontoren werd mogelijk in deze periode afgebroken.

In 1866 werd het voormalige lusthof of kasteel afgebroken door de eigenaar weduwe François Tahon en vervangen door een eclectisch landhuis 50 meter verder naar het oosten gelegen (kadastraal geregistreerd in 1869).

Oscar van den Eynde, volksvertegenwoordiger, provincieraadslid, burgemeester van Gelrode en vanaf 1929 ook baron de Rivieren, erft het kasteel in 1877. Hij zal het kasteel vergroten en het zijn huidig eclectische uitzicht geven in de jaren 1880 (geregistreerd op het kadaster in 1889). De wapenschilden op de gevels van het kasteel zijn waarschijnlijk van de familie van den Eynde.

Tijdens de oorlog werd het kasteel bezet door de Duitse overheid en gebruikt als paardenstal. Het kasteel zou toen veel schade ondervonden hebben. In de jaren 1950 na het overlijden van Oscar van den Eynde werd het kasteel aangekocht door de paters benedictijnen van Monte Oliveto (Italië). Zij zullen het noordelijke deel van de begane grond verbouwen tot kapel. Hierna kwam het kasteel in privéhanden en werd het interieur gedeeltelijk aangepast.

Beschrijving

Eenvoudig eclectisch kasteel op een complexe plattegrond van twee bouwlagen en een souterrain onder een complexe leien bedaking met verschillende dakvensters. De hoofdtoegang bevindt zich in de zuidgevel tussen twee flankerende torenvolumes van drie bouwlagen. Het westelijke torenvolume is opgevat als een donjon met een ingesnoerde peervormige spits. Tegen de noordwestelijke hoek van de toren hangt een smeedijzeren bel. Het rechtse torenvolume heeft twee traveeën onder een steil schilddak met bekroning. Tussen de twee torens drie traveeën met een centraal risaliet uitlopend op een trapgeveltje. Alle muuropeningen zijn rechthoekig met hardstenen (?) omlijstingen. Voorts omlopende waterlijsten in blauwe hardsteen en sierankers. Tegen de noordgevel recent aangebouwde veranda.

Het neorenaissance interieur is voornamelijk gaaf bewaard op de begane grond. Inkomhal met uitgewerkte trap, rood en witte marmeren vloer, stucwerk en lambriseringen, dubbele deuren met neorenaissance motieven. Centraal bovenaan de trappenhal is er een eenvoudige lichtkoepel. Verder zijn de ruimtes voorzien van parket, stucwerk, lambriseringen en uitgewerkte schouwen van marmer en hout. Het salon links van de inkomhal heeft een zeer monumentale schouw van hout en zwarte marmer met uitgesproken renaissancemotieven. Het salon rechts van de inkom is volledig uitgewerkt met stucwerk (met recente schilderingen) en heeft een witmarmeren schouw. In het zuidwestelijke torenvolume op de begane grond bevindt zich de keuken (vernieuwd), met bewaarde keramische vloertegels met ingelegde motieven. De deuren en ramen behielden hun hang- en sluitwerk en de buitenramen hebben interne luiken. Op de begane grond werden de ruimtes ten noorden grondig aangepast. Op de verdiepingen eveneens bewaarde interieurelementen, maar zijn er wijzigingen in de indeling. Hier bewaarde deuren, schouwen en lambriseringen. De meeste schouwen op de verdiepingen zijn zeer eenvoudig, uitgezonderd één schouw in blauwe hardsteen met renaissancemotieven. De kelderverdieping heeft bewaarde rode tegelvloeren, bakstenen vloeren en troggewelfjes. Op de zolderverdieping bevinden zich dienstruimtes en een bewaarde watertank.

Op het domein bevinden zich geen dienstgebouwen uit de bouwperiode. Wel zou er zich in het park nog een ijzerzandstenen brugje bevinden.